Το «άλλο άκρο» στο εδώλιο: Δικαιοσύνη ή ατιμωρησία ξανά;

Σε λίγες ημέρες ολοκληρώνεται η σημαντικότερη δίκη της μεταπολίτευσης μαζί με τη δίκη της Χούντας. Η Χρυσή Αυγή δεν ήταν απλώς μια ναζιστική συμμορία που εγκληματούσε εις βάρος μεταναστών, αριστερών, αντιφασιστών κλπ, αλλά και ένα κατ’ επίφαση κοινοβουλευτικό κόμμα που εξύφαινε τα εγκληματικά του σχέδια εναντίον της δημοκρατικής νομιμότητας. Γι’ αυτό και η καταδίκη της είναι πολύ σημαντική σε πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Ποτέ άλλοτε στα μεταπολεμικά χρονικά δεν έχει διωχθεί κόμμα ως εγκληματική οργάνωση, με τους ίδιους τους βουλευτές να κατηγορούνται για τη διεύθυνσή της. Αν όμως υιοθετηθεί η εισαγγελική πρόταση και απαλλαχθεί ο ηγετικός πυρήνας από τις κατηγορίες, τα εγκλήματα θα βαρύνουν μόνο τους (αναλώσιμους) φυσικούς αυτουργούς και η Χρυσή Αυγή θα αποκτήσει θεσμική ασυλία οριστικά.

Από τους νομικούς ξέρουμε ότι η πολιτική αγωγή έλαμψε και το κατηγορητήριο είναι συντριπτικό. Μετά την συγκλονιστική αγόρευση του Θανάση Καμπαγιάννη, για την οποία έγραψα τη γνώμη μου εδώ, εκδόθηκε πρόσφατα και αυτή του Κώστα Παπαδάκη, επίσης συνηγόρου των αιγύπτιων ψαράδων. Η αγόρευση παρέχει ουσιαστική γνώση για την δίκη, πλήρες ιστορικό της ναζιστικής συμμορίας και είναι παρακαταθήκη δημοκρατικού λόγου. Αξίζει νομίζω να διαβαστεί από όλους.

Το βιβλίο ξεκινά με την καταγγελτική διαπίστωση ότι η δίωξη αφορά μόνο εγκληματική και όχι τρομοκρατική οργάνωση, που κατά το νόμο είναι ακραίο υποσύνολο της εγκληματικής. Προσωπικά δεν ήξερα καν ότι αυτά τα δύο δεν ταυτίζονται και ότι η Χρυσή Αυγή έχει πέσει σχετικά στα μαλακά. Εδώ η αγόρευση μπαίνει σε θέματα Ποινικού Κώδικα και της συναφούς νομολογίας που προφανώς αφορούν τους νομικούς. Στέκομαι όμως στο πολιτικό μήνυμα της ανάλυσης, γιατί ο Παπαδάκης φροντίζει να υπενθυμίσει, και σωστά, ότι ο Γενικός Γραμματέας της κυβέρνησης που έκανε τη δίωξη ήταν συνομιλητής του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του διωκόμενου. Κάπως έτσι λοιπόν, αν και ποτέ άλλοτε στη μεταπολίτευση δεν υπήρξε τέτοια τρομοκρατική οργάνωση, που να απειλεί ολόκληρους πληθυσμούς όπως ακριβώς ορίζει ο νόμος, η Χρυσή Αυγή γλιτώνει τον τρομονόμο, γιατί η αντιτρομοκρατική ασχολείται με Ηριάννες και Θεοφίλου. Το κρατάμε.

Στη συνέχεια, το βιβλίο διατρέχει αναλυτικά το εγκληματικό ιστορικό της Χρυσής Αυγής. Έχουμε πλείστες ρατσιστικές επιθέσεις, μία δολοφονία, την γνωστή δικαστική καταδίκη για την απόπειρα δολοφονίας του Κουσουρή και διάφορα άλλα πολύ πριν αρχίσει καν η περίοδος του παραπεμπτικού βουλεύματος, δηλαδή πριν το 2008.

Τα επόμενα χρόνια η κατάσταση εκτραχύνεται. Η αγόρευση συσχετίζει πολύ εύστοχα την άνοδο της Χρυσής Αυγής με την πολιτική ρευστότητα της εποχής, την απορρόφηση του κύριου ακροδεξιού φορέα (ΛΑΟΣ) από τη Δεξιά και τις μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον των μνημονίων. Είναι βροχή πλέον τα πογκρόμ εναντίον των μεταναστών και η ναζιστική ιδεολογία της οργάνωσης προβάλλεται ανοιχτά. Ο Παπαδάκης υπενθυμίζει και την περιβόητη δήλωση του Μιχαλολιάκου ότι θέλουν αυτό που ακολούθησε “μετά τη Βαϊμάρη”. Το πιάσαμε το... υπονοούμενο (όχι ότι είχαμε καμία αμφιβολία). Εκτενής αναφορά γίνεται στην επίθεση στους αιγύπτιους ψαράδες, που είναι άλλωστε οι εντολείς του. Εδώ σοκάρει η σωρεία παραλείψεων στην αστυνομική έρευνα, αλλά και το ότι οι επιθέσεις γίνονται περήφανα στο όνομα της Χρυσής Αυγής. Μέχρι τη δολοφονία του Φύσσα, η βία είναι πλέον ανεξέλεγκτη, όλο και πιο επιδεικτική και υπάρχει μια αίσθηση θεσμικής ασυλίας αλλά και μαζικής επιβράβευσης των τραμπουκισμών. (Όπως με λύπη διαπιστώσαμε με το on camera χαστούκι του Κασιδιάρη στην Κανέλλη).

