Καλή χρονιά να έχουμε μπροστά μας και καλή χιονιά. Μια και δεν μπορώ να βγω έξω λόγω κακοκαιρίας και άλλων παραγόντων, ετοίμασα μερικές λίστες ταινιών κοιτώντας πίσω την χρονιά που αφήσαμε και μας άφησε. Στο τέλος-τέλος υπάρχει και λίστα ελληνικών συμπαραγωγών που αναμένονται με ενδιαφέρον εντός του 2025.
26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης [TiDF26]
Ήταν εξαίρετη χρονιά για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, τόσο στα καθ’ ημάς όσο και στη διεθνή του συγκομιδή. Η εγχώρια παραγωγή είχε ενδελεχή κι ενίοτε συγκλονιστικά πορτρέτα [Μαίρη Μαριάννα Μαρία, Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα, Η καρδιά του ταύρου, Λώξη, Τι κάνει η Κλαίρη;] είχε σοβαρές καταγγελίες, κοινωνικούς προβληματισμούς, διχασμούς και καίρια διλήμματα [Αδέσποτα Κορμιά, Unclickable, 142 χρόνια, Έβρος θολό τοπίο] και θέματα που εμπίπτουν μεν στην κατηγοριοποίηση αλλά στέκουν ως μοναδικότητες [Exergue - on documenta 14, Μετάβαση].
Unclickable [2024 Ελλάς, 74λ] Μπάμπης Μακρίδης / Babis Makridis [& Guy Krief]
Αδέσποτα Κορμιά /Stray Bodies [2023 Ελλάς /Ελβετία /Ιταλία /Βουλγαρία /Μάλτα, 109λ] Ελίνα Ψύκου / Elina Psykou
Τι κάνει η Κλαίρη; /How's Claire? [77λ] Χρύσα Τζελέπη / Chrysa Tzelepi
Έβρος, θολό τοπίο /Evros - Α Blurred Landscape [2024 Ελλάς, 81λ] Γιώργος Κεραμιδιώτης / George Keramidiotis
142 χρόνια /142 Years [2024 Ελλάς, 74λ] Στέλιος Κούλογλου / Stelios Kouloglou
Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας /Mary, Marianna, Maria - The Unsung Greek Years of Callas /mαry μarιάnnα μαrίa [2023 Ελλάς, 103λ] Μιχάλης Ασθενίδης, Βασίλης Λούρας / Michalis Asthenidis & Vasilis Louras
Μετάβαση /Moving [2024 Ελλάς, 70λ] Δομήνικος Ιγνατιάδης / Dominikos Ignatiadis
Exergue - on documenta 14 [2024 Ελλάς, 841λ] Δημήτρης Αθυρίδης / Dimitri Athiridis
Η καρδιά του ταύρου /Bull’s Heart [working title] [2024 Ελλάς, 82λ] Εύα Στεφανή / Eva Stefani
Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα /Yani Spanos: A Life Behind the Marquee [2024 Ελλάς, 118λ] Άρης Δόριζας / Aris Dorizas
Λώξη /Loxy /Loxi [2024 Ελλάς, 87λ] Δημήτρης Ζάχος, Θανάσης Καφετζής /Dimitris Zahos, Thanasis Kafetzis

Στο παγκόσμιο πρόγραμμα του 26ου φεστιβάλ είδαμε συνταρακτικά και προφητικά [αυτό]πορτραίτα και [μετά]πορτραίτα [Ναβάλνι, Ποτήρι μισογεμάτη ζωή, Ο χορός του Πολ Ποτ, Φτιάχνοντας έναν Ιάπωνα, Από τον Αμπντούλ στην Λεϊλά, All Men Become Brothers, Δύο άγνωστοι προσπαθούν να μην αλληλοφαγωθούν], είδαμε και βιώσαμε εκ του μακρόθεν τέχνη σε άγνωστα μέρη και σε τρόπους επανένταξης [Τεχάτσαπι, Λάσπη, το μέρος που κοιμόμασταν], είδαμε και ακούσαμε και μάθαμε και πάθαμε πώς η μουσική συμβαδίζει με αυτό που οι κραταιοί ονομάζουν εξωτερική πολιτική [Σάουντρακ για ένα πραξικόπημα].
