Με τις μέλισσες ή με τους λύκους;
Σίγουρα στο... λάιβ θα είχε άλλη δυναμική, και στο χαρτί όμως δεν υπολείπεται... Της Ελένης Φουντή
"Δεν έχουμε άλλα όπλα. Ούτε με κρατικές υπηρεσίες μιλάμε ούτε με ιδιώτες που έχουν βαλιτσάκια για να κάνουν τις μπίζνες τους. Δεν μπορούμε να παρέμβουμε σε αυτό το επίπεδο. Απέναντι σε μαφιόζικους εκβιασμούς εμείς έχουμε τα μολύβια μας, τα σημειωματάριά μας, το λόγο μας. Με αυτόν θα σας απευθυνθούμε γιατί αυτό είναι το μόνο που μπορούμε και ξέρουμε να κάνουμε".
Δεν τολμώ να φανταστώ πόσο συγκλονιστική θα ήταν η εμπειρία για όσους παρευρέθηκαν στο δικαστήριο και άκουσαν τον Θανάση Καμπαγιάννη να ζητά το αυτονόητο. Την καταδίκη της εγκληματικής, ναζιστικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής. Το αυτονόητο χωρίς το οποίο όμως δεν υπάρχει επιστροφή. Γιατί ενώ (άλλα) κακουργήματα των φυσικών προσώπων, των μελών του “κόμματος”, που βέβαια είναι αναλώσιμα για την ηγεσία, έχουν διερευνηθεί από δικαστήρια και στο παρελθόν, είναι η πρώτη φορά που εξετάζεται το πλαίσιο τέλεσης αυτών των πράξεων, αυτή καθεαυτή η εγκληματική υπόσταση της Χρυσής Αυγής, με την ηγεσία στο εδώλιο ως υπόλογη. Αν λοιπόν η δικαιοσύνη δεν σταθεί στο ύψος της τώρα, η νομιμοποίηση που θα αποκτήσει αυτό το φασιστικό μόρφωμα, μέσω μιας οριστικής θεσμικής ασυλίας, θα προκαλέσει ανυπολόγιστη βλάβη στη δημοκρατία, στην ελληνική πολιτεία για πάντα.
Από τις πρώτες κιόλας σελίδες, καταλαβαίνει κανείς ότι είναι κεντρικής σημασίας αυτό το στοιχείο στην τοποθέτηση του δικηγόρου της πολιτικής αγωγής, γιατί θέτει εξ αρχής το δικαστήριο προ των ευθυνών του. Η απόφαση δεν πρέπει να βασίζεται στο συναίσθημα, αλλά στη συντριπτική επιβεβαίωση του κατηγορητηρίου σύμφωνα με την αποδεικτική διαδικασία και με απόλυτη, όμως, επίγνωση όλων των λόγων για τους οποίους πρέπει να αποδοθούν στην ηγεσία οι ποινικές ευθύνες που της αναλογούν. Με αυτές τις σκέψεις με άφησε το κείμενο του Καμπαγιάννη και θα το ξαναπώ, δεν τολμώ να φανταστώ το πάθος και την πεποίθησή του κατά την εκφορά του λόγου στην αίθουσα του δικαστηρίου.
Ωστόσο, η δύναμη της αγόρευσης αποτυπώνεται ανατριχιαστική και στο χαρτί, σε αυτή την εξαιρετική έκδοση από τους Αντίποδες. Με διαυγή δικανική σκέψη (την οποία σίγουρα οι νομικοί θα μπορέσουν να εκτιμήσουν ακόμα περισσότερο), ακράδαντα επιχειρήματα, ξεκάθαρους συλλογισμούς, αίσθημα ευθύνης και συγκίνηση, ο Καμπαγιάννης κατεδαφίζει το σαθρό αφήγημα της εισαγγελικής πρότασης που θέλει τον μαύρο κύκλο αίματος να μην είναι τίποτα περισσότερο από πολλά μεμονωμένα περιστατικά βίας, για τα οποία η ηγεσία δεν φέρει ενοχή.
