44ο ΦΚΘ, Πα 28/11/2003

Σήμερα πια δεν ήτανε μέρα αυτή. Ήτανε πανηγύρι. Εκτός από την πολύ προχωρημένη διαφήμιση της Λακόστ και το βίντεοκλίπ του DJ Shadow "Six Day War" διά μαγικού χειρός Γουόν Καρ Γουάι, είδα και το απίθανο ντοκιμαντεροειδές "Μπουένος Άιρες βαθμός 0" που αναφέρεται στα γυρίσματα του "Ευτυχισμένοι μαζί" στην Αργεντινή. Είδα επίσης το καταπληκτικό "Casting" ενός διαφημιστικού για καλσόν, το μαγευτικό τσέχικο τηλε-"Κοριτσάκι", την σκανδιναβική "Ερωτική αναπαράσταση" και την εκτός προγράμματος άγγλο-σκοτσέζικη "16 χρόνια χωρίς αλκοόλ". Αυτή ήτανε εκπληξάρα, όχι το "Σκοτεινό ποτάμι" που μας σερβίρανε προχθές.

08.30 Τρία πουλάκια κάθονται (2003, 92') του Νικόλα Σπανού
Μπορεί να είναι φραμπαλατζίδικη αλλά είναι έντιμη. Ο Νικόλας έκανε την πλάκα του και δεν παραμύθιασε κανέναν. Κορυφαία στιγμή η καταληκτική σεκάνς. Οι τρεις ποδηλατούντες φίλοι μπαίνουν στο δάσος κι ο ένας παρολίγο να στουκάρει σε κάποιο δέντρο. Ο διπλανός του τον συγκρατεί και του λέει πάνω-κάτω: "Ε πρόσεχε τι κάνεις! Βλέπεις το δέντρο και χάνεις το δάσος". Καλτ έτσι;

10.20 Μεταμφιεσμένη γυναίκα (2003, 77') του Κώστα Αριστόπουλου
Εδώ έχουμε το αντιπαράδειγμα που πρέπει να αποφύγετε. Η "Δεσποινίς Τζούλια" του Στρίνγκμπεργκ 'βιάζεται' κατ' εξακολούθησην από τον κο Αριστόπουλο. Αυτό δεν είναι ταινία είναι θεατρολαγνική ιεροσυλία. Αν είστε σκηνοθέτης και θέτε να κάνετε διακοπές στη Βενετία με όλη την οικογένεια και όλα τα έξοδα πληρωμένα, ιδού η απλή συνταγή: παίρνετε τρεις ηθοποιούς μαζί σας, τους νοικιάζετε τρία κοστούμια εποχής, μια γόνδολα κι ένα παλάτσο και τους βάζετε να λένε ότι σας κατέβει. Ακόμη καλύτερα: μπορείτε να πάρετε το θεατρικό του Στρίνγκμπεργκ, να του αλλάξετε τα φώτα και να το δώσετε βορά στους πεινασμένους σας ηθοποιούς. Αν έχετε κάνει και κάποιες σοβαρές δουλειές πιο πριν, τότε το ΕΚΚ θα σας κάνει δώρο το πακέτο των διακοπών.

11.00 Ο τελευταίος σταθμός (Qijan, ΕΣΣΔ, 1989, 78') του Serik Aprymov
Σε μια εποχή που η σοβιετική ένωση καταρρέει, τέσσερις φίλοι προσπαθούν να ξεφύγουν από το ζοφερό αυτό πεπρωμένο. Τα όνειρά τους εφιάλτες και ουτοπίες. Κυνισμός, αδιαφορία και παντελής έλλειψη ιδανικών τους κυκλώνουν από παντού. Μόνη διέξοδος η φυγή. Φτωχά εκφραστικά μέσα, απλοί καμερικοί χειρισμοί, περίεργες γωνίες λήψης, ηχητικά τρικ [ένας χωρικός παίζει με την μεμβράνη του το "Popcorn"] και ρυθμικό μοντάζ, είναι τα συστατικά αυτής της νεορεαλιστικής ταινίας της στέπας.

12.00 Οι θεατρίνες (2003, 100') του Παναγιώτη Πορτοκαλάκη
Μια ταινία βυζαντινής εποχής που κατάφερε να δημιουργήσει ατμόσφαιρα, ν' αναπλάσει μύθο και χαρακτήρες, να ζωντανέψει το χώρο μεταξύ της ιστορίας και της καθημερινότητας, μεταξύ της αδιάφορης πια ιστορικής αλήθειας και της άγνωστης και συναρπαστικής καθημερινής ιστορίας.