Ναβάλνι /Navalny [2022 ΗΠ, 99λ] Ντάνιελ Ρόερ / Daniel Roher
Ποτήρι, μισογεμάτη ζωή /Glas, mijn onvervulde leven /Glass, My Unfulfilled Life /Γυαλί, η ζωή που δεν έζησα [2023 Ολλανδία, 94λ] Ροχίερ Κάπερς / Rogier Kappers
Ο χορός του Πολ Ποτ /Pol Pot Dancing [2023 Γερμανία /Νορβηγία, 102λ] Ενρίκε Σάντσες Λανς / Enrique Sánchez Lansch
Τεχάτσαπι /Tehachapi [2023 Γαλλία, 92λ] Ζέι Ερ / Τζέι Αρ / JR
Λάσπη /Mud [2023 Ρωσία, 50λ] Ίλια Ποβολότσκι / Ilya Povolotsky
Φτιάχνοντας έναν Ιάπωνα /The Making of a Japanese [2023 Ιαπωνία /ΗΠ /Φινλανδία /Γαλλία, 99λ] Έμα Ράιαν Γιαμαζάκι / Ema Ryan Yamazaki
το μέρος που κοιμόμασταν /where we used to sleep [2024 Γερμανία, 83λ] Ματέους Βέρλε / Matthäus Wörle
Δύο άγνωστοι προσπαθούν να μην αλληλοφαγωθούν /Two Strangers Trying Not To Kill Each Other [2024 ΗΒ /Δανία, 101λ] Τζέικομπ Πέρλμάτερ, Μανόν Ουιμέ / Manon Ouimet, Jacob Perlmutter
Σάουντρακ για ένα πραξικόπημα /Soundtrack to a Coup d'État [2024 Βέλγιο /Γαλλία /Ολλανδία, 150λ] Γιόχαν Γκριμονπρές / Johan Grimonprez
Από τον Αμπντούλ στην Λεϊλά /D'Abdul à Leila /From Abdul to Leila [2023 Σαουδική Αραβία /Βέλγιο /Κατάρ /Γερμανία, 92λ] Λεϊλά Αλμπαγιάτι / Leila Albayaty
All Men Become Brothers /Vsetci ludia budu bratia /Γίναμε όλοι αδέρφια [2023 Σλοβακία /Τσεχία, 116λ] Ρόμπερτ Κίρχοφ / Robert Kirchhoff

Τα πορτρέτα [με -ε- ή με -αι-] είχαν την τιμητική τους και την ενορχήστρωσή τους. Ο πειρασμός να αναφέρω άλλα τόσα κι άλλα, καραδοκούσε το θύμα του σαν το ξεχασμένο πηγάδι. Είτε αφορούν πρόσωπο [πιανίστας, Πατρίσια Φιλντ, Πολ Σάιμον, Σακαμότο, Πάλενμπεργκ, Γκοντάρ, Τις, Γκονρτί] είτε ορχήστρα, συγκρότημα ή κινηματογράφο τέχνης [Το τελευταίο τραγούδι της Καμπούλ, Electric YU-topia, Cinéma Laika] όλα είχαν, έχουν, θα έχουν να πουν και να μιλάνε στην καρδιά. Κι αν είναι συνεικόνες μετά μουσικής, ακόμη καλύτερα.
Πυροβόλησαν τον πιανίστα /They Shot the Piano Player [2023 Ισπανία /Γαλλία, 104λ] Φερνάντο Τρουέμπα & Χαβιέ Μαρισκάλ / Fernando Trueba & Javier Mariscal
Χαρούμενα ρούχα: Μια ταινία για την Πατρίσια Φιλντ /Happy Clothes: A Film About Patricia Field [2023 ΗΠ, 100λ] Μάικλ Σέλντιτς / Michael Selditch
Το τελευταίο τραγούδι της Καμπούλ /Last Song from Kabul [2023 ΗΒ /Κατάρ /Πορτογαλία, 34λ] Κέβιν Μακντόναλντ, Ρούχι Χαμίντ / Kevin McDonald & Ruhi Hamid
Ανήσυχα όνειρα: Η μουσική του Πολ Σάιμον /In Restless Dreams: The Music of Paul Simon [2023 ΗΠ, 209λ] Άλεξ Γκίμπνεϊ / Alex Gibney
Ryuichi Sakamoto | Opus /Το έπος του Ριουίτσι Σακαμότο [2023 Ιαπωνία, 103λ] Νίο Σόρα / Neo Sora
Φωτιά: Η ιστορία της Ανίτα Πάλενμπεργκ /Catching Fire: The Story of Anita Pallenberg [2023 ΗΠ, 110λ] Αλέξις Μπλουμ & Σβετλάνα Τσιλ / Alexis Bloom, Svetlana Zill
Cinéma Laika /Κινηματογράφος Λάικα [2023 Φινλανδία /Γαλλία, 81λ] Βέλικο Βίντακ / Veljko Vidak
Γκοντάρ, μόνο /Seul Godard /Only Godard [2023 Γαλλία, 88λ] Αρνό Λαμπέρ & Βενσάν Σορέλ / Arnaud Lambert & Vincent Sorrel
Electric YU-topia /YU Grupa - Trenutak sna /A Fleeting Dream: YU Grupa /Ηλεκτρική Γιου-τοπία [2023 Σερβία, 87λ] Ντάρκο Λουνγκούλοφ / Darko Lungulov
Τις /Tish [2023 ΗΒ, 91λ] Πολ Σουνγκ / Paul SNG
Michel Gondry, Do it Yourself /Μισέλ Γκοντρί, κάνε το μόνος σου [2023 Γαλλία, 80λ] Φρανσουά Νεμετά / François Nemeta
47ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας [DiSFF47]
Οι περισσότερες εκπλήξεις τουτουνού του Φεστιβάλ Δράμας κρύβονταν στα σπουδαστικά τμήματα. Είναι εντυπωσιακό το επίπεδο των ταινιών των σπουδαστών του Τμήματος Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, καλλιτεχνικά και σεναριακά [απαρατάτεμε, αχέροντας, ποπ, τζίτζιλι μίτζιλι, True Blue]. Ειδικά η πρώτη είναι ταινία δρόμου και στάσης, πάλη και παραζάλη των γενεών, μνήμες υπανάπτυξης και συμπερίληψης. Μνήμες ανασκαλεύουν ακόμη τρεις νέοι σκηνοθέτες [Zange, Ο πρώτος μου γάμος, Αυτό που δεν ήξερε η Μαίρη] με την Κοτζαμάνη αρχηγό. Δραμινή δραμαμίνη.