Αυτό που κάνει τόσο ενδιαφέρουσα την ιστορική αναδρομή της αγόρευσης, είναι ότι ο Παπαδάκης δεν κάνει απλή παράθεση των περιστατικών, αλλά αναδεικνύει τον χαρακτήρα κάθε επίθεσης σε σύνδεση με τη λειτουργία της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης. Δηλαδή πριν φτάσεις στα κρίσιμα κεφάλαια όπου αντικρούονται τα επιχειρήματα της υπεράσπισης και της εισαγγελικής πρότασης, έχεις καταλάβει πώς ένα περιθωριακό φασιστικό μόρφωμα έστησε προοδευτικά και εντελώς μεθοδικά μια εγκληματική συμμορία με ναζιστική ιδεολογία (άκρως διαφωτιστικές οι πληροφορίες για το καταστατικό τους, που φυσικά προσπάθησαν να θάψουν, αλλά αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Ψαρράς), συγκεκριμένη δομή, ιεραρχία και τρόπο εκτέλεσης των εγκλημάτων.

Η αγόρευση κορυφώνεται με την αποδόμηση των επιχειρημάτων της υπεράσπισης και της εισαγγελικής πρότασης. Με μεθοδικότητα, καθαρή σκέψη και πεποίθηση, ο Παπαδάκης αποκαλύπτει δεκάδες κακουργήματα για τα οποία δεν έχει ασκηθεί καν ποινική δίωξη πριν τη δολοφονία του Φύσσα. Είναι εμπαιγμός της δικαιοσύνης να μιλάει για “πολιτική δίωξη” και “διάτρητο κατηγορητήριo” η Χρυσή Αυγή που απολάμβανε για χρόνια σκανδαλώδη ασυλία από την πολιτεία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο σχολιασμός της εισαγγελικής θέσης ότι δεν αποδεικνύεται άνωθεν εντολή για κάθε συγκεκριμένη πράξη. Εδώ ο Παπαδάκης εξηγεί ότι στην περίπτωση της εγκληματικής οργάνωσης δεν χρειάζεται κάτι τέτοιο. Οι δράστες έχουν την εκπαίδευση, γνωρίζουν το ιδεολογικό πλαίσιο και τους σκοπούς της οργάνωσης (που δεσμευτικά έχει καθορίσει ο αρχηγός / ιθύνων νους), άρα ο φυσικός αυτουργός δεν περιμένει εντολή για να δράσει. Η εισαγγελέας λοιπόν συγχέει λανθασμένα την ηθική αυτουργία με τη διεύθυνση της εγκληματικής οργάνωσης.

Ολοκληρώνοντας το βιβλίο και ανατρέχοντας νοερά στα δεκάδες άρθρα και τις αναλύσεις που έχουμε διαβάσει όλα τα χρόνια που διεξάγεται η δίκη, σκέφτομαι ότι η τεχνική διάσταση αυτών των κειμένων σίγουρα αφορά περισσότερο τους νομικούς επιστήμονες. Όμως οι αγορεύσεις τοποθετούνται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο και απευθύνονται σε όλο τον κόσμο της αλληλεγγύης. Σε όλους όσους είναι άνθρωποι. Άλλωστε ο ίδιος ο Παπαδάκης εξηγεί στο εισαγωγικό σημείωμα ότι η σκέψη για το βιβλίο ήρθε ως προτροπή πολλών ακροατών στο δικαστήριο και σχετικών δημοσιευμάτων και ότι η αγόρευσή του δεν είναι μια νομική εργασία. Πάνω απ’ όλα όμως, οι δικηγόροι της πολιτικής αγωγής είναι και μέλη του αντιφασιστικού κινήματος, το εκπροσωπούν και έχουν ιστορικό χρέος απέναντι στην κοινωνία και στα θύματα του φασισμού να ρίξουν φως απέναντι στο σκοτάδι.

Ας ελπίσουμε η 7η Οκτωβρίου να είναι μια τέτοια μέρα, με φως.

Με τη νίκη στις μέλισσες!

Ένα σημαντικό υστερόγραφο:

Μπορεί η Χρυσή Αυγή να είναι πλέον απαξιωμένη στην κοινωνία, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το 2014 που σχηματίστηκε η δικογραφία έβγαινε τρίτο κόμμα στις Ευρωεκλογές. Σε αυτά τα πολύ δύσκολα χρόνια, οι συνήγοροι της πολιτικής αγωγής δεν δίστασαν να αντιταχθούν στους νεοναζί που είχαν πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης, γενναίες βουλευτικές αποζημιώσεις και πληθώρα δικηγόρων και επιστημονικών συνεργατών. Αυτοί συγκέντρωσαν το υλικό που “ξεχάστηκε” από τον διωκτικό μηχανισμό του κράτους και μίλησαν για τις ποινικές ευθύνες της ηγεσίας. Η προσφορά τους στη δημοκρατία είναι ανυπολόγιστη και ο λόγος τους ανάχωμα στον φασισμό. Δεν φτάνουν τα ευχαριστώ.