Τα εξώφυλλα: δέκα μικρές στάσεις μιας μυθολογίας προσωπικής

1. The Electric Prunes
Underground

Ενθουσιασμός των σωμάτων, αθωότητα και αμεριμνησία της νεότητας. Αυτό υπήρξε πάντα το ροκ, μια υπόθεση μεταξύ φίλων, στενά μπατζάκια και μυτερές μπότες, ονειροπόληση και ουτοπία, κιθάρες και τύμπανα στο υπόγειο του κολλητού, η ανεπίδοτη λίμπιντο στα ριφ της κιθάρας. Η ζωή μέσα απ' το πορτοκαλί φίλτρο, χιππεία και έρωτας, χόρτο και παραισθησιογόνα, η ψυχεδέλεια στα καλύτερά της. Είχα την αφίσα του δίσκου στο εφηβικό δωμάτιο πάνω από το κρεβάτι- εκεί βρίσκεται ακόμα, να προστατεύει τον εικοσάχρονο εαυτό μου από το κακό.

2. Bob Dylan
The Freewheelin'

Ο Ντύλαν στη χιονισμένη Νέα Υόρκη του '63, αγκαλιά με το κορίτσι του. Ο δρόμος γλιστράει, εκείνη τον κρατάει σφιχτά και παιχνιδιάρικα, εκείνος στρέφεται ελαφρά προς το μέρος της, μοιάζει να απολαμβάνει τον ρόλο του. Παρά τον "αυθόρμητο" χαρακτήρα του στιγμιότυπου, η φωτογραφία κεντράρει το ζευγάρι ως αρχετυπικό σχήμα. Είναι δύσκολο να αντισταθείς στη γοητεία που εκπέμπει αυτό το αιώνιο, κλειστό κύκλωμα δυο ανθρώπων που ταξιδεύουν στον χρόνο, αγκαλιά. Εν τω μεταξύ: Masters of war, Α hard rain's a-gonna fall / Don't think twice its allright / Blowin in the wind - ο Dylan τροφοδοτεί την ιστορία με αριστουργήματα.

3. Frank Zappa
Weasels Ripped My Flesh

Στα εξώφυλλά του, όπως ακριβώς στη μουσική του, αντικατοπτρίζεται ένας κόσμος κατεδαφιστικού χιούμορ, ευφυίας, αναρχίας και τρέλας - αναρωτιέται κανείς από ποιον πλανήτη προσγειώθηκε στα 60'ς ένα τόσο σπινθηροβόλο πνεύμα. Το Weasels Ripped My Flesh με μαγνήτισε εξαρχής με τη δυνατή εικόνα αλλά και την εικαστική του καθαρότητα - εντοπίζεται αμέσως ανάμεσα σε εκατοντάδες εξώφυλλα. (Θυμήθηκα τώρα την κατηγορία του "Ζαππόβιου" που περιέγραφε τον αληθινό φαν εκεί γύρω στα τέλη του εβδομήντα. Πράγμα που σήμαινε ότι αν είχες βουτήξει στο σύμπαν του, έκρινες την υπόλοιπη μουσική από απόσταση)

4. Διονύσης Σαββόπουλος
Το Βρώμικο Ψωμί

Απ' όλες τις εποχές (και τις εκδοχές) του Σαββόπουλου αυτή υπήρξε και παραμένει, η πιο αγαπητή. Η φωτογραφία είναι εξαιρετική, πιάνει την κίνηση του δρόμου μέσα από τον χορευτικό βηματισμό των τριών προσώπων του τριγώνου, ενώ το στυλ του Σαββόπουλου εικονοποιεί έναν τύπο βουβής κριτικής στην εποχή. Ό,τι κι αν συνθέσει ή δηλώσει έκτοτε ο ίδιος, θα υπάρχει πάντα το έπος της μαύρης θάλασσας, αυτής της δωδεκάλεπτης αυτοσχεδιαστικής πελαγοδρομίας που απορροφά τόσα ετερόκλητα στοιχεία (εκβάλλοντας λυτρωτικά στον ζωναράδικο), ώστε να τον συγχωρείς.

5. It's A Beautiful Day
It's A Beautiful Day

Καλιφόρνια, Σαν Φραντζίσκο, 1969. Σχεδόν μυθικός τόπος και χρόνος, μυθικός ήχος και εξώφυλλο. Η σχεδίαση υπηρετεί την ιδέα του ρομαντικού έπους που στήνει αυτή η υπερφόρτωση στοιχείων του λυρισμού στα φωνητικά και τον ήχο του συγκροτήματος. Κατά κάποιο τρόπο είναι αδύνατο να δεις την εικόνα χωρίς να ανακαλέσεις την ονειρική, σχεδόν λιγωτική μουσική τους - όπως και το ανάποδο: είναι δύσκολο να ακούσεις τον μαυλιστικό τους ήχο, χωρίς να ανοίξουν συνειρμικά οι ουρανοί αυτού του παλιού, φθαρμένου εξωφύλλου, χωρίς να σε φυσήξει για λίγο ο αέρας μιας μικρής αισιοδοξίας απέναντι στη ζωή. (Στο εσώφυλλο, οι φιγούρες του γκρουπ κόντρα στο ηλιοβασίλεμα: for those who love, time is eternity, σημειώνουν.)