Η μουσική φαίνεται ότι ταιριάζει στα πορτρέτα, ακόμη και στα από-μυθοπλαστικά [Mira, MJ, numb]. Ωστόσο αυτό που ζητάμε από μια μικρού μήκους είναι να παίρνει ρίσκα [Αυτό που ζητάμε από ένα άγαλμα είναι να μην κινείται, Άσκοπη Μετακίνηση] γιατί, αν δεν τα πάρει όσο είναι μικρή, πότε θα τα πάρει; Στην προκείμενη περίπτωση Χαιρετάκη και Λεούση τολμούν να σπάσουν τα στεγανά, τα είδη και τις νόρμες και να αναζητούν την αλήθεια τους εν κινήσει.
Σκεπτικό: Για την ευρηματική, κινηματογραφικά, διαχρονική σύνδεση της πολιτικής, της κοινωνίας, αλλά και της ίδιας της έβδομης τέχνης, με την ύπαρξη και κυκλοφορία του πιο λαϊκού μέσου συγκοινωνίας, δηλαδή του λεωφορείου, «η Π.Ε.Κ.Κ. αποφάσισε, αντί να... κόψει πρόστιμο για άσκοπη μετακίνηση, να τιμήσει τη σκηνοθέτιδα με το βραβείο καλύτερης ελληνικής μικρού μήκους ταινίας του 47ου Φεστιβάλ Δράμας».
Άσκοπη Μετακίνηση /Non-essential Movement [2023, 20λ] Νικολέτα Λεούση / Nikoleta Leoussi
απαρατάτεμε /Drive me Crazy [2024, 18λ] Μένη Τσιλιανίδου / Meni Tsilianidou
Αυτό που ζητάμε από ένα άγαλμα είναι να μην κινείται /Ce qu'on demande à une statue c'est qu'elle ne bouge pas /What we Ask of a Statue is that it Doesn’t Move [2024 Ελλάς /Γαλλία, 31λ] Δάφνη Χαιρετάκη / Daphné Hérétakis
Mira /Μίρα [2024, 14λ] Ορφέας Περετζής / Orfeas Peretzis
MJ /ΕμΤζέι [2024, 27λ] Γιώργος Φουρτούνης / Yiorgos Fourtounis
numb /μούδιασμα [2024, 20λ] Δέσποινα Κούρτη / Despina Kourti
Zange /καβούρια [2024 Ελλάς /Σουηδία, 17λ] Ίρις Μπαγλανέα / Iris Baglanea
Ο πρώτος μου γάμος /My first wedding [2024, 12λ] Ανδρέας Χαλικιάς / Andreas Halikias
Αυτό που δεν ήξερε η Μαίρη /What Mary Didn’t Know [2024 Ελλάς /Γαλλία /Σουηδία, 55λ] Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη / Konstantina Kotzamani
αχέροντας /Αχέροντας /Acheron [2024, 19λ] Κωνσταντίνα Παπαδοπούλου / Konstantina Papadopoulou
Στο διεθνές ρεπερτόριο του 47ου Φεστιβάλ Δράμας είδαμε χιούμορ εσθονικό, φιλανδέζικο, βέλγικο και λιβανέζικο, παράξενες ιστορίες που λένε τα δέντρα στο Ιράν και την Καμπότζη, αϊτινά φαντάσματα-αναμνήσεις να ζωντανεύουν, τους τσιγγάνους που "πεθαίνουν" ακόμη από αγάπη [κλάμορ/αμόρ] κι ένα γερμανικό τρέμολο να διατυμπανίζει την αγωνία ενός κωφού παιδιού να ακουστεί.
The house /Maja /Το σπίτι [Εσθονία, Σουηδία, 15λ] Carl Olsson / Καρλ Όλσον
Pena’s special hauling /Penan Erikoiskuljetus /Οι ειδικές μεταφορές του Πένα [Φινλανδία, 12λ] Anssi Kasitonni / Άνσι Κασιτόνι
Silent panorama /βουβό πανόραμα [Βέλγιο, 5λ] Nicolas Piret / Νικολά Πιρέ
If the sun drowned into an ocean of clouds /Et si le Soleil Plongeait Dans l’Ocean des Nues /Αν ο ήλιος δύσει στον ωκεανό των νεφών [2023 Γαλλία /Λίβανος, 20λ] Wissam Charaf / Ουισάμ Σαράφ
In the Shadow of the Cypress /στη σκιά του κυπαρισσιού [Ιράν, 20λ] Hossein Molayemi, Shirin Sohani / Χοσεΐν Μολαγεμί & Σιρίν Σοχάνι
The lost memories of trees /Las Memorias Perdidas de los Árboles /οι χαμένες αναμνήσεις των δένδρων [Ιταλία, Ισπανία, 20λ] Antonio La Camera / Αντόνιο Λα Καμέρα
Dreams like paper boats /Des Rêves en Bateaux Papiers /Όνειρα καραβάκια χάρτινα [Αϊτή, 19λ] Samuel Suffren / Σαμουέλ Φραντζ Συφρέν
Clamor /Boucan /Κοκαλάκι μαλλιών [Γαλλία, 25λ] Salomé Da Souza / Σαλομέ Ντα Σούζα
Tremolo /τρέμολο [Γερμανία, 20λ] Leonard Mink / Λέοναρντ Μινκ
18ο Διεθνές Φεστιβάλ Σύντομων Ταινιών Θεσσαλονίκης [TiSFF18]
Το εκ Θεσσαλονίκης TiSFF είναι ιδιαίτατος θεσμός για το ευρωπαϊκό κινηματογραφοφιλικό οικοσύστημα. Είναι διεθνές φεστιβάλ, που στοχεύει στην προώθηση πρωτοποριακών ιδεών, τάσεων και προτάσεων, όπως αυτές διατυπώνονται από νέους δημιουργούς, ενώ αναδεικνύει θέματα που αφορούν στην κοινωνία, την κλιματική μετάλλαξη, την πολιτική, τον έρωτα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη συμπερίληψη, τις διαπροσωπικές σχέσεις… με βαθιά αγάπη και σεβασμό στον καθημερινό άνθρωπο και τις κινηματογραφικές αξίες.
