Gimme Shelter (1969)
Ένας ακόμη συντάκτης του MiC "μπαίνει στα γράμματα" με όχημα τη μουσική. Για καλωσόρισμα προδημοσιεύουμε μια ιστορία από τις 101+1 του Τάσου Βαφειάδη.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως σ’ αυτό το τραγούδι συνοψίζεται η ένταση μιας ολόκληρης δεκαετίας. Κυκλοφόρησε ένα μήνα πριν εκπνεύσουν τα 60s και ήταν πιθανόν ο καταλληλότερος τρόπος για να κλείσει μουσικά μια δεκαετία γεμάτη ανατροπές και αναταραχές. Καταμεσής του πολέμου του Βιετνάμ καθώς και του ψυχρού πολέμου, με τον καπνό ακόμα πάνω από τις πόλεις από τις διαδηλώσεις των μαύρων στην Αμερική και των Γάλλων του Μάη του ’68, με το αίμα των δολοφονιών του Robert Kennedy και του Dr Martin Luther King Jr. στον δρόμο ακόμα νωπό, οι Rolling Stones τραγουδούσαν: “A storm is threatening / My very life today / If I don’t get some shelter / I’m gonna fade away” («Μια καταιγίδα απειλεί / Την ίδια μου τη ζωή σήμερα / Αν δεν βρω κάποιο καταφύγιο / Θα σβήσω»).
Το μεγαλύτερο μέρος του τραγουδιού γράφτηκε από τον κιθαρίστα του συγκροτήματος Keith Richards μέσα σε 20 λεπτά, ένα μουντό απόγευμα, στο διαμέρισμα ενός φίλου του στο Λονδίνο, καθώς κοιτούσε από το παράθυρο τον βροχερό καιρό. Κυκλοφόρησε –κατά διαβολική σύμπτωση– μια μέρα πριν τη δολοφονία του Meredith Hunter από τα μέλη της συμμορίας Hell’s Angels στη συναυλία των Rolling Stones στο Altamont, μπροστά στα μάτια τόσο των θεατών όσο και του συγκροτήματος.
Οι Stones είχαν ηχογραφήσει αρχικά το τραγούδι στην Αγγλία, αλλά στα τέλη του ’69 βρίσκονταν στο Λος Άντζελες, όπου αποφάσισαν να το γράψουν εκ νέου. Είχαν περάσει τα μεσάνυχτα όταν ο παραγωγός τους Jack Nitzsche είχε την έμπνευση να προσθέσουν γυναικεία φωνητικά στο τραγούδι, μια ιδέα που θα χάριζε στη σύγχρονη μουσική μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της.
Τηλεφωνούν, λοιπόν, μέσα στη νύχτα στη Merry Clayton, η οποία ήταν μια γκόσπελ τραγουδίστρια γνωστή για τα φωνητικά της στον Ray Charles. Η Clayton, παρόλο που είναι έτοιμη να κοιμηθεί και δεν γνωρίζει καν τους Rolling Stones, δέχεται να πάει στο στούντιο. Όπως περιγράφει και η ίδια στο ντοκιμαντέρ του 2013 “Twenty feet from stardom”, «Είχα στα μαλλιά μου τα μπικουτί, ετοιμαζόμουν να κοιμηθώ και χτυπά το τηλέφωνο […] Με πήραν με τις μεταξωτές πιτζάμες, το βιζόν παλτό μου και το Chanel φουλάρι μου». Μ’ αυτή την αμφίεση, λοιπόν, εμφανίζεται στο στούντιο και ετοιμάζεται να δώσει μια ερμηνεία που θα «έσπαγε μικρόφωνα».
Ο Mick Jagger ζητά από την Clayton να τραγουδήσει μαζί του τους στίχους: “Rape, murder! It’s just a shot away […] War, children / Ιt’s just a shot away” («Βιασμός! Δολοφονία! Είναι μια ανάσα μακριά […] Πόλεμος, παιδιά / Είναι μια ανάσα μακριά»). Μετά από δυο-τρεις φορές που το τραγουδά, ο Jagger τη ρωτά: «Θέλεις να το πεις άλλη μία;». Εκείνη απαντά «Ασφαλώς» και, όπως εκμυστηρεύεται, λέει από μέσα της: «Θα το πω άλλη μια και θα σας τινάξω τα μυαλά!». Αποφασίζει λοιπόν να τραγουδήσει μια οκτάβα ακόμα πιο ψηλά. Η ερμηνεία της είναι τόσο συγκλονιστική, που ακριβώς στο τρίτο λεπτό της ηχογράφησης ακούγεται από πίσω ο Jagger να φωνάζει εκστασιασμένος: "Woo!". Η φωνή της μάλιστα «σπάει» δυο φορές από την ένταση, μία στη λέξη “shot” και μία στη λέξη “murder”, χωρίς ωστόσο να κάνει παραφωνία.
Η επόμενη μέρα, όμως, ξημέρωσε πολύ διαφορετικά για τους Stones απ’ ό,τι για την Clayton. Οι Stones άκουσαν τι είχαν ηχογραφήσει το προηγούμενο βράδυ και εντυπωσιάστηκαν, αλλά η Clayton είχε χάσει κάτι μοναδικό… Εκείνη την περίοδο ήταν έγκυος και, πιθανόν λόγω της συναισθηματικής της έντασης, λίγο μετά την αποχώρησή της από το στούντιο απέβαλε. Μετά από χρόνια κατάφερε να ξεπεράσει αυτό το τραγικό γεγονός και πλέον είναι περήφανη για εκείνα τα φωνητικά της. Όπως είχε πει χαρακτηριστικά, «Η ζωή είναι μικρή και δεν μπορώ να ζω με το παρελθόν». Μπορούμε να πούμε πως εν αγνοία της θυσίασε το αγέννητο βιολογικό παιδί της, για να γεννήσει ένα αθάνατο πνευματικό.
Δυστυχώς, όμως, η ζωή τής φύλαγε ακόμα ένα μοιραίο χτύπημα. Τον Ιούνιο του 2014, μετά από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, οι γιατροί αναγκάστηκαν να ακρωτηριάσουν και τα δυο της πόδια. Ωστόσο, κατάφερε να ξεπεράσει και αυτόν τον σκόπελο και, μάλιστα, την επόμενη χρονιά συμμετείχε στον νέο δίσκο των Coldplay. Όπως είχε δηλώσει και στους γιατρούς μόλις συνήλθε από το χειρουργείο και συνειδητοποίησε την απώλειά της, «Μπορεί να μην έχω όλα τα μέλη του σώματός μου, αλλά έχω ακόμα αυτή τη φωνή!».
(Ο Τάσος Βαφειάδης γεννήθηκε το 1974 στην Αθήνα. Σπούδασε χημεία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο οποίο εκπόνησε διδακτορική διατριβή στην Κβαντική Χημεία. Ζει στη Θεσσαλονίκη όπου εργάζεται ως καθηγητής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Υπήρξε ραδιοφωνικός παραγωγός και είναι ιδρυτικό μέλος του πρώτου μαθητικού ραδιοφώνου “European School Radio”. Ανήκει επίσης στη συντακτική ομάδα του διαδικτυακού μουσικού περιοδικού Mic.gr.)