2012 κάλλιστες ταινίες: μείζων δε τούτων η Αγάπη

Εάν ταις γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον. και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμι. και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου, και εάν παραδώ το σώμα μου ίνα καυθήσομαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι. Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία. πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. είτε δε προφητείαι, καταργηθήσονται. είτε γλώσσαι παύσονται. είτε γνώσις καταργηθήσεται. εκ μέρους δε γινώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν. όταν δε έλθη το τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται. ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος ελάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος ελογιζόμην. ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου. βλέπομεν γαρ άρτι δι' εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον. άρτι γινώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην. νυνί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα. μείζων δε τούτων η αγάπη.

Το μερίδιο των Αγγέλων, του Ken Loach
[The Angels' Share, 2012 ΗΒ /Γαλλία /Βέλγιο /Ιταλία, 101λ.]
(...) των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων. Η κοινωνική δικαιοσύνη, η παραβατικότητα, η ιδιωτική πρωτοβουλία, η αυτοδικία, η σημασία και η αξία των υλικών πραγμάτων, η πεμπτουσία και το απόσταγμα της σοφίας στα έμπειρα χέρια ενός πραγματικού μάστορα, ο οποίος [φευ] πρέπει να οργώσει τη μισή Ευρώπη για να μας χαρίσει τα ποιήματά του.

Σώμα με Σώμα, του Jacques Audiard
[De Rouille et d' Os /Rust and Bone, 2012 Γαλλία /Βέλγιο, 120λ.]
(...) τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον. Marion Cotillard και Matthias Schoenaerts, Γαλλία-Βέλγιο 1-1. Κορμί με κορμί. Κόντρα στην κόντρα. Ζωή με ζωή. Πόδια και χέρι. Η συναισθηματική αναπηρία δεν επιδέχεται τεχνητά μέλη. Ειδικά η Μάριον Κοτιγιάρ που ξεπερνάει το σώμα της. Κι ο συμπρωταγωνιστής όμως καταρρακώνει το δικό του μέχρι να δει καθαρά τα αισθήματα.

Μπάρμπαρα, του Christian Petzold
[Barbara, 2012 Γερμανία, 105λ.]
(...) η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται. Μια Βαρβάρα που φέρνει την άνοιξη μέσα σε ένα ολοκληρωτικό κόσμο. Μια παραβολή για την ενωμένη[; τώρα] Ευρώπη που εκτυλίσσεται σε μια διαμελισμένη [τότε] Γερμανία. Η αυτοθυσία, η αλληλεγγύη, η μουσική, η ποδηλασία, ο αλτρουισμός, ο όρκος του Ιπποκράτη, η ψυχοσωματική εμπλοκή ενός κοινωνικού λειτουργήματος.

Οι Άθικτοι, των Olivier Nakache & Eric Toledano
[Intouchables /The Intouchables, 2011 Γαλλία, 112λ.]
(...) ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται. Η αγάπη είναι παροξύτονη λέξη. Ο Φιλίπ [Omar Sy] κάνει πολλές παραβάσεις και υπερβάσεις [ασχημονεί, ζητεί και παροξύνεται] προκειμένου αυτός κι ο τετραπληγικός πλούσιος Ντρις [Francois Cluzet, ποτέ εκεί που τον άφησες] να βρουν το πραγματικό νόημα της ζωής. Ο Ludovico Einaudi πιανίζει υπέροχα.

Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο, του Robert Guediguian
[Les Neiges du Kilimandjaro /The Snows of Kilimanjaro, 2011, 107λ.]
(...) ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία. Το γαλλικό σινεμά αντεπιτίθεται στις κοινωνικές αδικίες, στις μονόδρομες καταστάσεις, στην κλήρωση της δυστυχίας και στην αποκλήρωση της ευτυχίας. Αντί να περιμένουμε να έρθουν αόρατοι βάρβαροι εχθροί να μας λεηλατήσουν, μπορούμε να δώσουμε ό,τι πια δε μας περισσεύει σε όσους δεν έχουν ούτε αυτά που κάποτε ήταν αυτονόητα.

