Γιάννης Παλαβός - Οι γονείς του "Παιδιού"

Όταν ξεκίνησα να γράφω Το παιδί, την τρίτη μου συλλογή διηγημάτων, αποφάσισα ότι αυτό το βιβλίο, σε αντίθεση με το Αστείο, την προηγούμενη συλλογή μου, θα ήταν ένα βιβλίο συνεκτικό: τα διηγήματα θα τα διέτρεχε μια κοινή ιδέα και θα τα χαρακτήριζε ενότητα ύφους. Θέλησα οι πόλοι της συλλογής να είναι η παιδικότητα και ο τόπος. Γύρω από αυτούς δοκίμασα να οργανώσω τα υπόλοιπα στοιχεία που με ενδιέφεραν: τη φύση, τα ζώα, τη θρησκεία και τον θάνατο. Κι ακόμη, ήθελα οι ιστορίες να είναι ρεαλιστικές, δίχως τον μαγικό ρεαλισμό των παλαιότερων διηγημάτων μου.

Με αυτά κατά νου άρχισε να γράφεται το βιβλίο, ώσπου σταδιακά κατάλαβα πως επί της ουσίας η συλλογή –άλλοτε συνειδητά και άλλοτε όχι– χτιζόταν κοντά στα πρότυπα ορισμένων αγαπημένων μου έργων, από τα οποία άντλησα προκειμένου να υφάνω τη μυθολογία της. Με την ευκαιρία, λοιπόν, της ευγενικής πρόσκλησης του MiC, παραθέτω τους «γονείς του Παιδιού», δηλαδή εννέα βιβλία κι έναν δίσκο που αποτέλεσαν σημεία αναφοράς, τροχιοδεικτικά βλήματα γι’ αυτήν τη συλλογή, χωρίς, εξυπακούεται, το βιβλίο μου να πλησιάζει την αξία τους:

1. Ουάινσμπεργκ, Οχάιο [Μέδουσα] του Σέργουντ Άντερσον
Το Ουάινσμπεργκ, Οχάιο είναι η αγαπημένη μου συλλογή διηγημάτων. Στα είκοσι δύο διηγήματά της παρακολουθούμε τη σταδιακή ενηλικίωση του έφηβου Τζορτζ Ουίλαρντ ως την αναχώρησή του από την κωμόπολη όπου γεννήθηκε. Χαμηλόφωνα, ποιητικά, εξαίσια διηγήματα.

2. Πρώιμα βάσανα [Κέδρος] του Ντανίλο Κις
Τα θαύματα και τα τραύματα της παιδικής ηλικίας∙ το τρυφερό παιδικό βλέμμα∙ τα πλατιά ποτάμια, τα ψηλά δέντρα∙ το παραμυθένιο τοπίο όπου ελλοχεύει ο εφιάλτης∙ η οικογένεια και ιδίως η μορφή του πατέρα: όλ’ αυτά μου ασκούσαν ανέκαθεν μεγάλη έλξη.

3. Ο κάμπος στις φλόγες [Πατάκης] του Χουάν Ρούλφο
Αντίθετα με πολλούς, μεταξύ του Κάμπου στις φλόγες και του Πέδρο Πάραμο προτιμώ τον Κάμπο. Το τραχύ τοπίο του Κάμπου βαραίνει σαν καταδίκη τους ήρωες του βιβλίου. Η βία και το σκοτάδι του, καθώς και το λιτό του ύφος, είναι αδύνατο να αφήσουν ασυγκίνητο τον αναγνώστη.

4. Ο οβολός και άλλα διηγήματα [Νεφέλη] του Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλου
Η ανάμνηση των γονέων, το πατρικό κτήμα, τα παιδικά χρόνια στην επαρχία, η φαινομενική απλότητα του λόγου, ο παιγνιώδης τόνος παρά τη σκιά του θανάτου. Ο οβολός είναι η αρτιότερη, κατά τη γνώμη μου, συλλογή του Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλου.

5. Ουράνιες βοσκές [Γράμματα] του Τζον Στάινμπεκ
Οι Ουράνιες βοσκές ανήκουν στα πρώιμα έργα του Στάινμπεκ, ωστόσο είναι ένα από τα καλύτερά του. Οι άντρες και οι γυναίκες που κατοικούν στις σελίδες του βιβλίου ζουν στην παραδείσια κοιλάδα των Ουράνιων Βοσκών, όμως κανένας τους δεν βρίσκει τη λύτρωση που ποθεί.

