Ο Κινηματογράφος της Παρατήρησης
Η πρώτη ιστορική και εμπεριστατωμένη αποτίμηση του ρεύματος που ονομάστηκε Κινηματογράφος της Παρατήρησης. Θεωρήθηκε μίξη τεκμηρίωσης και εθνογραφικού σινεμά, προκάλεσε αίσθηση, μετά έφερε ρήξη και κατηγορήθηκε για την αποστασιοποιημένη κάμερά του. Όπως περίπου συνέβη πολύ νωρίτερα με τα ντοκιμαντέρ περί άγριας φύσης, όπου σήμερα πια θεωρείται "σωστή" η αποστασιοποιημένη παρατήρηση.
Οι δύο συγγραφείς εξετάζουν έργα, κινηματογραφιστές και θεωρητικούς του είδους, από τον Andre Bazin και τους ιταλούς νεορεαλιστές ως το αμερικανικό cinema verite και τις εθνογραφικές ταινίες των Herb Di Goia, David Hancock και David MacDougall. Αναλύονται επίσης συγκεκριμένα έργα της Εύας Στεφανή, της κύριας ελληνίδας εκπροσώπου. Το ελληνικό εξώφυλλο είναι παρμένο από το βραβευμένο εθνοκιμαντέρ της, Αθήναι [1995].
Η θεματογραφία του βιβλίου υπεισέρχεται σε θεωρητικά και μελετητικά ζητήματα του παρατηρητή και αγγίζει πεδία όπως κρίση στην αναπαράσταση, εθνογραφική έρευνα, οπτική ανθρωπολογία, ανθρωπολογική έρευνα.
Η αγγλίδα Amanda Ravetz [γεν. 1959] αρχικά σπούδασε Ζωγραφική και κατόπιν έκανε διδακτορικό στην Κοινωνική Ανθρωπολογία με Οπτικά Μέσα. Φυσιολογικά κινείται, προς αυτήν την κατεύθυνση και με αυτήν τη φορά, από το σώμα και την καλλιτεχνική πρακτική στην οπτική ανθρωπολογία.
Η αμερικανίδα Anna Grimshaw [γεν. 1956] σπούδασε πρώτα Ανθρωπολογία και μετά Κινηματογράφο. Πηγαίνει λοιπόν αντίστροφα, από την πειραματική ανθρωπολογία στην προσωπική πρακτική κινηματογράφησης και ως προέκταση αυτής σε μια σύγχρονη τέχνη της παρατήρησης.
Τα κοινά σημεία συνάντησης είναι αρκετά αλλά οι ανάποδες φορές και τρόποι σκέψης τους δημιουργούν διαμετρικές οπτικές γωνίες. Αυτά είναι και τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια που ενδέχεται να γοητεύσουν μελετητές, σπουδαστές και κινηματογραφιστές.
Για όσους επιθυμούν να δουν τις σημερινές εξελίξεις στην πράξη υπάρχει πάντα ανοιχτό και διαθέσιμο το συνεχιζόμενο πλούσιο έργο της Εύας Στεφανή.
[τίτλος πρωτ. Observational Cinema: Anthopology, Film and the Exploration of Social Life]
[μετ. Ειρήνη Κατσουνάκη, Πόλις 2012, 326σελ.]