Αγάπη, του Michael Haneke
[Amour, 2012 Αυστρία /Γαλλία /Γερμανία, 127λ.]
Μηδένα προ του τέλους μακάριζε. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το δικαίωμα επιλογής για έναν "ήσυχο" θάνατο. Η κορυφαία ευρωπαϊκή δημιουργία της χρονιάς στα EFA 2012, κέρδισε και τα Βραβεία Σκηνοθεσίας, Ανδρικής [Jean-Louis Trintignant] και Γυναικείας Ερμηνείας [Emmanuelle Riva]. Τώρα βαδίζει για Χρυσές Σφαίρες και Όσκαρ 2013 κι όχι μόνο ξενόγλωσσης ταινίας.

Το Κυνήγι, του Thomas Vinterberg
[Jagten /The Hunt, 2012 Δανία, 106λ.]
(...) πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. Ο "οικογενειακός" φασισμός της δογματικής Γιορτής επιστρέφει υπόγεια και ντραγερικά [μια μικρή κοινότητα είναι μια μεγάλη οικογένεια] όταν κακοί σπόροι βλαστίζουν στα βλέμματα και στα μυαλά μιας "άγριας συμμορίας" του βορρά. Ο ελαφοκυνηγός αισθάνεται κυνηγημένο ελάφι. Σκραμπλ: κυνήγι+μένος = κυνηγημένος.

Ο εξαιρετικός κύριος Λαζάρ, του Philippe Falardeau
[Monsieur Lazhar, 2011 Καναδάς, 94λ.]
(...) πάντα στέγει, πάντα πιστεύει. Υπάρχουν δάσκαλοι που υπερβαίνουν τα εσκαμμένα, ενδιαφέρονται πραγματικά για κάθε μαθητή ξεχωριστά, σκύβουν στο πρόβλημά του, κρατώντας μακριά προσωπικά τους θέματα. Άνθρωποι που προσφέρουν αθόρυβα και δικαιώνονται μόνο μέσα από τα ίδια τα παιδιά. Είναι οι βαλβίδες προστασίας κάθε συστήματος εκπαίδευσης. Το οποίο τους αποβάλλει όταν δεν τους "χρειάζεται" πια.

Ο Καίσαρ πρέπει να πεθάνει, των Paolo & Vittorio Taviani
[Cesare deve morire /Caesar Must Die, 2012 Ιταλία, 76λ.]
(...) τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην. Τραγωδία πανάρχαια, σαιξπηρική. Η ομαλά επιταχυνόμενη πορεία προς το μοιραίο. Οι μηχανορραφίες και οι μηχανισμοί εξουσίας στο πανοραμικό οπτικό πεδίο, στο στόχαστρο των αριστερών αειθαλών αδερφών [στο δρόμο που χάραξε ο Ολιβέιρα]. Οι κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις αγγίζουν το παρόν και το μέλλον της χώρας τους. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.

Η πόλη των παιδιών, του Γιώργου Γκικαπέππα
[The City of Children, 2011 Ελλάς, 96λ.]
(...) ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος ελάλουν. Πέρσι ήταν Απ' τα Κόκαλα Βγαλμένα και Άδικος Κόσμος, φέτος μια πόλη που εγκυμονεί παιδιά, του χρόνου το Αγόρι που τρώει το φαγητό του πουλιού. Θα δώσουμε ποτέ Συγχαρητήρια στους Αισιόδοξους; Το ελληνικό σινεμά βρίσκει το δρόμο του χωρίς ν' ανέβει στις Άλπεις ή να μπει σε Κάψουλα. Οι μεταγλώσσες έχουν κόκαλα κι ας λείπουν οι κυνόδοντες.

Shame, του Steve McQueen
[Ντροπή, 2011 ΗΒ, 101λ.]
(...) ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα του νηπίου. Ο Michael Fassbender αναλαμβάνει να μας δώσει τα παθογεννητικά συμπτώματα μιας τελείως αναίσθητης σεξουαλικότητας. Η Νέα Υόρκη κρύβεται πίσω απ' το δάχτυλό του. Στο νου μου καρφώνεται ο Τζίμης Πανούσης με "τη ροζιασμένη γροθιά του εργάτη, με το γιο του εργάτη στο βάθος να αυνανίζεται". Όνειδος.

