Νίκος Δήμου - Ασκήσεις Ελευθερίας
Σκέπτομαι, αμφιβάλλω, υπάρχω. Κείμαι σκεπτικός απέναντι στον εθνικό μας μύθο, στις βεβαιότητες και τους θεσμούς. Στέκω κριτικός κι επικριτικός ενάντια στη μισαλλοδοξία και το ρατσισμό, στον πουριτανισμό και τη λογοκρισία. Υπάρχω αναζητώντας την Ευρώπη και τον κόσμο. Για να μπορώ να υπάρχω και αύριο και μεθαύριο χωρίς να υποκύπτω ούτε να συμβιβάζομαι. Με το κεφάλι ψηλά.
Αυτά -πάνω κάτω- θα διαβάσετε στις 530 σελίδες αυτού του βιβλίου που ασκείται και συλλογάται ελεύθερα. 142 κείμενα αποτυπώνουν τις σκέψεις και τους στοχασμούς των τελευταίων 30 χρόνων του δημοφιλούς και αγαπητού -όσο και μισητού από μερίδα "άλλων ελλήνων"- Νίκου Δήμου. Σπούδασε και σπουδάζει τη ζωή και τα γράμματα, αυτοδημιουργήθηκε κι ήξερε και ξέρει πότε και πως ν' απομακρύνεται από τη φθορά, οδηγά γρήγορα αυτοκίνητα, φωτογραφίζει, αρθρογραφεί, λατρεύει τις γυναίκες και τις γάτες, οραματίζεται κι αναπολεί.
Οφείλω να σας προειδοποιήσω, όμως. Η παρούσα συλλογή είναι πολλά επώδυνη. Ακόμη κι ένας θαυμαστής ή "τακτικός" αναγνώστης του Νικόδημου του Ευφημιστού θα τα βρει μπαστούνια. Μπορεί να έχει διαβάσει ή ξαναδιαβάσει αρκετά από αυτά, σκόρπια εδώ κι εκεί, σε άλλα βιβλία, σε εφημερίδες, σε περιοδικά ή στο διαδίκτυο [www.ndimou.gr]. Σίγουρα όμως δεν έχει βρεθεί συνολικά αντιμέτωπος με αυτά. Το φορτίο που επωμίζεται κάνοντας απλώς σκέψεις περί των ημετέρων ζητημάτων και των εν Ελλάδι πεπραγμένων, είναι δυσβάσταχτο.
Αυτός, όμως, είναι και ο στόχος του γράφοντος: να ταρακουνήσει, να ξεθεμελιώσει "παραδοσιακά" ψεύδη ή να αμφισβητήσει δόγματα, να ξεβολέψει, να αφυπνίσει, να ξεσκουριάσει, να εκκινήσει ιδέες, να προβληματίσει. Μπορεί να έχει άποψη την οποία και εκθέτει με επιχειρήματα, καθώς και τις όποιες αναθεωρήσεις επ' αυτής έχει κάνει ως τα σήμερα. Δεν την επιβάλλει όμως. Ούτε απαιτεί από μας να συμφωνήσουμε ντε και καλά μαζί του. Εξάλλου, κάπου αμφιβάλλει και ο ίδιος και το μοιράζεται κι αυτό με χαρά ή με αγωνία. Θέλει απλά να μας τσιγκλήσει, να μας βάλει φυτίλια, να μας ξαναθυμίσει "οικεία κακά", έστω κι αν διαφωνούμε -υπερασπίζεται σθεναρά και το δικαίωμά μας αυτό.
Προεκτείνει απλά τις ιδέες των σκεπτικών, του Αριστοτέλη, του Ιησού, του Ρήγα, του Σολωμού, του Καζαντζάκη, του Υψηλάντη, του Κοραή. Κραυγάζει όσο κανείς το ξεχασμένο "Μείζον δε τούτων η αγάπη" και υπεραμύνεται του "αληθούς ως εθνικού και συμφέροντος". Ξέρει βέβαια ότι έχει δημιουργήσει πάμπολλες αντιπάθειες μ' αυτές του τις ανησυχίες. Έχει δεχτεί και δέχεται καθημερινά αήθεις επιθέσεις και διασταυρούμενα πυρά. Αντιστέκεται όμως και υψώνει φωνή λογικής σκέψης, με ψυχραιμία και υπομονή. Πάει κόντρα στους λαϊκισμούς και τα χαϊδέματα των αυτιών μας, ξέροντας πια πως η Ιθάκη θα 'ναι πολύ φτωχική, ψάχνοντας όμως και απολαμβάνοντας την τέλεια διαδρομή.
Κι όταν μετά θάνατον αυτοί που τον χτύπαγαν αλύπητα θα τον θυμηθούν και θα τον "δικαιώσουν" ή -ακόμη χειρότερα- θα θελήσουν να τον ηρωοποιήσουν με βραβεία, "αναγνωρίσεις", "μνημόσυνα" και τελετές, αυτός θα γελά μαζί μας για την "αγάπη που χάθηκε στη σκόνη". Αν είμαστε ακόμη εδώ, θα γελάσουμε κι εμείς μαζί μας.
[τυπωθήτω - αντιρρήσεις, 2006]