13.00 Διαφημιστικό Lacoste (Γαλλία, 2001, 1') του Wong Kar-Wai
Μια ασιάτισσα κι ένας ευρωπαίος συναντόνται στη Σαγκάη κι η ανάμνηση αυτή γίνεται μπλούζα με κροκοδειλάκι. Είναι πολύ ωραίο να ζωντανεύεις μια καλή σου στιγμή φορώντας ξανά εκείνο το ρούχο. Μοιάζει με διηπειρωτική γέφυρα που σε περιμένει να την διασχίσεις ξανά. Μοιάζει με συνάντηση της μνήμης με το ρομάντζο.

13.01 Six-Day War (a DJ Shadow video-clip, Κίνα, 2002, ~4') του Wong Kar-Wai
Ένα θεσπέσιο βίντεοκλίπ για ένα θεσπέσιο άσμα, με ονειρικά χρώματα, φλουταρισμένα πλάνα, υγρά μέλη περιπεπλεγμένα, κορμιά προδομένα. Η καταγραφή μιας ελλειπτικής σχέσης που οδηγείται σε πικρό αποχωρισμό δεν μπορεί ν' αναιρέσει την ανάμνηση, ούτε δύναται να καθαιρέσει όσα έγιναν πριν σε στιγμές ευφορίας. Tomorrow never comes until it's to late.

13.05 Η παρακολούθηση (The Hire: The Follow, ΗΠΑ, 2001, 7") του Wong Kar-Wai
Η Μπε-εμ-βε δεν είναι μόνο φετίχ είναι και χορηγός της σειράς "The Hire" με οδηγό τον Κλάιβ Όουεν. Γνωστοί σκηνοθέτες ανέλαβαν να φτιάξουν επτάλεπτα φιλμάκια που προβάλλονται μέσα από μια ειδικά φτιαγμένη ιστοσελίδα. Στο επεισόδιο "Η παρακολούθηση" που υπογράφει ο ρομαντικός Γουόν, βλέπουμε τον οδηγό-παρακολουθητή μιας μαύρης αυτοκρατορικής BMW να μην μπορεί ν' αντισταθεί στα κάλλη της νεαρής συζύγου του Μίκι Ρουρκ [που κυκλοφορεί επίσης με μπέμπα ασημιά ξεσκέπαστη]. Επιστρέφει το πάκο με τα δολάρια στον ιπποκόμο Φόρεστ Γουίτακερ και λέει ότι την έχασε. Ο έρωτας θέλει να του παίξει άσχημα κόλπα αλλά ο καλός παίχτης ξέρει πότε ν' αποσύρεται. Μια κοσμοπολίτικη αριστουργηματική μινιατούρα στη σφαίρα του ποιητικού ρεαλισμού.

13.12 Μπουένος Άιρες βαθμός 0 (Buenos Aires zero degree, Κίνα, 1999, 49') των Pun Leung Kwan & Amos Lee
Το χρονικό των τετράμηνων γυρισμάτων του "Happy Together", που περιλαμβάνει αρκετές κομμένες σκηνές και μια δεύτερη ιστορία μέσα στην ιστορία. Δεν είναι ένα κοινότυπο making-off. Δεν διαθέτει καν τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός τέτοιου φιλμιδίου. Αδιαφορεί για τον χρόνο, αναδεικνύει ασήμαντες λεπτομέρειες, βιώνει ξανά ένα πάθος με συναισθηματική 'λογική'. Ακούμε και βλέπουμε τους δημιουργούς μέσα σε μια δίνη, στη δίνη μιας άγνωστης πρωτεύουσας, ν' αφήνονται στα θέλγητρά της, ν' αποκτούν συγκινησιακή μνήμη.
Η ταινία "Ευτυχισμένοι μαζί" έγινε το 1997 επ' αφορμή της επιστροφής του Χονγκ Κονγκ στην μαμά Κίνα. Ο Καρ Γουάι ήθελε εμμέσως ν' αποφύγει τα στερεότυπα ή ν' αποφύγει την 'αγγαρεία', γι' αυτό προτίμησε να 'δραπετεύει' σε μια υπερατλαντική χώρα. Εκεί όμως συνειδητοποίησε ότι αυτά που κουβαλάει μέσα του δεν διαγράφονται αλλά αντιθέτως διογκώνονται απρόσμενα. Μια δεύτερη συνταρακτική λεπτομέρεια είναι η αυτοκαταστροφική μανία του ομοφυλόφιλου ηθοποιού του, Λέσλι Τσέουνγκ. Αφού δεν μπορούσε να αντιπαρέλθει τις απόπειρες αυτοκτονίας, τις έβαλε στο σενάριο για να τον προσέχει καλύτερα. Ούτως ή άλλως είχε έναν ηθοποιό που ήταν ήδη στο πετσί ενός ρόλου γραμμένου και ραμμένου στα μέτρα του.