Η Αγελάδα που έπεσε απ' τον ουρανό, του Sebastian Borensztein
[Un cuento chino, 2011 Αργεντινή /Ισπανία, 93λ.]
Εξωφρενική τρυφερή οικουμενική ανθρώπινη Αγελάδα ουρανοκατέβατη, γεμάτη στρεβλό χιούμορ και περιστατικά τόσο απίστευτα που δε χωράνε ούτε στο βιβλίο γκίνιας Γκίνες. Η κρίση στην Αργεντινή χτύπησε αλύπητα την πρεσβεία της Κίνας στο Μπουένος Άιρες... Ο Ricardo Darin εξαιρετικός και απολαυστικός όπως πάντα.

Και ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι, του Tomas Alfredson
[Tinker Taylor Soldier Spy, 2011 Γαλλία /ΗΒ /Γερμανία, 127λ.]
"Ένας καλός συγγραφέας για το μόνο θέμα που έχει βαθιά γνώση είναι ο εαυτός του. Και γι' αυτό ακόμα [το θέμα] μετράει τα λόγια του, αν είναι αρκετά σοφός." - John le Carre
Ο Άλφρεντσον έπιασε το νόημα κι ο λε Καρέ παραβρέθηκε σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι όπου έρεε η βότκα κι όλοι ξέρανε εκείνο το παλιό ρώσικο τραγουδάκι που άρχισε να λέει ο Αι-Βασίλης με τη μάσκα του Λένιν. Η βρετανική ξινίλα και η αυτοκριτική είναι "θέμα αισθητικής".

Frankenweenie, του Tim Burton
[Φράνκενγουίνι, 2012 ΗΠ, 87λ.]
Ένα μικρού μήκους αποκύημα [1984] που έδωσε φτερά στον Τιμ Μπάρτον. Τώρα ωρίμασε και μεγάλωσε, σαν το Χριστουγεννιάτικο Εφιάλτη και τη Νεκρή Νύφη, για να αποδώσει τιμές σε όλο το σινεμά του τρόμου και του φανταστικού. Με δάσκαλο στη φρίκη του εκπαιδευτικού συστήματος τη φωνή και τη φιγούρα του Martin Landau.

Σκοτεινός Ιππότης: Η επιστροφή, του Christopher Nolan
[The Dark Knight Rises, 2012 ΗΠ /ΗΒ, 165λ.]
Μια νέα Γκόθαμ Σίτι χτίστηκε από το μηδέν στο Batman Begins [2005]. Στον Σκοτεινό Ιππότη [2008] απέκτησε μεγαλείο και αέρα κόμικ και των σούπερ αντιηρώων που την επιβουλεύονται. Φουτουριστικά γκάτζετς [αχρείαστα του Τζέημς Μποντ], ολογραφικά οπτικά εφέ [αλά Μάτριξ], σπλάτερ τρικ ή κόλπα ταινιών καταστροφής δημιουργούν εδώ έναν κόσμο αλληγορικό και προσιτό στους φαν του τυπωμένου κόμικ. Οι αφοί Νόλαν δεν είναι πια επικυρίαρχοι.

Ο έρωτας του Φεγγαριού, του Wes Anderson
[Moonrise Kingdom, 2012 ΗΠ, 94λ.]
Σε ένα περιπετειώδες ρομάντζο δύο παιδιών, κλέβουν την παράσταση οι μεγάλοι και οι περιφερειακοί τους ρόλοι: Harvey Keitel, Bill Murray, Tilda Swinton, Bruce Willis, Edward Norton, Frances McDormand. Ένα παραμύθι με τα μάτια ανοιχτά από έναν τύπο που ξέρει να διαχειρίζεται δημιουργικά ένα πολυπληθές και πολύφερνο καστ. Κι ένα ωραίο σάουντρακ γεμάτο Desplat και Britten.

Αποτέλεσμα (άτυπης) ψηφοφορίας κριτικών στο Κέ.Μ.Ε.Σ.

