Μυρσίνη Λαμπράκη & Ενγκίν Ακίν : Ελλάδα-Τουρκία στο ίδιο τραπέζι
[εκδόσεις ελληνικά γράμματα, αθήνα 2002, μετάφραση Άνθη Κάρρα]
Ο γείτονας είναι ο Άλλος ή είναι ένα είδωλό μας στο καθρέφτισμα του Αιγαίου; Εμείς είμαστε οι ίδιοι ή γινόμαστε σιγά-σιγά υβρίδια του εαυτού μας; Είμαστε ό,τι μας λένε κι ό,τι μας ονομάζουν; Είμαστε ό,τι ή όπως μας αποκαλούν; Είμαστε ό,τι δηλώσουμε; Τί είμαστε τέλος πάντων; Ρε μπας και είμαστε ό,τι τρώμε; Μήπως γινόμαστε αυτό που τρώγεται, κάτι αναλώσιμο για τους Άλλους; Οι αμερικάνοι πολεμο-μάγειροι το λένε expendable [αναλώσιμος].
Το παρόν βιβλίο δεν είναι ένας απλός τσελεμεντές, είναι ένας σύνθετος. Παρότι το εξώφυλλο θα μπορούσε να μας προϊδεάσει για ένα ακόμη ανάγνωσμα αναλόγου περιεχομένου, μην ξεγελαστείτε. Μέσα του θα βρείτε 'μνήμες και προσωπικές γευστικές εμπειρίες, πλαισιωμένες με στοιχεία ιστορίας, λαογραφίας και εθνολογίας'. Τα κείμενα που αφορούν ήθη και έθιμα της γείτονος παρεμβάλλονται σαν φέτες ψωμιού ανάμεσα στα εδέσματα αντι-κείμενα. Πρώτη στρώση η ιστορία της κουζίνας της Ανατολίας, τα σκεύη, τα είδη μαγειρέματος. Τελευταία στρώση, μπαχαρικά και αρωματικά χόρτα στην τουρκική κουζίνα. Τα ελληνικά ήθη και εθίματα θα τα βρείτε σκαλίζοντας συνταγές για ορεκτικά, σαλάτες, τουρσιά, λαχανικά, όσπρια, κρεατικά, ψάρια και θαλασσινά, ρύζι, τραχανά, πίτες, ψωμιά και παξιμάδια και γλυκά.
Σε μια εκ παραλλήλου και εκ διαμέτρου παράθεση κοντινών τε και μακρινών μας συνταγών, θα βρείτε ακόμη ένα πλούσιο κουζινικό λεξιλόγιο και φρασεολόγιο, μια καταγραφή της προφορικής κληρονομιάς των γιαγιάδων και των μανάδων μας: να πάρουν λίγο χρώμα, να πάρουν μια βράση, να πάρουν μια μυρωδιά, να μείνει μόνο με το λαδάκι του, να μοσχομυρίσει το βούτυρο, να τραβήξει το ζουμί του, να πιει το νερό του. Αλλά και εκφράσεις εξευρωπαϊσμένες: να ξανθύνει το κρεμμύδι, να δέσει - να πυκνώσει η σάλτσα. Ακόμη και την εξέλιξη αυτής της 'μετάβασής' μας από την ανατολή στη δύση: καβούρντισμα -> τσιγάρισμα -> σοτάρισμα / ρόδισμα / κοκκίνισμα.
Η μεταφράστρια Άνθη Κάρρα περιγράφει την εμπειρία του βιβλίου αυτού:
- Ομολογώ πως, όταν πρωτοδιάβασα το κείμενο της Ενγκίν, δεν ήξερα πολλές φορές που βρισκόμουν. Δεν ήξερα αν το κείμενο αυτό μιλούσε για τον Άλλο ή για μένα. Αυτό μου γέννησε και την επιθυμία να το μεταφράσω στη γλώσσα μου, παρόλο που έχω στραφεί εδώ και πολλά χρόνια στη μετάφραση μόνο λογοτεχνικών κειμένων. Διαισθάνθηκα αμέσως πως το κείμενο αυτό, σε συνδυασμό με την προσωπική έρευνα που θα συνόδευε τη μετάφρασή του, μου προσέφερε μια ευκαιρία να προσεγγίσω και πνευματικά ένα χώρο, συστατικό ερήμην μου πολλών αισθητικών μου επιλογών, όπου η αυστηρά καθορισμένη γραμμή των εθνικών συνόρων ξαφνικά πελαγοδρομεί, αν δεν χάνεται εντελώς, επιφυλάσσοντάς μας την έκπληξη να ανακαλύψουμε τον Άλλο εκεί όπου αρνούμαστε να τον αναζητήσουμε, μέσα δηλαδή στον ίδιο μας τον εαυτό!
Όχι για τίποτε άλλο δηλαδή, έτσι για να του μπούμε στο αυτί τους παλιο-αμερικάνους. Γιατί πολύ μας τά 'χουνε ζαλίσει με την γιαλαντζί-fusion κουζίνα τους και την ντεμέκ-confusion εκστρατεία τους. Γιατί όταν 'εμείς' κάναμε μείξεις κι ανακατώματα πολιτισμικά, γαστριμαργικά και κοινωνικά, ποτισμένα με αίμα, χολή και δάκρυ, αυτοί τρώγανε φασόλια κονσέρβα και πίνανε κακτόζουμο. Προς θεού, μη νομίσετε ότι δεν συμπαθώ τα φασόλια.