Αυτά γράφει το δελτίο και λίγα λέει. Ό,τι πιο πειραματικό, ρηξικέλευθο και πρωτοπόρο, θα το ανακαλύψει ο Γιάννης Ζαχόπουλος, ο ακάματος ρέκτης των διεθνών κινηματογραφικών εξελίξεων, αυτών των σκηνοθετών που είναι ακόμη σε αγνό ημιεπαγγελματικό ή ερασιτεχνικό στάδιο και έχουν όρεξη, ελευθερίες και διάθεση για εξερευνήσεις πέρα από τα εσκαμμένα. Θα το ανακαλύψει και θα μας το προσφέρει απλόχερα, κάθε φέτος και καλύτερα. Το ίδιο ισχύει φυσικά και με τις εγχώριες σύντομες, συμπυκνωμένες ιδεών και αισθημάτων, ταινίες, αυτές που δείχνουν λίγα και λένε περισσότερα και εντονότερα από τις μεγάλες.
Εδώ την μερίδα του λέοντος κλέβει δικαιωματικά ο Κολιούκος που έκανε αυτήν τη συγκλονιστική σπουδαστική ταινία να ταξιδέψει σε όλον τον κινηματογραφικό κόσμο και στα μεγάλα φεστιβάλ. Τα όρια της ελληνικότητας και της διεθνικότητας υφίστανται ώσμωση, όλο και εντονότερη σε κάθε επόμενη διοργάνωση, ή υπονομεύονται δημιουργικά και ποιητικά και τραγουδιστά [I can’t smell the soil in my head, Theater]. Ακόμη όμως και η τυχαία συνάντηση [Eutopia] ή η μεταθανάτια αναδρομή [Χαλεπάς] έχουν αυτό το κάτι άλλο.
Το χάος που άφησε πίσω της /The chaos she left behind [2023 Ελλάς, 34λ] Dimitris Kolioukos / Δημήτρης Κολιούκος
I can’t smell the soil in my head /Δεν μυρίζω καν το χώμα στο κεφάλι μου [2021 Γερμανία /Ρωσία, 7λ] Alkistis Kafetzi, Aristoteles Chaitidis / Άλκηστις Καφετζή, Αριστοτέλης Χαϊτίδης
Theater /Θέατρο [2024 Γερμανία /Ελλάς, 14λ] Anastasia Lola / Αναστασία Λώλα
Eutopia /Ευτοπία [2024 Ελλάς, 21λ] Apostolos Tzikas & Tony Kris / Απόστολος Τζήκας & Τόνυ Κρις
Η ζωή και το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά /The life and work of Yanoulis Halepas [2024 Ελλάς, 7λ] Zina Papadopoulou / Ζίνα Παπαδοπούλου
Στον διεθνή στίβο ξεχωρίζει σίγουρα η ισπανική διάβαση του Αχέροντα, όμως το πεδίο των πειραματισμών διευρύνεται από ταινία σε ταινία, από χώρα σε χώρα, από σχολή σε σχολή. Αυτά που μεταφέρουν οι εικόνες και όσα υπονοούν και υποδαυλίζουν δεν μεταφέρονται με λίγα λόγια ή δεν μεταφέρονται καθόλου. Η θέαση τέτοιων αχαρτογράφητων δημιουργημάτων, η ποίηση των εικόνων, η χορογραφική αρμονία, η αποτίναξη συμβάσεων, η αυτοδίδακτη και διαισθητική γραφή το κάλλος των διαδοχικών πλάνων και των συνειρμών, καθιστούν τις επιλογές του Γιάννη μοναδικές και πολύτιμες.
Aqueronte /Αχέροντας /Acheron [2023 Ισπανία, 25λ] Manuel Muñoz Rivas / Μανουέλ Μουνιόθ Ρίβας
Carpal /καρπικός [2024 Ρωσία, 28λ] Egor Isaev / Έγκορ Ισάεφ
Demi-demons /ημίθεοι-δαίμονες [2024 Γερμανία, 17λ] Martin Gerigk / Μάρτιν Γκέριγκ
Dinosauria, we /εμείς οι Δεινόσαυροι [2023 Καναδάς, 5λ] Maxime-Claude L'Écuyer / Μαξίμ-Κλοντ Λ’Εκιουγιέρ
Albums de familles /Families’ albums /οικογενειακά άλμπουμ [2023 Καναδάς, 8λ] Moïa Jobin-Paré / Μόια Ζομπίν-Παρέ
Father's letters /τα γράμματα του πατέρα [2023 Γαλλία /Ρωσία, 12λ] Alexey Evstigneev / Αλεξέι Εφστιγκνέεφ
For here I am sitting in a tin can far above the world /ενθάδε κείμαι, σε τενεκεδένιο κουτί, υπεράνω του κόσμου τούτου [2024 Γαλλία, 19λ] Gala Hernández López / Γκάλα Ερνάντες Λόπες
Krokodyl /Κροκόδειλος /Crocodile [2023 Πολωνία, 19λ] Dawid Bodzak / Ντάβιντ Μπότζακ
Mothers & monsters /Μητέρες και τέρατα /Mothers and Monsters [2023 Καναδάς, 16λ] Édith Jorisch / Εντίθ Γιορίς
Perfectly a strangeness /τέλεια παραξενιά [2024 Καναδάς, 16λ] Alison McAlpine / Άλισον Μακάλπιν
Three legs in the evening /τρία πόδια το απόγευμα [2024 Καμπότζη, 10λ] Niyalic Khun / Νιγιαλίκ Κουν
Waterfull /πλήρης ύδατος /νερόμορφη [2024 Ρωσία, 17λ] Tatiana Yaneeva / Τατιάνα Γιανέεβα
65ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης [TiFF65]
Εδώ οι εκπλήξεις ήταν λιγότερες αλλά δεν έλλειψαν. Στον τομέα των ελληνικών συμπαραγωγών ό,τι ενδιαφέρον συνέβη στο Φεστιβάλ, είχε να κάνει πρωτίστως με τους ηθοποιούς. Οι Αντώνης Τσιοτσιόπουλος [Μαλδίβες, Café 404, Arcadia, Utopolis], Έλενα Τοπαλίδου [Κιούκα] και Μάκης Παπαδημητρίου [Το ποτάμι, Utopolis] αλλά και οι Ακύλλας Καραζήσης [Κρέας], Βαγγέλης Μουρίκης [Arcadia], Γιάννης Μπελής [Κυνήγι] και οι νέες και βραβευμένες Εύα Σαμιώτη και Μυρτώ Μεϊτάνη-Καστρινάκη [Ριβιέρα] έδωσαν πολλούς πόντους στις ταινίες που έπαιξαν.