01. Και ο κλήρος έπεσε στον Σμάιλι /Tinker Taylor Soldier Spy, του Tomas Alfredson
02. Shame [Ντροπή], του Steve McQueen
03. Αγάπη /Amour, του Michael Haneke
04. Ο Καίσαρ πρέπει να πεθάνει, των Taviani & Το Λιμάνι της Χάβρης, του Aki Kaurismaki
05. Το μερίδιο των Αγγέλων, του Ken Loach
06. Το Κυνήγι /Jagten, του Thomas Vinterberg
07. Έλενα /Elena, του Andrey Zvyagintsev & Killer Joe, του William Friedkin
08. Skyfall, του Sam Mendes
09. Οι Άθικτοι, των Olivier Nakache & Eric Toledano
10. Η Ζωή το Πι /Life of Pi, του Ang Lee
11. Σκοτεινός Ιππότης:
Η επιστροφή, του Christopher Nolan

The Guardian's top 10 films of the year 2012

10. Η βασίλισσα των Βερσαλλιών /The Queen of Versailles [ντοκιμαντέρ], της Lauren Greenfield
09. Άλπεις /Alps [2011], του Γιώργου Λάνθιμου
08. Τα μυθικά πλάσματα του Νότου /Beasts of the Southern Wild, του Benh Zeitlin
07. Κάποτε στην Ανατολία /Once Upon a Time in Anatolia [2011], του Nuri Bilge Ceylan
06. Αυτό δεν είναι μια ταινία /This Is Not a Film [2011], των Mojtaba Mirtahmasb & Jafar Panahi
05. Holy Motors [Άγιες Μηχανές], του Leos Carax
04. Οδηγός Αισιοδοξίας /Silver Linings Playbook, του David O. Russell
03. Αγάπη /Amour, του Michael Haneke
02. Τεντ /Ted, του Seth MacFarlane
01. The Master [Ο Δάσκαλος-Καθοδηγητής], του Paul Thomas Anderson

11άδα 53η Φεστιβαλική

01. Η πέτρα της υπομονής /Syngue Sabour /The Patience Stone [2012 Γαλλία /Γερμανία /Αφγανιστάν, 98'] Atiq Rahimi
02. Η Εποχή του Ρινόκερου /Fasle Kargadan /Rhino Season [2012 Ιρακινό Κουρδιστάν /Τουρκία, 90'] Bahman Ghobadi
03. Το χρώμα του χαμαιλέοντα /Tsvetat na Hameleona /The color of the Chameleon [2012 Βουλγαρία, 114'] Emil Christov
04. Το πρόσωπο της ομίχλης /V Tumane /In the fog [2012 Γερμανία /Ρωσία /Λετονία /Ολλανδία /Λευκορωσία, 128'] Sergei Loznitsa
05. Πίσω από τους λόφους /Dupa dealuri /Beyond the Hills [2012 Ρουμανία /Γαλλία /Βέλγιο, 151'] Cristian Mungiu
06. Ζωή /Zhit /Living [2012 Ρωσία, 119'] Vasily Sigarev
07. Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού /Boy eating the bird's food [2012 Ελλάς, 80'] Έκτορας Λυγίζος
08. Η ομορφιά σου δεν αξίζει τίποτα /Deine Schoenheit ist nichts Wert /Your beauty is worth nothing [2012 Αυστρία, 85'] Huseyin Tabak
09. Πάντα φταίει ο άλλος /Schuld Sind Immer die Anderen /Shifting the blame [2012 Γερμανία, 93'] Lars-Gunnar Lotz
10. Στάρλετ /Starlet [2012 ΗΠ, 104'] Sean Baker
11. Κάτι σαν έρωτας /Like someone in love [2012 Γαλλία /Ιαπωνία, 109'] Abbas Kiarostami

