Οι μουσικές σελίδες του 2018

Παρά τις περί του αντιθέτου φήμες, δεν διαβάζω μόνο αστυνομικά μυθιστορήματα. Ιδού η λίστα μουσικών και άλλων αναγνωσμάτων που μου εντυπώθηκαν τη προηγούμενη χρονιά, χωρίς αξιολογική σειρά.

M Train, της Patti Smith (μτφ: Α. Καλοφωλιάς, Κέδρος)

Το βρήκα σε ξενόγλωσσο βιβλιοπωλείο και το διάβασα στα αγγλικά, όταν πρωτοβγήκε. Όταν όμως το μετέφρασε ο Alex K., βρήκα δικαιολογία να το φρεσκάρω. Συγκινήθηκα, συνειδητοποιώντας, για άλλη μια φορά, πόσο όμορφα γράφει αυτή η γυναίκα με υλικό το ασήμαντο, το καθημερινό, τα αμέτρητα φλιτζάνια καφέ στο Καφέ Ίπο, τις αστυνομικές σειρές που παρακολουθεί μανιωδώς, τα αγαπημένα της βιβλία και τους συγγραφείς που διαβάζει εμμονικά. Μικρά περιστατικά από τα ταξίδια της στο Βερολίνο, το Λονδίνο, τη Γαλλική Γουινέα, χρωματίζουν με ποιητικότητα τις πόλεις, τους δίνουν άλλη αίσθηση και υφή. Ένα ημερολόγιο που θυμίζει τη γραφή του αλλοτινού της συντρόφου Σαμ Σέπαρντ, καθώς επιλέγει να απαθανατίσει τη στιγμή που μετράει μέσα στο χρόνο.

Οι Ωραίοι Έχουν Χρέη, του Βύρωνα Κριτζά (Πατάκης)

Όπως γράφει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου, "…δεν είναι εύκολο να γράφεις για μουσική… Η μουσική επιδρά πάνω μας με έναν τρόπο σύνθετο, ανεξήγητο". Και πιο κάτω: "Προσφάτως, το ελληνικό τραγούδι βγήκε στη σύνταξη και τα ηνία της εταιρείας ανέλαβε ο γιος του — ο οποίος προσπαθεί να τα βγάλει πέρα δεδομένων των συνθηκών… Υπάρχει αναγνωστικό κοινό για κάτι τέτοιο;"

Εμένα πάντως με κέρδισε η επιλογή των 45 τραγουδιών που διάλεξε ο Κριτζάς, όχι επειδή είναι αγαπημένα μου ή κάτι τέτοιο. Η επιλογή αγαπημένων …τάδε, είναι η εύκολη λύση. Ο συγγραφέας επέλεξε ελληνικά τραγούδια που καθρεφτίζουν την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας από το 1990 ως το 2017. Τα περισσότερα μού ήταν παντελώς άγνωστα (από τότε που έκλεισα το δισκάδικο, ενημερώνομαι ανεπαρκώς για την ελληνική μουσική· ξέρετε, όπως όταν θυμώνεις πολύ με κάποιο αγαπημένο πρόσωπο και του κόβεις την καλημέρα για χρόνια). Διέκρινα, παρ' όλα αυτά, την πορεία που χάραξε ο συγγραφέας και το δια ταύτα στο οποίο καταλήγει. Το βιβλίο στάθηκε αφορμή να μπω στο youtube και να ακούσω όσα δεν ήξερα. Δεν έγινα σοφότερη από μουσική άποψη. Παραδέχτηκα όμως ότι έξω από τον δικό μου μουσικό (και όχι μόνο) μικρόκοσμο, ο κόσμος εξελίσσεται και αλλάζει — δίχως να κοιτάζει τη δική μου μελαγχολία.

Οι Κρυμμένες Ιστορίες Πίσω από τα Τραγούδια, του Τάσου Βαφειάδη (Ζήτη)

Όλοι εμείς οι ελαφρώς βαρεμένοι μουσικόφιλοι λατρεύουμε τα trivia, εκείνες τις ασήμαντες (για τους άλλους) λεπτομέρειες: ποια ήταν η αφορμή να γραφτεί ένα τραγούδι, τι έγινε όταν οι μουσικοί μπήκαν στο στούντιο, ποιες συνθήκες επικρατούσαν στη μουσική, "ποιο ροκ εν ρολ τραγούδι έστειλε η NASA στους εξωγήινους", και άλλα τέτοια. Ένας φανατικός μουσικόφιλος καθηγητής χημείας, ο Τάσος Βαφειάδης, συγκέντρωσε 101+1 ιστορίες για ανάλογα τραγούδια, όλα ξένα με τη μοναδική εξαίρεση ενός ελληνικού. Οι ιστορίες εκτείνονται σε διάστημα ενός αιώνα και αποτελούν ιδανική αφορμή για να ξανακούσει κανείς τα τραγούδια κάτω από άλλο πρίσμα.

