Ο Σκύλος της Φλάνδρας

Παραδοσιακά ξέρουμε ότι τα παραμύθια έχουν αίσιο τέλος. Στην Αντβέρπη του 19ου αιώνα, όμως, όλα είναι πιθανά και μπορετά. Ενδέχεται, επίσης, οι ήρωες του παραμυθιού να αγαλματώσουν για πάντα σε κάποιο δρόμο του προάστιου Χόμποκεν της σημερινής πόλης.

Είναι παραμονές της γέννησης του Χριστού και ο καιρός είναι βαριά χειμωνιάτικος. Χιόνια, ψοφόκρυο και παγωνιά που φτάνει ως [ή ξεκινάει από] τις καρδιές των ανθρώπων. Ο γέρο Γιέχαν Ντάας των Αρδεννών τα έχει φάει τα ψωμιά του. Ωσαύτως και το υπέργηρο φλαμανδικό σκυλί που λέγεται Πατράς αλλά έχει την ίδια ηλικία με τον εγγονό του γέρου, τον αυτοκόλλητο φίλο του Νέλλο. Νέλλο και Πατράς μοιράζουν γάλα με τις κανάτες από σπίτι σε σπίτι, σέρνοντας ένα καροτσάκι στους ολόλευκους δρόμους, μέσα στο αγιάζι και τους σφυρίζοντες ανέμους.

Στη σκληρή καθημερινότητά τους εμπλέκονται η μικρή Αλόη και οι εύποροι γονείς της, ένας διαγωνισμός ζωγραφικής, τα οράματα του Ρούμπενς, ο άκρατος ατομισμός, ένα ελπιδοφόρο χριστουγεννιάτικο αύριο και το ακάνθινο στεφάνι του εσταυρωμένου. Οι όποιες αναφορές στο χριστιανικό εθιμικό των ημερών δεν λειτουργούν ηθικολογικά αλλά υπηρετούν το δύσκολο στόχο που έχει θέσει η συγγραφέας: τη διάπλαση μέσα από σκληρές και οδυνηρές αλήθειες μιας κατεψυγμένης πραγματικότητας.

Η βρετανίδα συγγράφισσα με το ψευδώνυμο Quida [1839-1908] κερδίζει τα συναισθήματα και τη συγκίνηση των μεγάλων ενώ παράλληλα τους δίνει σημαντικές ευκαιρίες για να εξηγήσουν την αινιγματική σκληρότητα της ζωής στα παιδιά. Είναι αρκετά δημοφιλής σε όλον τον κόσμο αν αναλογιστούμε ότι η νουβέλα της, Under two Flags, έχει μεταφερθεί τέσσερις φορές ως τώρα στη μεγάλη οθόνη, ενώ Ο Σκύλος της Φλάνδρας [που κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά] έχει γνωρίσει τουλάχιστον δέκα κινηματογραφικές και τηλεοπτικές διασκευές [από κινούμενα σχέδια και μάνγκα μέχρι παρωδία και ντοκιμαντέρ].

Στην παρούσα ελληνική έκδοση συμβάλλουν θετικά και τα 15 όμορφα ολοσέλιδα σχέδια της Σοφίας Παρασκευοπούλου μαζί με το έγχρωμα εικονογραφημένο εξώφυλλο. Η μετάφραση του Νίκου Βλαντή είναι λειτουργική αλλά έχω την αίσθηση ότι της λείπουν στοιχεία και ευρηματικές εκφράσεις που θα μπορούσαν να απογειώσουν ακόμη περισσότερο το μύθο.

Το αποτέλεσμα παραμένει άξιο ανάγνωσης και πρώτης τάξεως ευκαιρία να ξεφύγουμε από τα κλασικά και τετριμμένα παραμυθάκια των ημερών.

[μετ. Νίκος Βλαντής, Το Μαγικό Κουτί & Fata Morgana 2012]

Ανοίχτε εδώ Το Μαγικό Κουτί των εκδόσεων.