Τρία γεγονότα άφησαν το αποτύπωμά τους κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ. Πρώτα το μνημειώδες μάστερκλας που παρέθεσε ο Ζμπίγκνιεφ Πράισνερ, ο οποίος εδώ και 8 χρόνια ζει στη Ρόδο, σε δικό του σπίτι. Δεύτερον η επίσκεψη, η ρετροσπεκτίβα [σε δύο μέρη], η εγκατάσταση [Interfears] και η γνωριμία με τον Γέσπερ Γιουστ. Τα έργα του, ειδικά αυτά της πρώτης περιόδου [2002-07] δείχνουν ανοιχτοσύνη πνευματική και χιούμορ λεπτό, ιδιοφυές. Τρίτον και θλιβερόν, η απώλεια του Γιάννη Μπουτάρη, του δήμαρχου που έβαλε θεμέλια για το άνοιγμα της πόλης στον κόσμο, για να χτίσουν επάνω τους άναρχα και άπληστα οι επόμενοι.
Η λίστα των επιλεγμένων ταινιών που ακολουθεί έχει παραμέτρους κοινές την μοναξιά και την αποξένωση. Και μια τάση φυγής από το πνιγηρό κλεινόν άστυ. Η φυγόκεντρος αυτή δύναμη είναι ίσως η μόνη αχτίδα επιστροφής σε πιο φυσιολογικές ζωές με λιγότερα ψυχικά νοσήματα.
Μαλδίβες /Maldives [2024, 78λ] Daniel Bolda / Ντανιέλ Μπόλντα
Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού /Kyuka: Before Summer's End [2024, Ελλάς /Β. Μακεδονία, 105λ] Κωστής Χαραμουντάνης / Kostis Charamountanis
Το ποτάμι /The River [2023 Ελλάς /Ιταλία /Κόσσοβο, 94λ] Χάρης Ραφτογιάννης / Haris Raftogiannis
Utopolis /Ουτόπολις [2024 Ελλάς /Λουξεμβούργο, 78λ] Vladimir Subotic / Βλαδίμηρος Σούμποτιτς
Κυνήγι /Hunt [2024, 72λ] Χρήστος Πυθαράς / Christos Pitharas
Ριβιέρα /Riviera [2024 Ελλάς /Γαλλία, 83λ] Ορφέας Περετζής / Orfeas Peretzis
Στην διεθνή κολεξιόν του 65ου Φεστιβάλ είχα μεγαλύτερες συγκινήσεις. Καταρχάς είμαι χαρούμενος που ξαναζωντανεύει το ανεξάρτητο αμερικάνικο σινεμά. Η ευεργετική επιρροή του Τζον Κασσαβέτη σε νέους σκηνοθέτες αποτυπώνεται ξεκάθαρα και αρκούντως δημιουργικά σε μια ταινία αληθινή έκπληξη [Φως οδηγός] με εξαίρετους διαλόγους και σαιξπηρική σπιρτάδα και λιγότερο σε μια δεύτερη [Ένας διαφορετικός άνθρωπος]. Ακόμη μια ταινία χωρίς καν διαλόγους [Το ηλιοβασίλεμα των Σάσκουατς], με καλή ηχητική μπάντα, φανερώνει διάθεση και χιούμορ περί ισορροπίας ζωής και φύσης.
Το χιούμορ ήταν καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας αρκετών ετερόκλητων ταινιών: γιαπωνέζικο και εκρηκτικό [Happyend], ιρανικό και γλυκόπικρο [Το αγαπημένο μου γλυκό], παλαιστινιακό και πολύτιμο [Ευχαριστούμε για τη συναλλαγή σας], γεωργιανό και έξω-καρδιά [Ιερός ηλεκτρισμός], βραζιλιάνικο και χιτσκοκικό [Γκρέισι], σκανδιναβικό και έξυπνα παιδαγωγικό [Ο Λαρς είναι LOL], α-γαλλικό και φιλελληνικό [Από δω οι βάρβαροι] όπου οι βάρβαροι είναι οι γ-άλλοι.