Nick Cave, Mercy on Me του Reinhard Kleist, (μτφ: Γ.-Ί. Μπαμπασάκης, Οξύ)

Αν θα διάβαζα μία ακόμα βιογραφία του Cave; Όχι, κατηγορηματικά. Ένα graphic novel όμως… Χμμμ. Αυτό μάλιστα! Ο Βερολινέζος κομίστας Reinhard Kleist, ο οποίος έχει ήδη στο ενεργητικό του ένα ανάλογο graphic novel για τον Johnny Cash και τον H.P. Lovecraft, έχει εικονογραφήσει πολυάριθμα βιβλία, εξώφυλλα δίσκων και cd. Όπως λέει ο ίδιος σε μια συνέντευξή του, δουλεύει με τρόπο κινηματογραφικό, σκηνοθετεί και μοντάρει το υλικό του ώστε να αφηγηθεί μία ιστορία. "Με οδηγό τους ήρωες και τους στίχους των τραγουδιών" του Cave, σκιαγραφεί το πορτρέτο του μουσικού που όσο περνούν τα χρόνια, ωριμάζει σαν καλό ουίσκι. Συστήνεται χωρίς την παραμικρή ένσταση, χάρη στη μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη και την άψογη εκτύπωση του βιβλίου.

Steve Wynn, Complete Lyrics 1982-2017

Ο τακτικός επισκέπτης των μικρών αθηναϊκών και θεσσαλονικιώτικων συναυλιακών χώρων, ο μουσικός που έδωσε νόημα στη φράση "less is more", εξέδωσε φέτος για πρώτη φορά το σύνολο των στίχων του, όπως τον είχε συμβουλέψει κάποτε ο πατέρας του (κατά τα λεγόμενά του στη μικρή εισαγωγή). Πράγματι, οι στίχοι ήταν ανέκαθεν το δυνατό του σημείο, χωρίς να υστερεί φυσικά σε άλλους τομείς (σύνθεση, ενορχήστρωση, τραγούδι, μουσική δεξιοτεχνία). Γι' αυτό οι φανατικοί οπαδοί του ουρλιάζουν κάθε φορά στα live του, που καταλήγουν σε μικρά reunion, "Every cloud has a silver lining / Every cloud has an answer I know / But in my heart there's no light shining / Just emptiness and faded glow / Raining down on the side I'll never show". Κοσμημένο με σπάνιες φωτογραφίες και αστεία σκίτσα, καλύπτει όλα τα side projects και τις μπάντες που ίδρυσε μετά τους Dream Syndicate.

Σπίτι από Γη, του Woody Guthrie (μτφ: Α. Καλοφωλιάς, Αίολος)

Ο σημαντικότερος τραγουδοποιός της αμερικάνικης λαϊκής μουσικής έγραφε ασταμάτητα: στίχους πολιτικών αλλά και παιδικών τραγουδιών, άρθρα, την αυτοβιογραφία του Bound for Glory. Το 2013, ανακαλύφθηκε ξεχασμένο σε μια σοφίτα το μοναδικό μυθιστόρημα που ολοκλήρωσε ο Guthrie και εκδόθηκε χάρη στη βοήθεια του Johnny Depp. Πρόκειται για το Σπίτι από Γη, την ιστορία ενός ζευγαριού που ζει σ' ένα ξύλινο χαμόσπιτο στο Τέξας και ονειρεύεται να αποκτήσει ένα κανονικό σπίτι. Μια τοιχογραφία της Οικονομικής Κρίσης του '29, με τη γεμάτη αγάπη ματιά για τους απλούς ανθρώπους που διέκρινε πάντοτε το έργο του μεγάλου Woody.

Κατερίνα Γώγου: Έρωτας και Θάνατος, της Βιργινίας Σπυράτου, (εκδ. Μεσοπέλαγος)

Ένα ακόμα βιβλίο για την Αγία των Εξαρχείων; Κάθε άλλο. "Το βιβλίο αποτελεί διασκευή τμήματος της διδακτορικής διατριβής της συγγραφέως, με τίτλο Θάνατος και Θηλυκότητα στο έργο των Karoline von Günderrode, Μαρίας Πολυδούρη, Inge Müller και Κατερίνας Γώγου. Στη διατριβή γίνεται απόπειρα συγκρίνοντας το έργο των τεσσάρων ποιητριών να εξαχθούν ορισμένα συμπεράσματα που αφορούν στις απεικονίσεις του Θηλυκού στη λογοτεχνία των γυναικών". Πολύ ενδιαφέρον βιβλίο που εστιάζει στην ποίηση της Γώγου, αφήνοντας στην άκρη τα στερεότυπα περί θηλυκότητας και ασχολούμενο με την "νευρωτική και αυτοκαταστροφική γυναίκα-αντικείμενο, που αντιστοιχεί στην πραγματικότητα του καπιταλισμού".