6. Various
Totally Wired II / A Collection From Acid Jazz Records

Όλες οι φωτογραφίες της σειράς (πολύ αγαπητής στην Ελλάδα, για χρόνια) τραβήχτηκαν στο Dingwalls music hall του Λονδίνου και μεταφέρουν το κλίμα της acid jazz σκηνής, στα τέλη της δεκαετίας του ογδόντα - πραγματικά, δεν ξέρεις ποια να πρωτοδιαλέξεις. Εδώ, σ' αυτή, (photo: Adam Freidman) εκτός από τον ενθουσιώδη ερωτικό χορό του ζευγαριού στο προσκήνιο, την παράσταση κλέβουν τα τρία κορίτσια που ξεκαρδίζονται πίσω τους. Μοναδικό british style, ντύσιμο και αίσθηση του fun. Ζηλεύω τη σκηνή, ζηλεύω τη στιγμή, θυμάμαι τις αντίστοιχες καλές βραδιές αλλά και τις εκατοντάδες σπαταλημένες ώρες της αμηχανίας των μπαρ, εδώ, στα καθ' ημάς.

7. Belle And Sebastian
Tigermilk

Υπάρχει μια φευγαλέα ανάμνηση του πρώτου δίσκου των Smiths σ' αυτό το μονόχρωμο γκρι εξώφυλλο-ντεμπούτο των Belle and Sebastian - κιθαριστική ποπ κι εδώ, αλλά φυσικά, άλλου ύφους και βεληνεκούς. Η διάχυτη τρυφερότητα του (φωτογραφικού) βλέμματος στο εξώφυλλο συνεχίζεται και στους στίχους, στη μουσική τους -η αίσθηση ότι είσαι ακόμα στο σχολείο, αδιάβαστος, ερωτευμένος και εξ αυτού, εντελώς δυστυχισμένος.

8. Bill Εvans Trio
Portrait In Jazz

Μισοφωτισμένο πρόσωπο και συγκρατημένο ύφος του Bill Evans (σχεδόν φωτογραφία ταυτότητας) στο εξώφυλλο της Riverside, το οποίο μεταφέρει, παραδόξως, και την ατμόσφαιρα, τη γοητεία αυτού του θρυλικού γκρουπ, του περίφημου Bill Evans Trio: εδώ, στο ξεκίνημά τους, με Scott LaFaro στο μπάσο και Paul Motian στα τύμπανα. Πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω τι κάνει τόσο ελκυστικό αυτό το λιτό εξώφυλλο, γιατί ξεχωρίζει από άλλα (υπέροχα) εξώφυλλα της τζαζ του εξήντα (σκέφτομαι το εξίσου δυνατό προφίλ του Dexter Gordon στο Οur man in Paris). Καλό γούστο και καθαρή σχεδίαση στο εξώφυλλο, δυνατό στυλ και εσωτερικότητα στο παίξιμο, για ένα από τα πιο επιδραστικά τρίο της τζαζ.

9. Van Der Graaf Generator
Still Life

Αγαπημένος μου δίσκος τους ήταν και παραμένει το The quiet zone / the pleasure dome, όμως αυτό το εξώφυλλο, αυτό το δέντρο-πνεύμονας με την ηλεκτρική του ενέργεια, με γοήτευε πάντα - αποτέλεσε μέρος της αινιγματικής φυσιογνωμίας του γκρουπ, συνέτεινε στη μυθοποίησή τους. Εκτός αυτού, δεν είχα τον δίσκο ο ίδιος, τον είχε ο Δημήτρης και φυσικά οι δίσκοι των φίλων ασκούσαν μια επιπλέον γοητεία, σαν να ανέπτυσσαν μια μυστική ζωή με τον κάτοχό τους, στην οποία εσύ δεν είχες πρόσβαση. Μιλάμε για την εξωτική εποχή κατά την οποία οι (μετρημένοι) δίσκοι που κατείχε κάποιος συγκροτούσαν το πρόσωπό του, διηγούνταν τη μικρή του ιστορία.

10. The Gun Club
Miami

Στα δικά μου μάτια αυτό είναι ένα από τα ομορφότερα ροκ εξώφυλλα όλων των εποχών. Κάδρο, στήσιμο, χρώματα, ύφος, σε ένα απαστράπτον ταξιδιάρικο μελαγχολικό φήλινγκ που προετοιμάζει ιδανικά την ακρόαση. Δεύτερος δίσκος των Gun Club ακριβώς στην εκτόξευσή τους, Watermelon man και Mother of earth, σκληρές και γλυκές κιθάρες, κραυγές και ψίθυροι από τη ραγισμένη φωνή του Jeffrey Lee Pierce, δυο ακόμα τραγούδια από το μακρινό 1982, δέκα ηλικιωμένοι δίσκοι, δέκα εξώφυλλα στο γύρισμα του χρόνου, δέκα μικρές στάσεις μιας μυθολογίας προσωπικής.

Το βιβλίο του Θάνου Κάππα
"Πικρούτσικα πικρούτσικα"
κυκλοφορεί από το
Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

Η σελίδα του βιβλίου στο Facebook

Vita Moderna - Το blog του Θάνου Κάππα