Με αφοπλιστικά ορθολογική μέθοδο, με ένταση στη φωνή που περνάει στο κείμενο και συγκλονίζει, ο Καμπαγιάννης τεκμηριώνει ότι η Χρυσή Αυγή είχε καθορισμένη ιεραρχική δομή που παραγνώριζε τη βασική δημοκρατική αρχή των εκλογών και της πλειοψηφίας, γιατί λειτουργούσε με βάση την αποδοχή "του Ενός, του αρχηγού ως απαραβίαστου και ιερού προσώπου", στρατολογούσε μέλη με ιδιαίτερα σκληρή διαδικασία επιλογής και διαπαιδαγώγησης, συγκροτούσε τάγματα εφόδου και ομάδες κρούσης και εγκληματούσε με συγκεκριμένη στόχευση: την επιβολή του εθνικοσοσιαλιστικού δόγματος και την πολιτική και φυσική εξόντωση των ιδεολογικών αντιπάλων της.
Απέναντι σε αυτό τον ζοφερό κόσμο, τον κόσμο των λύκων, που εμφορούμενος από ρατσιστικό μίσος δολοφόνησε τον Φύσσα και τον Λουκμάν, που προσπάθησε να σκοτώσει τον ψαρά Αμπουζίντ Εμπάρακ και τόσους άλλους, ο Καμπαγιάννης, σύσσωμη η πολιτική αγωγή, στέκεται ανάχωμα στο δηλητήριο του φασισμού μαζί με τον κόσμο των μελισσών. Τις δυο φοιτήτριες που το βράδυ της δολοφονίας του Φύσσα βρέθηκαν τυχαία στο παγκάκι και δεν φοβήθηκαν να καταθέσουν απέναντι στο τέρας. Τους αιγύπτιους αλιεργάτες που είναι ξένοι εδώ· για το μεροκάματο ήρθαν και μια καλύτερη ήσυχη ζωή· ούτε για πολιτικό ακτιβισμό είχαν όρεξη ούτε μπελάδες ήθελαν, μα μετά τη δολοφονική επίθεση στο σπίτι τους στο Πέραμα βρήκαν το θάρρος να μιλήσουν. Και με όλους όσους στάθηκαν όρθιοι. Αυτός ο κόσμος των μελισσών είναι η κοινωνία της αλληλεγγύης, η ανθρωπιά χάρη στην οποία μπορούμε να κοιμόμαστε ακόμα τα βράδια.
Είναι νομίζω από τα κορυφαία σημεία του κειμένου η εμφατική διαπίστωση του Καμπαγιάννη ότι αυτοί οι δύο κόσμοι αναμετρήθηκαν και η αγέλη των λύκων έχασε από τις μέλισσες. Ο Άχμεντ, ο Μωχάμεντ και ο Σάαντ είναι εδώ και το ψαράδικο υπάρχει ακόμα, ενώ τα γραφεία της Χρυσής Αυγής στο Πέραμα έκλεισαν. Και τώρα είναι η ώρα του δικαστηρίου να επικυρώσει το αποτέλεσμα αυτής της μάχης που ήταν δύσκολη, αλλά δόθηκε και κερδήθηκε στην κοινωνία.
Και η αγόρευση του Καμπαγιάννη είναι ένα μνημείο δημοκρατίας που πρέπει να διαβάσουμε όλοι όσοι ανήκουμε στον κόσμο των μελισσών, ένα κείμενο που σίγουρα θα αποτελέσει αντικείμενο μελέτης και για τις επόμενες γενιές. Μια ιστορική κατάθεση αλήθειας και δικαιοσύνης.
"Θα τελειώσω με μια αναφορά στους εντολείς μας. Εμείς σ' αυτή τη δίκη ήμασταν οι Αιγύπτιοι κι έτσι θα τελειώσουμε".
Εσείς κυρία πρόεδρε με ποιον είστε: με τις μέλισσες ή με τους λύκους;
(Ναι, ως γνωστόν η φράση περιλαμβάνεται αυτούσια στην αγόρευση. Αλλά όχι, δεν ξέχασα τα εισαγωγικά και τα italics. Το λέω κι εγώ τώρα φωναχτά και λίγο βουρκωμένη).
Εκδόσεις Αντίποδες, 2020