14.15 Προσανατολισμοί: Κρις Ντόιλ (Chris Doyle - stirred not shaken, Αυστραλία, 2001, 59') του Rick Farquharson
Το ντοκιμαντέρ αυτό παίρνει στο κατόπι τον Κρις Ντόιλ και προσπαθεί να καταγράψει την διαδρομή του, τις σκέψεις του, να εισχωρήσει στην χονκονέζικη ψυχή ενός αυστραλού ιρλανδικής καταγωγής. Χωρίς να τον κρίνει ή να τον φέρνει σε δύσκολη θέση λόγω της κατάχρησης αλκοόλ που κάνει. Δεν αρνείται τις αδυναμίες του αλλά και δεν επιθυμεί να τις μεγεθύνει τηλεοπτικά.

16.00 Casting (Κάστινγκ, Σερβία/Μαυροβούνιο/Γερμανία, 2003, 52') του Goran Radovanovic
Διαφήμιση καλσόν με γυμνά μοντέλα κι ένα παιδάκι. Μια εύσχημη αφορμή για να γίνουν τα απαραίτητα 'κονέ', ώστε να επιχηρηθεί να καταγραφεί το κύκλωμα της πορνείας στην χώρα του. Ο δημιουργός δεν ενδιαφέρεται για συλλήψεις ή αμοιβές καρφώματος, δεν καταφέρεται σε πρόσωπα, αλλά σε έργα. Το μόνο που θέλει είναι να βοηθήσει να ξεπεραστεί η κρίση και η δυστοκία του.

17.00 La region centrale (Η κεντρική περιοχή, Καναδάς, 1971, 180') του Michael Snow
Εννοείται ότι δεν το είδα ολόκληρο! Ένα μεζεδάκι μισής ώρας ήταν αρκετό. Καταγραφή της φύσης ['νεκρής', χωρίς κίνηση ανθρώπινη ή άλλη] με διάφορες ηχητικές παρεμβολές, κυρίως θορύβους ή μονότονα επαναλαμβανόμενους ήχους. Στα όρια του πειραματισμού.

18.00 Κοριτσάκι (Devcatko, Τσεχία, 2002, 82') του Benjiamin Tucek
"Είναι η πρώτη τηλε-ταινία σε HD-DV [ψηφιακό βίντεο υψηλής ευκρίνειας με καταγραφή ασυμπίεστου υλικού] που γίνεται στην Τσεχία," λέει ο Τούτσεκ. "Η HD κάμερα μας δόθηκε δανεική από ένα πολωνέζικο κανάλι. Ο διευθυντής φωτογραφίας δεν είχε καμιά προηγούμενη πείρα πάνω στο φορμά αυτό... Ξοδέψαμε ατέλειωτες ώρες για τη μεταφορά της ταινίας από ψηφιακή μορφή σε αρνητικό." Και το αποτέλεσμα είναι κάτι βατό σε όλους, που διαθέτει όμως μεταφυσική και κοινωνική προβληματική για όποιον ήθελε να εισχωρήσει παραμέσα.
Ακούω εμβρόντητος όλ' αυτά κι αναρωτιέμαι εμείς γιατί δεν μπορούμε να πετύχουμε τέτοια ποιότητα. Ακόμη και με την ταινία του Ινδαρέ να την συγκρίνω [την καλύτερη εγχώρια τηλεοπτική παραγωγή], του ρίχνει στ' αυτιά. Την κατατροπώνει και θεματικά και τεχνικά. Η ιστορία του μπορεί νάναι κάπως λυπητερή αλλά έχει μια γοητεία, έναν αέρα. Έχει καταφέρει να την αφηγηθεί πολύ πειστικά, με κινηματογραφικά στάνταρ, με καλή ανάπτυξη χαρακτήρων, με μικρά εμβόλιμα περιστατικά να την στερεώνουν καλύτερα στη γη και με τα πτερύγια απογείωσης ανοιχτά ανά πάσα στιγμή.
Η πρωταγωνίστριά του, Dorota Nvotova, είναι μια πιτσιρίκα σκέτη γλύκα. Δεν είναι ηθοποιός, είναι πιανίστα και τραγουδάει στο πανκ γκρουπ του συζύγου της. Το φυσικό της παρουσιαστικό στην ταινία θυμίζει έντονα την PJ Harvey. Αλλά και οι κινήσεις της και οι στάσεις της μου φέρνουν στο νου την άτακτη Polly Jean. Προσέξτε επίσης τη μουσική που ακούγεται σχεδόν διάχυτη πλην των μοδάτων ντίσκο.

