Περιοδεύοντες του Δέλτα

Περιοδικό (δε)κατα, τεύχος 15, φθινόπωρο 2008. Φάκελος Ολοκληρωτισμός

Σε απόλυτη αρμονία με τον καιρό που σκοτεινιάζει το φθινοπωρινό τεύχος των (δε)κάτων φτιάχνει ένα αφιέρωμα στο γκριζόμαυρο θέμα του Ολοκληρωτισμού, σε όλες του τις εκφάνσεις. Καθώς ο ολοκληρωτισμός δεν εξαντλείται στις παραφυάδες των -ισμών του ούτε στα ρατσιστικά του παρελκόμενα αλλά διαβρώνει τα πάντα, από την τέχνη και την σκέψη ως και την ίδια την καθημερινή ζωή το αφιέρωμα αποτυπώνει όσο το δυνατό περισσότερες πλευρές (θεοκρατία, ναζισμός, αντισημιτισμός, αστυνόμευση, τηλεοπτικός εκφασισμός κ.ά) και φωνές: διηγήματα των Hanna Krall, Κυριάκου Αθανασιάδη, Γιώργου Ρωμανού κ.ά, μαθήματα ανελευθερίας του Θανάση Τριαρίδη, μια επιστολή του Δ. Ποταμιάνου προς τα ανίψια του, περισσότερο σχετική με το θέμα από κάθε άλλο κείμενο, ακόμα και την άποψη ενός πληρωμένου Σέρβου εκτελεστή εκ μέρους της CIA, και ένα απόσπασμα από το "Αλφαβητάρι πολέμου" του Μπέρτολτ Μπρεχτ (πρότζεκτ με τετράστιχα ποιήματα πάνω σε φωτογραφίες εφημερίδων και περιοδικών, που τον συνόδευε επί δεκαετία στις εξορίες του, πάντα ανεπιθύμητο όλες τις πολιτικές πλευρές λόγω του υπονομευτικού του πνεύματος!)

Αν έχετε την εντύπωση πως μια τέτοια θεματολογία θα συνοφρυώσει κάθε αναγνωστικό πρόσωπο, ξεχάστε την: υπάρχουν κείμενα που προκαλούν και ξεκαρδιστικά γέλια, όπως για παράδειγμα τα ποιήματα των Αραγκόν και Ελυάρ με τα οποία υμνούν την σταλινική Γκεπεού και τον Στάλιν αντίστοιχα ή η δικαστική απόφαση βάσει της οποίας αποσύρθηκε από τις σχολικές βιβλιοθήκες το βιβλίο της Έρσης Σωτηροπούλου "Ζιγκ ζαγκ στις νεραντζιές" (δημοσιεύεται αυτούσια).

Άλλα τρία εκτενέστατα κείμενα φωτίζουν ακόμα περισσότερο τις σελίδες: Η ιστορία του CCF / Congress of Cultural Freedom, το "πολιτιστικό" εκβλάστημα της CIA, μια δεξαμενή συγγραφέων, περιοδικών, συνεδρίων, διαλέξεων με απώτερο σκοπό την θεωρητική και όχι μόνο εξάπλωση του αμερικανισμού, χωρίς να γίνεται αντιληπτός ως έννοια παρά μόνο ως αυτονόητο πολιτιστικό μόρφωμα μας δείχνει το πεδίο όπου σίγουρα θα ανθεί ο ολοκληρωτισμός στο μέλλον.

Ένα οδοιπορικό του Louis Menard προς την ταυτότητα της γενιάς των Μπιτ ξεκαθαρίζει επιτέλους τι σημαίνει beat, ποιος καθιέρωσε το όνομα και πως και απομυθοποιεί θέσφατα για να τα θέσει σε πιο ηδονική τροχιά. Περισσότερο από την μυθολογία της απόδρασης και την "νοσταλγία της παρακμής", το κίνητρο για τον Κέρουακ ήταν η αληθινή λογοτεχνία και ο "δρόμος" του ήταν η σκληρή δουλειά γι' αυτήν.