Τα Βαλκάνια βράζουν ακόμη κινηματογραφικά [με καλή έννοια] και προσπαθούν να αναδείξουν και να γιατρέψουν πληγές [και] διαμέσου της τέχνης τους [Σπιτικό για αρχάριους, Άπνοια, Η Πρωτοχρονιά που δεν ήρθε ποτέ, Εκεί που πάνε οι ελέφαντες, Θρίαμβος]. Και μια ταπεινή ταινία από το Πακιστάν [Το στοιχείο της Γιασμίν] ξαναπιάνει το νήμα και το αλφάβητο του σινεμά της πολύπαθης πατρίδας του από κει που το άφησε κάποτε ο Κιαροστάμι. Ο Αμπάσι επίγονος του Αμπάς;
Φως οδηγός /Ghostlight [2024 ΗΠ, 115λ] Κέλι Ο’Σάλιβαν, Άλεξ Τόμσον / Kelly O'Sullivan, Alex Thompson
Σπιτικό για αρχάριους /Housekeeping for Beginners /Domakinstvo za pocetnici [2023 Β. Μακεδονία /Πολωνία /Κροατία /Σερβία /Κόσοβο /Σουηδία /ΗΠ /Αυστραλία, 107λ] Γκόραν Στόλεφσκι / Goran Stolevski
Happyend /αίσιοτέλος [2024 Ιαπωνία /ΗΠ /ΗΒ /Σιγκαπούρη, 112λ] Νίο Σόρα / Neo Sora
Το αγαπημένο μου γλυκό /Keyke mahboobe man /My favorite cake [2024 Ιράν /Γαλλία /Σουηδία /Γερμανία, 97λ] Μάριαμ Μογκαντάμ & Μπεχτάς Σαανέχα / Maryam Moghadam, Behtash Sanaeeha
Το στοιχείο της Γιασμίν /Yasmeen’s Element [2024 Πακιστάν /ΗΠ, 74λ] Αμάν Αμπάσι / Amman Abbasi
Η Πρωτοχρονιά που δεν ήρθε ποτέ /The New Year that Never Came [2024 Ρουμανία /Σερβία, 138λ] Μπόγκνταν Μουρεσάνου / Bogdan Mureșanu
Άπνοια /Безветрие /Windless [2024 Βουλγαρία /Ιταλία, 93λ] Πάβελ Γκ. Βεσνάκοφ / Pavel G. Vesnakov
Ευχαριστούμε για τη συναλλαγή σας /Thank you for Banking with us [2024 Παλαιστίνη /Γερμανία /Σαουδική Αραβία /Κατάρ /Αίγυπτος, 97λ] Λάιλα Άμπας / Laila Abbas
Από δω οι βάρβαροι /Meet the Barbarians [2024 Γαλλία, 102λ] Ζιλί Ντελπί / Julie Delpy
Ιερός ηλεκτρισμός /Holy Electricity [2024 Γεωργία /Ολλανδία, 95λ] Τάτο Κοτετισβίλι / Tato Kotetishvili
Ο Λαρς είναι LOL /Lars is LOL /Lars er LOL [2023 Νορβηγία /Δανία, 89λ] Άιρικ Σέτερ Στόρνταλ / Eirik Sæter Stordahl
Γκρέισι /Greice [2024 Πορτογαλία /Βραζιλία, 109λ] Λεονάρντο Μαουραμάτεους / Leonardo Mouramateus
Ταινίες ελληνικής διανομής 2024
Και άφησα τελευταίες, κερασάκι, τις ταινίες που με άγγιξαν τη δίσεκτη χρονιά που μόλις έφυγε.
Παρότι δεν ήταν χρονιά πανδημίας, το 2024 διανεμήθηκαν 370 ταινίες [έναντι 558 του 2023] και 95 ελληνικές [έναντι 139 της προηγούμενης χρονιάς]. Αυτό μάλλον εξηγείται επειδή το 2023 έγινε γενναία έξοδος ταινιών που περίμεναν υπομονετικά να λήξει η καραντίνα. Ίσως έπαιξε ρόλο ότι το 2024 ήταν δίσεκτο. Ιδού οι λίστες της χρονιάς που έφυγε.
Αγαπημένες ελληνικές ταινίες της ελληνικής διανομής [αλφαβητική διάταξη]
Αδέσποτα Κορμιά /Stray Bodies [2023 Ελλάς /Ελβετία /Ιταλία /Βουλγαρία /Μάλτα, 109λ] Ελίνα Ψύκου / Elina Psykou
Γιάννης Σπανός: Πίσω απ’ τη μαρκίζα /Yani Spanos: A Life Behind the Marquee [2024 Ελλάς, 118λ] Άρης Δόριζας / Aris Dorizas
Unclickable /ανύπαρκτα κλικ [2024 Ελλάς, 74λ] Μπάμπης Μακρίδης / Babis Makridis [& Guy Krief]
Αγαπημένες ξένες ταινίες της ελληνικής διανομής [αλφαβητική διάταξη]
Δαχομέη /Dahomey [2024 Γαλλία /Σενεγάλη /Μπενίν /Σιγκαπούρη, 68λ] Mati Diop / Μάτι Ντιόπ
Κονκλάβιο /Conclave [2024 ΗΒ /ΗΠ, 120λ] Edward Berger / Έντουαρντ Μπέργκερ
Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου /Nu astepta prea mult de la sfârsitul lumii /Do Not Expect Too Much from the End of the World [2023 Ρουμανία /Λουξεμβούργο /Γαλλία /Κροατία /Ελβετία /ΗΒ /Καναδάς, 163λ] Radu Jude / Ράντου Ζούντε
Το νέο αγόρι /The New Boy [2023 Αυστραλία, 116λ] Warwick Thornton / Γουόρικ Θόρντον
Υπέροχες μέρες /Perfect Days [2023 Ιαπωνία /Γερμανία, 124λ] Wim Wenders / Βιμ Βέντερς
Φρίμοντ /Fremont [2023 ΗΠ, 91λ] Babak Jalali / Μπάμπακ Τζαλάλι
Bird /Μπερντ [2024 ΗΒ /ΗΠ /Γαλλία /Γερμανία, 119λ] Andrea Arnold / Αντρέα Άρνολντ
Black dog /Gouzhen /σκυλί μαύρο [2024 Κίνα, 116λ] Guan Hu / Γκουάν Χου
Kneecap /επιγονατίδα [2024 Ιρλανδία /ΗΒ, 105λ] Rich Peppiatt / Ριτς Πέπιατ
Poor things /φτωχά πλάσματα [2023 Ιρλανδία /ΗΒ /ΗΠ /Ουγγαρία /Πορτογαλία, 141λ] Yorgos Lanthimos / Γιώργος Λάνθιμος
Ενδιαφέρουσες κινηματογραφικές εκδόσεις της 2024ης χρονιάς
Η Πανελλήνια ένωση Κριτικών Κινηματογράφου [Π.Ε.Κ.Κ.] και ο οργανισμός του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης κρατάνε ψηλά την ποιότητα των κινηματογραφικών εκδόσεων της χώρας.