20.30 Ερωτική αναπαράσταση (Reconstruction, Δανία, 2003, 89') του Christoffer Boe
Ένας άντρας που εγκαταλείπει μια γυναίκα για μια άλλη βρίσκεται ανάμεσα σε δυο ανυπέρβλητες συμπληγάδες. Είναι μάλλον αναποφάσιστος γιατί κολώνει να κάνει το τελικό άλμα. Η γυναίκα, την οποία αγαπά τώρα, είναι παντρεμένη μ' έναν πολύ γνωστό σουηδό συγγραφέα. Την παραμελεί κι αυτή ενδίδει στα θέλγητρα του άλλου. Οι δρόμοι της Κοπενχάγης είναι ένας δαιδαλώδης χάρτης πάνω στον οποίο λαμβάνει χώρα αυτή ή ιδιόμορφη αναπαράσταση.
Τι γίνεται όμως στ' αλήθεια; Είναι πραγματικά όλα αυτά ή μήπως είναι ένα νέο παιχνίδι για να ξεβαλτώσει η έμπνευση του συγγραφέα; Εκπληκτική αποτύπωση των δρόμων και των φυσικών χώρων με απίθανη καρτποσταλική φωτογραφία και πολύ προσεγμένα νυχτερινά, ωραίες ερμηνείες, τρομερό παιχνίδι διπόλων, αντιπαράσταση αντιζήλων αλλά και τηλεπαθητική αναμετάδοση αισθημάτων, όλα να λειτουργούν και μαγικά και ρεαλιστικά.

00.30 16 χρόνια χωρίς αλκοόλ (16 years of alcohol, 2003, 102') του Richard Jobson
Ο Ρίτσαρντ Τζόμπσον είναι ιδρυτικό μέλος των Skids [1979-1982] και των Armoury Show. Το τότε κολλητάρι του, Stuart Adamson, εγκατέλειψε τους Skids κι αργότερα σχημάτισε στους Big Country. Μετά τον θάνατο του Άνταμσον, τον Δεκέμβρη του 2001, οι Skids επανενώθηκαν για μια τελευταία συναυλία. Ο Jobson εντωμεταξύ εργαζόταν ως τηλεκριτικός. Είχε καταφέρει ν' απαγγιστρωθεί από το πιοτό και είχε γράψει το βιβλίο "Δεκάξι χρόνια χωρίς αλκοόλ", το οποίο είχε γίνει καλτ μπεστ σέλερ.
Κάποια στιγμή συνάντησε τον Γουόν Καρ Γουάι ο οποίος τον παρότρυνε να κάνει το βιβλίο του ταινία. Εκεί ξεκίνησαν όλα κι ο πρώην πάνκης τα κατάφερε μια χαρά. Το θέμα της έχει να κάνει με τις αισθηματικές δεσμεύσεις και με την έννοια του 'ανήκειν'. Τον βοήθησε άραγε η αυτοβιογραφική προέλευση και φύση του υλικού του; Σίγουρα!!! Έχει όμως αντιμετωπίσει και τους ηθοποιούς του πολύ καλά: τον Kevin McKidd στο ρόλο του νεαρού [παίζει και στη νέα του ταινία] και τις Laura Fraser και Susan Lynch να τον πλαισιώνουν. Μουσικά επίσης η ταινία είναι πολύ πολύ ενδιαφέρουσα.
"Η έννοια της κατοχής έμψυχων ή άψυχων πραγμάτων βρίσκεται μόνο μες το κεφάλι μας" - Bruce Lee.

Παρα-πομπές 8
Αχ κοριτσάκι κοριτσάκι
Reconstruction time and space
Δείτε την Παρακολούθηση [ή τσιμπήστε το DVD με όλα τα φιλμάκια]
Wong Kar Wai: ο εικονοκλάστης του Hong Kong
Η κεντρική περιοχή στο κεφάλι του Μιχάλη Χιόνη
Η επόμενη δουλειά του Τζομπσον