Μια 16άδα επιπλέον από το 53ο Φεστιβάλ

Παρβίζ /Parviz [2012 Ιράν, 105'] Majid Barzegar
Νοτιοδυτικά /Sudoeste /Southwest [2011 Βραζιλία, 128'] Eduardo Nunes
Η Κρέιζι και ο Θιφ /Crazy and Thief [2012 ΗΠ, 52'] Cory McAbee
Holy Motors [Άγιες Μηχανές, 2012 Γαλλία /Γερμανία, 116'] Leos Carax
Ταμπούρ /Taboor [2012 Ιράν, 84'] Vahid Vakilifar
Ο φοιτητής /Student [2012 Καζακστάν, 90'] Darezhan Omirbayev
Δωμάτιο 514 /Room 514 [2012 Ισραήλ, 90'] Sharon Bar-Ziv
Fill the void /Lemale et ha'halal [2012 Ισραήλ, 90'] Rama Burshtein Δεν είμαι χίπστερ /I am not a hipster [2012 ΗΠ, 91'] Destin Daniel Cretton
Μετά τη Λουτσία /Despues de Lucia /After Lucia [2012 Μρξικό, 103'] Michel Franco
Καμιόνι /Camion [2012 Καναδάς, 94'] Rafael Ouellet
ΝΟ /NO [2012 Χιλή /ΗΠ /Μεξικό, 117'] Pablo Larrain
Πέρα απ' το λόφο /Terenin ardi /Beyond the hill [2012 Τουρκία /Ελλάς, 94'] Emin Alper
Η Βιολέτα πήγε στον ουρανό /Violeta se fue a los cielos /Violeta went to heaven [2011 Χιλή /Αργεντινή /Βραζιλία /Ισπανία, 110'] Andres Wood
Στούντιο Ηχογραφήσεων Μπερμπεριάν /Berberian Sound Studio [2012 ΗΒ, 92'] Peter Strickland
Με λένε Λι /Io sono Li /Shun Li and the Poet [2011 Ιταλία /Γαλλία, 100'] Andrea Segre

Μια 11άδα από το 14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ

00. Νοσταλγώντας το Φως /Nostalgia de la Luz /Nostalgia for the Light [Χιλή /Γαλλία /Ισπανία /Γερμανία 2010, 90'] Patricio Guzman
01. Οι τελευταίες ήμερες της Αρκτικής /Andlit Nordursins /Last days of the Arctic [Ισλανδία 2011, 90'] του Magnus Vidar Sigurdsson
02. Ίζκορ, Σκλάβοι της Μνήμης /Les esclaves de la memoire /Izkor, Slaves of Memory [Γαλλία /Ισραήλ 1990, 97'] Eyal Sivan
03. Βασίλης Ζαχάρωφ, Ο μυστηριώδης Έλληνας της Ευρώπης /Sir Basil Zaharoff, Agent of Death [Ελλάς /Γερμανία 2006, 52'] Άγγελος Αμπάζογλου
04. Toxic Crisis [Ελλάς, 2012, 54'] Όμηρος Ευαγγελινός
05. Γυναίκες με αγελάδες /Kokvinnorna /Women with cows [Σουηδία 2011, 93'] Peter Gerdehag
06. Γιάφα, ο μηχανισμός του πορτοκαλιού /Jaffa, le mecanique de l' orange /Jaffa, the orange's clockwork [Ισραήλ /Γαλλία /Βέλγιο /Γερμανία 2009, 88'] Eyal Sivan
07. Ο τελευταίος γύρος του θανάτου: η ζωή, ο έρωτας και το τέλος μιας πανκ θεότητας /Last Fast Ride: The life, love and death of a punk goddess [ΗΠ 2011, 87'] της Lilly Scourtis Ayers
08. Αυτό δεν είναι μια ταινία /In Film Nist /This is not a film [Ιράν 2011, 75'] Jafar Panahi & Mojtaba Mirtahmasb
09. Καλβέ /Calvet [ΗΒ 2011, 86'] Dominic Allan
10. Πέντε σπασμένες κάμερες /Hams camerat maksurat /Hanesh matzlemot shvurot /Five broken cameras [Ισραήλ /Παλαιστίνη /Γαλλία 2011, 90'] Guy Davidi & Emad Burnat
11. Ζήτω[σαν] οι Αντίποδες! /?Vivan las Antipodas! [Γερμανία /Ολλανδία /Αργεντινή /Χιλή 2011, 104'] Victor Kossakovsky

Εισαγωγή: Αποστόλου Παύλου, Α' επιστολή προς Κορινθίους, εδάφιο ιγ'.