Π.Ε.Κ.Κ.: Federico Fellini / Φεντερίκο Φελίνι – Ο μάγος του σινεμά [οξύ]
65ο ΦΚΘ: we, the monster / εμείς, το τέρας [TiFF65]
Φώντα Τρούσα: Cult όψεις του Ελληνικού Κινηματογράφου [Lifo books]
Ελισάβετ Χρονοπούλου: Γιώργος Αρβανίτης – Μια ζωή στο φως [Πατάκη]
Π.Ε.Κ.Κ.: Κινηματογράφος 2023 [ετήσια έκδοση, παραγωγή Brainfood]
26ο ΦΝτΘ: Manifestos – 24 μανιφέστα για το σινεμά [TiDF26]

Σάουντρακ ενδιαφέροντα της 2024ης χρονιάς
Δεν κυκλοφόρησαν ακόμη αλλά αναμένονται με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον οι κινηματογραφικές επενδύσεις του Κωνσταντή Πιστιόλη [Κρέας] και του Γιάννη Βεσλεμέ [Μαλδίβες, Αγαπούσε τα λουλούδια περισσότερο, Λούλα LeBlanc]. Κυκλοφόρησαν τα κάτωθι:
Danny Elfman: Σκαθαροζούμης Σκαθαροζούμης
Volker Bertelmann: Κονκλάβιο
Breton Vivian: Black dog
Alberto Iglesias: Το διπλανό δωμάτιο
Kneecap: Kneecap
Alexandre Desplat: Το πιο πολύτιμο φορτίο
Δεσποινίς Τρίχρωμη: Πολύδροσο
Ενδιαφέρουσες ελληνικές συμπαραγωγές που έρχονται
Οικονομίδης και Κεκάτος θεωρώ ότι δεν χρειάζονται συστάσεις. Ο ούγγρος Γκιόργκι Πάλφι μας χάρισε τον Λόξιγκα [Χακλ, 2002] και την Ταρίχευση [2006] ενώ η Κινηματογραφική Λέσχη Θεσσαλονίκης έχει προβάλλει και το μνημειώδες Final Cut: Κυρίες και κύριοι [2012]. Ο Μιγκέλ Άνχελ Χιμένεθ μας έχει δείξει ένα Παράθυρο στη θάλασσα [2019] και παλιότερα τον Γλάρο [2012]. Ο Λαγκούσης είναι μεν πρωτοεμφανιζόμενος μεγαλομηκάς αλλά έχει συμβάλλει στα σενάρια των δύο προηγούμενων ταινιών του Οικονομίδη [Η μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς, Το μικρό ψάρι].