Τέλος, ο βίος του πρόωρα χαμένου Ρομπέρτο Μπολάνιο που με τόσους ευρηματικούς τρόπους λογογράφησε το άσυλο ψυχοπαθών της Ευρώπης (όπως χαρακτήρισε την Λατινική Αμερική). Κάπου στο ενδιάμεσο, ο Άρης Μαραγκόπουλος μαγνητοφωνούμενος συνοψίζει τα λόγια ενός χαρακτήρα του True Love του : Στον καθένα λείπει κάτι σ' αυτή τη ζωή. Κι αυτό που του λείπει καταντάει το φριχτό του μαρτύριο, άμα το αναλύει ξανά, και ξανά, άμα του παραδίνει σημασία...

Περιοδικό Διαβάζω, τεύχος 490 (Νοέμβριος 2008)


Στις κεντρικές σελίδες υπάρχει το πρώτο μέρος ενός μεγάλου αφιερώματος στα ημερολόγια των συγγραφέων, με κείμενα για την ημερολογιακή γραφή γενικότερα και σχετικό ερωτηματολόγιο σε σύγχρονους Έλληνες λογοτέχνες. Στις πίσω σελίδες, η θλίψη πάει μαζί με την χαρά. Ο David Foster Wallace, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της αμερικανικής λογοτεχνίας, η φωνή των 30άρηδων και της γενιάς του '90, για πολλούς ένας ισότιμος του Pynchon και του DeLilo ή το λογοτεχνικό grunge αντίστοιχο, αυτοκτόνησε στα 46 του. Μένει το υπερχιλιοσέλιδο Infinite Jest, το απόλυτο έπος για τις πάσης φύσεως εξαρτήσεις και νευρώσεις του σήμερα, περιλαμβανομένης και της (κλινικής) κατάθλιψης από την οποία έπασχε, τα δοκίμιά του σε Harper's και Rolling Stone και οι εμπνεύσεις που μοίραζε αφειδώς σε φοιτητές και διανοούμενους, οι οποίοι έμειναν με το ερώτημα: Πώς θα μπορέσουμε να φτιάξουμε έναν κόσμο μέσα στον οποίο οι ευφυέστεροι ανάμεσά μας δεν θα αισθάνονται παρείσακτοι;

Στον αντίποδα, ο άρτι νομπελισθείς Ζαν Μαρί Γκιστάβ Λε Κλεζιό, εραστής της παγκοσμιότητας, αρνητής κάθε μορφής "ένταξης", ακούραστος εξερευνητής γεωγραφικών και ψυχικών τοπίων, θα μπορέσει από θέση ισχύος να φωνάζει για φυλές και γλώσσες που χάνονται και είδη που εξαφανίζονται. Σκορπισμένοι ακόμη ανάμεσα στις σελίδες, μια τιμώμενη (Μάρω Δούκα) και δύο ερωτώμενοι για τα φρεσκότατα έργα τους: ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης για Το χρονικό του Δαρείου (την άνοδο και πτώση του κόμματος ΠΑΓΑΛΑΚ και των Γατανθρώπων του, που πιθανώς συγκριθεί με ένα αντίστοιχο πολιτικό κίνημα και κόμμα αλλά αυτό είναι μόνο μια αρχή) και ο Απόστολος Δοξιάδης για το Logicomix, graphic novel με θέμα την περιπέτεια της λογικής στις αρχές του 20ού αι. που θα παρουσιάσουμε σύντομα.

Tέλος, ένα ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα: Ο Μίλαν Κούντερα, ο συγγραφέας που ασχολήθηκε όσο λίγοι με το θέμα της προδοσίας και έχει αντιταχθεί στα καθεστώτα της χώρας του, κατηγορήθηκε από συμπατριώτη του πως είχε καταδώσει μυστικό πράκτορα της Δύσης στα νιάτα του. Από τη μια η αναγκαιότητα συμφωνίας ζωής και έργου, από την άλλη το κατά πόσο δικαιούμαστε να κρίνουμε πράξεις της πρώτης νιότης και να κολλήσουμε την ρετσινιά, κρίνοντες έξω απ' τον χορό. Σε ποια πλευρά θα πέσει το νόμισμα;

Στις φωτογραφίες: Ιδανικός δρομέας, ιδανικός αυτοτόχειρ.