25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: μουσικά διηνεκή και ταξιδιάρικα χάη

Στην μουσική αρένα του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κυριαρχούν τα πορτρέτα γι’ ακόμη μια χρονιά. Παλιότερα μάλιστα υπήρχε και σχετική κατηγορία. Τώρα πια καλείται ο θεατής να τα αναγνωρίσει από τους τίτλους ή να τα ανακαλύψει διαβάζοντας συνόψεις και ερευνώντας τις υποθέσεις ή και τις προθέσεις τους. Κι εδώ ακριβώς έγκειται η δική μου συμβολή.

Πρώτος εκπρόσωπος του είδους η ταινία έναρξης του Φεστιβάλ [La Singla], η οποία αναφέρεται στην κωφή ρομά, χορεύτρια του φλαμένκο και ηθοποιό, Αντόνια Σίνγκλα-Κοντρέρας. Την ακολουθούν ονομαστικά μερικές ακόμη αξιοθέατες προσωπογραφίες, οι οποίες αναγνωρίζονται αμέσως είτε από τον πρωτότυπο τίτλο είτε από τον ελληνικό [Don’t Look Back: Μπομπ Ντίλαν, Σεζάρια Εβόρα, Maria by Callas: Η Μαρία Κάλλας εξομολογείται, Little Richard: Είμαι το παν, Συνθετικοί: Ένα φιλμ για κάτι, Moderat: Οι τελευταίες μέρες]. Συνθετικοί= Αποστόλης Λοβέρδος και Διονύσης Αυγερινός. Moderat= ο Apparat και οι ModeSelector που ένωσαν δυνάμεις.

Είναι κι άλλες όμως, κρυψί-τιτλες, που χρήζουν διερεύνησης για να βρεις ποιοι κρύβονται μέσα: The Man on the Left [ο ρεμπέτης βιολιστής Νίκος Συρίγος-Σαντορινιός ή Σαντορινάκης], Ο Κάιζερ της Ατλαντίδας [ο Βίκτορ Ούλμαν], Τριάντα χρόνια δικαιολογίες [ο Μίχαου «Γκίερ» Γκιρσούσκεβιτς / Michał Giercuszkiewicz], Πένθος - Αυτοί που μένουν [ο Παύλος Παυλίδης για τους Παύλο Φύσσα, Ζακ Κωστόπουλο, Σαζάντ Λουκμάν], Στο κάτω-κάτω αυτή είναι η ζωή [οι Indigo Girls] και οι γυναίκες μαέστροι που είναι πια στην επικαιρότητα [Μαέστρα]. Κι αυτοί οι γραφίστες που σκάρωσαν δεκάδες εμβληματικά εξώφυλλα δίσκων, από Pink Floyd μέχρι Nirvana, μέσα από τον φακό του Άντον Κορμπάιν [Τετραγωνίζοντας τον κύκλο (Η ιστορία του Hipgnosis)].

Έπονται πορτρέτα άλλων ειδικοτήτων. Καταρχάς σκηνοθετών: Λιντς/Οζ [Ντέιβιντ Λιντς και Μάγος του Οζ], Τζέιν Κάμπιον μια γυναίκα του σινεμά [χωρίς σχόλιο], Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας [Αντουανέττα Αγγελίδη], Εύκρατο κλίμα [ο νεαρός τότε James Ivory και ο φτασμένος σήμερα Alexandre Desplat], Το θέατρο της σκέψης [πορτρέτο του εγκεφάλου του Werner Herzog], Τα κοράκια είναι λεύκα [ο σκηνοθέτης Άχσεν Ναντίμ, ο βουδιστής μοναχός και το βαρύ ασήκωτο μέταλλο], Η Μόνικα στις νότιες θάλασσες [ο Νανούκ του Βορρά και οι διάδοχοι].

Οι συγγραφείς και οι υπόλοιπες τέχνες: Ορλάντο η πολιτική μου αυτοβιογραφία [ή ποιον φοβάται η Βιρτζίνια Γουλφ], Το όνομά μου είναι Άντρια [και το επίθετο Ντουόρκιν, παιανίζει ο Nitin Sawhney], Τα χρόνια των super-8 [της Ανί Ερνώ], Απολλωνία-Απολλωνία από την Πολωνία [η Απολονιά Σοκόλ], Λεόν [ο άτυχος χήρος του Τιερί Μιγκλέρ], Ο καλλιτέχνης και ο γύρος του θανάτου [Στίβεν Σκρίνκα], Η βασίλισσα της Νέας Υόρκης [πόσο τη βρίσκω μ’ αυτήν την ντίσκο].