6. Διηγήματα [Στιγμή] του Όμηρου Πέλλα
Ο Όμηρος Πέλλας είναι μια σχετικά άγνωστη περίπτωση Έλληνα διηγηματογράφου. Η ύπαιθρος, τα παιδιά, η μοναξιά, η ενοχή: ιδού τα υλικά των ανεπιτήδευτων αυτών διηγημάτων με την πικρή επίγευση.

7. Θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν [Βιβλιοπωλείον της Εστίας] του Θανάση Βαλτινού
Εδώ συγκεντρώνονται τα κορυφαία διηγήματα του Θανάση Βαλτινού. Η συλλογή αυτή, με την οικονομία και την αυστηρότητά της, υπήρξε για μένα μάθημα δημιουργικής χρήσης της αφαίρεσης.

8. Το τέλος της μικρής μας πόλης [Το Ροδακιό] του Δημήτρη Χατζή
Παρότι το Τέλος της μικρής μας πόλης δεν περιλαμβάνει τα δυο αγαπημένα μου διηγήματα του Δημήτρη Χατζή –τον «Αϊ Γιώργη» και το «Βάφτισμα»–, οι ιστορίες της κλασικής αυτής συλλογής, με το ανάγλυφο στίγμα της εντοπιότητας και τον υπόκωφο λυρισμό τους, αποτέλεσαν σημείο αναφοράς για Το παιδί.

9. Ανθολογία του Σπουν Ρίβερ [Gutenberg – Γ. & Κ. Δαρδανός] του Έντγκαρ Λι Μάστερς
Η Ανθολογία του Σπουν Ρίβερ θεωρείται το ποιητικό ανάλογο του Ουάινσμπεργκ, Οχάιο. Επιπλέον όμως εδώ, στα επιτύμβια ποιήματα των κατοίκων του Σπουν Ρίβερ, ο αδικαίωτος λυγμός των νεκρών χαρίζει στον αναγνώστη το ρίγος της μεγάλης ποίησης.

Κι ένας δίσκος:

Νεμπράσκα [Κολούμπια] του Μπρους Σπρίνγκστιν
Ό,τι κι αν καταλογίσει κανείς στον Σπρίνγκστιν, έγραψε ορισμένους εξαιρετικούς δίσκους, και το Νεμπράσκα είναι ο καλύτερος. Στα δέκα τραγούδια του βλέπω τον κόσμο του Παιδιού: τα ξεσπάσματα των μοναχικών, τους ταξικούς ανταγωνισμούς, τη σχέση έλξης-άπωσης με την οικογένεια, τους άδειους παράδρομους, τον γκρίζο ουρανό, τη λανθάνουσα θρησκευτικότητα. Κι όλ’ αυτά ψιθυριστά, συγκινητικά και συγκινημένα, ταιριασμένα σε απατηλά απλές, ενίοτε χαρωπές μελωδίες που κρύβουν τη λύπη τους. Ο δίσκος κλείνει με το «Reason to believe». Στο τραγούδι αυτό νιώθει κανείς το θάλπος της πίστης –«Πίστη σε τι; Δεν βρίσκω λόγια», θα αντιτάξει ο Σαββόπουλος– να αδράχνει τους χαρακτήρες και να τους ανεβάζει στον ουρανό, όπως ο Χριστός την Γεωργία στο τελευταίο, ομότιτλο της συλλογής, διήγημα.

- - - - - -

Ο Γιάννης Παλαβός γεννήθηκε το 1980 στο Βελβεντό Κοζάνης. Σπούδασε Δημοσιογραφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Πολιτιστική Διαχείριση στο Πάντειο. Έγραψε τις συλλογές διηγημάτων "Αληθινή αγάπη και άλλες ιστορίες" (IntroBooks, 2007) και "Αστείο" (Νεφέλη, 2012), το οποίο τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος και το Βραβείο Διηγήματος του ηλεκτρονικού περιοδικού "Ο Αναγνώστης". Επίσης, σε συνεργασία με τον Τάσο Ζαφειριάδη, έγραψε το σενάριο των κόμικς "Το πτώμα" (Jemma Press, 2011) και "Γρα-Γρου" (Ίκαρος, 2017), τα οποία εικονογράφησε ο Θανάσης Πέτρου. Το "Γρα-Γρου" τιμήθηκε με τα βραβεία Καλύτερου Κόμικς και Σεναρίου στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς. Μετέφρασε Τομπάιας Γουλφ, Φλάνερι Ο' Κόνορ, Μπρις Ντ' Τζ. Πάνκεϊκ και Ουίλλιαμ Φώκνερ. "Το παιδί" είναι το τρίτο του βιβλίο με διηγήματα (Νεφέλη, 2019).