Σπασμένη φλέβα /Blown vein /Broken vein [2025 Ελλάς /Κύπρος] Γιάννης Οικονομίδης / Yannis Economides
Οι αγριες μέρες μας /Our Wildest Days [2025 Γαλλία /Ελλάς] Βασίλης Κεκάτος / Vasilis Kekatos
Hen /Gallina /κότα [2025 Γερμανία /Ελλάς ] Γκιόργκι Πάλφι / György Pálfi
Novak /Νόβακ [2025 Ελλάς /Ελβετία /Ινδία] Χάρης Λαγκούσης / Harry Lagoussis
The Birthday Party /γενέθλιο πάρτι [2025 Ελλάς /Ισπανία /ΗΒ /Ολλανδία] Μιγκέλ Άνχελ Χιμένεθ / Miguel Ángel Jiménez
Έμειναν εκτός λίστας από το 26ο ΦΝτΘ
Ο παράγοντας της ευτυχίας /A boldogság ügynöke /Agent of Happiness [2024 Μπουτάν /Ουγγαρία, 90λ] Αρούν Μπαταράι, Ντορότια Ζούρμπο / Dorottya Zurbo & Arun Bhattarai
Viva Varda! /Ζήτω η Βάρδα! [2023 Γαλλία, 68λ] Πιερ-Ανρί Γκιμπέρ / Pierre-Henri Gibert
Το δάσος μέσα μου /The Forest in Me [2024 Ελλάς /ΗΒ, 80λ] της Ρεμπέκα E. Μάρσαλ / Rebecca E. Marshall
Ο κλεμμένος πλανήτης μου /Sayyareye dozdide shodeye man /My Stolen Planet [2024, 82λ] Φαραχνάζ Σαριφί / Farahnaz Sharifi
Κορνίζες χωρίς τοίχους /Pozor, padá SNG! /Hanging Without Walls [2023 Σλοβακία, 78λ] Γιάννα Ντουράγιοβα & Λένα Κουζνιερίκοβα / Lena Kušnieriková & Jana Durajova
Ένα δέντρο μεγαλώνει κάθε νύχτα στα όνειρά μου /V mojih sanjah rase vsako noč drevo /A Tree Grows in My Dreams Every Night [2024 Σλοβενία, 56λ] Βιντ Χάινσεκ / Vid Hajnšek
Hotel Metalurg /Ξενοδοχείο Μεταλλουργείο [2023 Γεωργία /Γαλλία, 73λ] Γκεόργκε Βαρσιμασβίλι, Ζαν Νουσί / Jeanne Nouchi, George Varsimashvili
Καθώς φτάνει η παλίρροια /Før Stormen /As the Tide Comes In [2023 Δανία, 89λ] Χουάν Παλάθιος, Σόφιε Χούσουμ Γιοχάνεσεν / Sofie Husum Johannesen, Juan Palacios
Μπλε καρμπόν /Kék Pelikan /Pelikan Blue [2023 Ουγγαρία, 80λ] Λάσλο Σάκι / Laszló Csaki
Εικόνες φαντασμάτων /Pictures of Ghosts [2023 Βραζιλία, 93λ] Κλέμπερ Μεντόνσα Φίλιου / Kleber Mendonça Filho
Menus-Plaisirs - Les Troisgros [2023 ΗΠ, 240λ] Φρέντερικ Γουάιζμαν / Frederick Wiseman
Δάσος /Las /Forest [2024 Πολωνία /Τσεχία, 84λ] Λίντια Ντούντα / Lidia Duda
Touché /τους [2023 Ιταλία /Βέλγιο / Καναδάς, 87λ] Μαρτίνα Μόορ / Martina Moor
A Hip Hop Minute / Ένα χιπχοπόλεπτο [2024 Βέλγιο, 87λ] Πασκάλ Γκαρνιέ / Pascal Garnier
Another Day /Edhe një Ditë /Άλλη μια μέρα [2023 Αλβανία, 83λ] Ένεος Τσάρκα /Eneos Çarka
Where the Waves Break /Onde as Ondas Quebram /Όπου σκάει το κύμα [2023 Βραζιλία, 85λ] Ινάρα Τσαγιαμίτσι / Inara Chayamiti
Αφήστε το καναρίνι να κελαηδήσει /Let the Canary Sing [2023 ΗΠ /ΗΒ, 98λ] Άλισον Έλγουντ / Alison Ellwood
Έμειναν εκτός λίστας από το 65ο ΦΚΘ
Κόσμος /Cosmos [2024 Ελβετία /Γαλλία /Μεξικό, 153λ] Ζερμινάλ Ρο / Germinal Roaux
Η Ουγγαρέζα μοδίστρα /The Hungarian Dressmaker [2024 Σλοβακία /Τσεχία, 129λ] Ιβέτα Γκρόφοβα / Iveta Grófová
Όλα θα πάνε καλά /Cong jin yihou /All Shall Be Well [2024, 93λ] Ρέι Γέουνγκ / Ray Yeung
Το ηλιοβασίλεμα των Σάσκουατς /Sasquatch Sunset [2024 ΗΠ, 89λ] Ντέιβιντ & Νέιθαν Ζέλνερ / David & Nathan Zellner
Είμαι η Μαρία /Being Maria /Την έλεγαν Μαρία [2024 Γαλλία, 100λ] Ζεσικά Παλούντ / Jessica Palud
anywhere anytime /οπουδήποτε οποτεδήποτε [2024 Ιταλία, 82λ] Μιλάντ Τανγκσίρ
Η μπαλάντα της Σουζάν Σεζέρ /The Ballad of Suzanne Césaire [2024 ΗΠ, 75λ] Μάντλιν Χαντ-Έρλικ / Madeleine Hunt-Ehrlich
Εκεί που πάνε οι ελέφαντες /Where Elephants Go /Unde merg elefanții [2023 Ρουμανία, 112λ] Καταλίν Ροτάρου, Γκάμπι Βιρτζινία Σάργκα / Cătălin Rotaru, Gabi Virginia Șarga
Ένας διαφορετικός άνθρωπος /A different man [2024 ΗΠ, 112λ] Άρον Σίμπεργκ / Aaron Schimberg
Κρέας /Meat /MEAT /ΜΕΑΤ [2024, 104λ] Δημήτρης Νάκος / Dimitri Nakos
CAFE 404 /404 Καφέ /Café 404 [2024, 93λ] Αλέξανδρος Τσιλιφώνης / Alexandros Tsilifonis
Αρκάντια /Arcadia /Αρκαδία [2024, 99λ] Γιώργος Ζώης / Yorgos Zois
Έχω κάτι να πω /The philosopher (something to say) [2024, 95λ] Στράτος Τζίτζης / Stratos Tzitzis
Maria /Μαρία [2024 Ιταλία /Γερμανία /ΗΠ, 124λ] Πάμπλο Λαραΐν /Pablo Larraín
Εσύμπαν /U are the Universe [2024 Ουκρανία, 101λ] Πάβλο Όστρικοφ / Pavlo Ostrikov