Και οι απλοί «καθημερινοί» άνθρωποι: τρεις ταξιδεμένοι μισθοφόροι [Βάρδια, με υπόκρουση Forest Swords], ο πατέρας ενός όμηρου [Ιθάκη - Μια μάχη για την απελευθέρωση του Τζούλιαν Άσανζ, επενδυμένος με Brian Eno] και μερικοί σικ φιλόζωοι [Εγώ και το κατοικίδιό μου].

Δεύτερο κεφάλαιο / κατηγορία είναι αυτά τα ιδιαίτερα ντοκιμαντέρ που χωράνε σε κάθε Φεστιβάλ αλλά πολύ δύσκολα διακρίνονται δια γυμνού οφθαλμού. Π.χ. το νέο οδοιπορικό ντοκ του Δομήνικου Ιγνατιάδη, Prison Blues, με το πνεύμα του Τζόνι Κας και το σώμα του Θάνου Κόη [Λοστ Βοδίες], ο οποίος ζωντανεύει την συμπρωτεύουσα για τα καλά [Lost Bodies πλήρες λάιβ, Σάββατο 4 Μαρτίου, The Host]. Ακόμη πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα η Σύγχυση/Διάχυση του αυτοσχεδιαστή Φλώρου Φλωρίδη και της Ζανίν Μέραπφελ, δοκίμιο οπτικοακουστικής φιλοσοφίας της βεβαρυμμένης καθημερινότητας. Επόμενη γενιά Ένας κόσμος, δύο όψεις [παραγωγή-έκπληξη του ΠΑΟΚ!] και Μνήμη [Χρήστος Σιδηρόπουλος, Εύη Κυριαζίδου, Δημήτρης Τασούδης, Νίκος Βαλταδώρος].

Παραέξω αναζητήστε Titicut Follies [κλασικό εικονογραφημένο], Μουσική για μαύρα περιστέρια [παρέλαση Jakob Bro, Lee Konitz, Thomas Morgan, Paul Motian, Bill Frisell, Mark Turner, Joe Lovano, Andrew Cyrille, Palle Mikkelborg, Jon Christensen, Manfred Eicher, Midori Takada], Μουσικές εικόνες: Νέα Ορλεάνη [Irma Thomas, Little Freddie King, Ellis Marsalis, Jason Marsalis, Benny Jones Sr.], Αμερικανός: Μια Οδύσσεια ως το 1947 [εγώ σε θέλω τώρα δα κι εσύ γυρνάς στον Καναδά], Ταξίδι στον κόσμο μας [αλά Harry de Wit] και κλείστε ανάλαφρα με το αγιορείτικο χιούμορ του Άβατον [σε ρυθμό Νατάσσας Γιανναράκη].

Ενδιαφέρουσα μικρή κατηγορία η ιστορία ενός τραγουδιού: Το γελαστό παιδί [Μπρένταν Μπίαν / Μίκης Θεοδωράκης και Ελένη Καραΐνδρου] και My Cut [κύκνειο του Γιώργου Τσαλαμπούνη].

Τέλος δυο σπουδαίες μουσικές υπογραφές: Κωνσταντίνος Βήτα [Ζάκρος, ΑΚΟΕ/ΑΜΦΙ: Η ιστορία μιας επανάστασης (*Να κοιμάμαι στο στήθος του), The Man on the Left] και Coti K. [Ladies in Waiting] με τη βοήθεια του Gary Low [La Colegiala]. Οι φαν του Κουτσαφτή [Αγέλαστος πέτρα, Αρκαδία χαίρε] έχουν πολλούς λόγους να χαίρονται [Κ. Βήτα, καθολικά προσβάσιμη Αγέλαστος πέτρα, κοσμογονική πυκνοδομημένη Ζάκρος, Ελευσίνιοι σε εξέλιξη].

Τετραγωνίζοντας τον κύκλο (Η ιστορία του Hipgnosis) /Squaring the Circle (The Story of Hipgnosis) [2022 ΗΒ, 101λ] Anton Corbijn

Η βασίλισσα της Νέας Υόρκης /Queen of the Deuce [2022 Ελλάς /Καναδάς, 78λ] Βάλερι Κοντάκος