53ο ΦΚΘ και ξενόγλωσσο Όσκαρ

Φέτος οι υποβολές ταινιών από άλλα κράτη για τη συμμετοχή τους στις υποψηφιότητες του Βραβείου Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Συνολικά 71 χώρες υπέβαλαν από μια ταινία όπως δικαιούνταν, εφόσον αυτή είχε πάρει διανομή σε κάποια αμερικάνικη αίθουσα. Πέρσι ήταν 63. Αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι η περσινή νικήτρια χώρα (Ένας Χωρισμός, με τα χρώματα του Ιράν) μποϊκοτάρισε φέτος το θεσμό*.

Πέντε εξ αυτών έχουν ήδη προβληθεί στη χώρα μας. Πρώτα Οι Άθικτοι (Γαλλία) των Ερίκ Τολεντανό & Ολιβιέ Νακάς που έσκισαν και στις ελληνικές αίθουσες. Με την έναρξη της σεζόν είδαμε/βλέπουμε την αριστουργηματική Αγάπη (Αυστρία) του χειρουργού Μίκαελ Χάνεκε, την Αδερφή μου (Ελβετία) της ραγδαία εξελισσόμενης Ούρσουλα Μέγιερ και τη Μπάρμπαρα (Γερμανία) του Κρίστιαν Πέτζολντ, όλοι γνωστοί μας από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου μέσα από τις παλιότερες δουλειές τους. Την πεντάδα αυτή συμπληρώνει ο βραβευμένος νουάρ Άδικος Κόσμος του Φίλιππου Τσίτου που μας εκπροσωπεί επάξια στο θεσμό.

Ενδιαφέρον είναι ότι άλλες 13 από αυτές θα προβληθούν σε διάφορα τμήματα του 53ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (2-11 Νοεμβρίου 2012). Οπότε διαβάζοντας παρακάτω θα έχετε τη δυνατότητα να τις δείτε πριν ανακοινωθούν οι πέντε τελικές υποψηφιότητες στις αρχές του Γενάρη του 2013. Οι προβλέψεις θέλουν κάποιες από αυτές σοβαρές υποψήφιες για την πεντάδα (μαζί βέβαια με κάποιες από τις πέντε που ήδη είδαμε).

Τη μερίδα του λέοντος της "συμμορίας" των 13 κατέχει το τμήμα Ανοιχτοί Ορίζοντες με 10 ταινίες (9 συν 1 ειδική προβολή), άλλη μια απόδειξη ότι εξακολουθεί να γίνεται κάθε χρόνο σοβαρή δουλειά στην επιλογή των ταινιών των Οριζόντων, με έμφαση στις εθνικές κινηματογραφίες.

Πρώτο το πολύπαθο Αφγανιστάν που υπέβαλε την ταινία Η πέτρα της Υπομονής του περσοαφγανού Ατίκ Ραχιμί, συγγραφέα φωτογράφου σκηνοθέτη, ο οποίος ζει εξόριστος στη Γαλλία και χρησιμοποιεί την κινηματογραφική γλώσσα (και τη μουσική του Max Richter**) για να μιλήσει παγκόσμια για την πατρίδα του. Δεύτερη η αντιμνημονιακή Αργεντινή με τον Παράνομο Έρωτα του Μπενγιαμίν Άβιλα να εκτυλίσσεται στα χρόνια της δικτατορίας. Τρίτο Α η Αυστραλία και η Κέιτ Σόρτλαντ με Τα παιδιά του Πολέμου και την Λόρε που πρέπει να εμπιστευτεί ό,τι μίσησε, στη ρημαγμένη Γερμανία του 1945.

Στη μνημονιακή Ευρώπη, η παγωμένη Ισλανδία έστειλε Στα Βαθιά έναν πολύ παλιό μας φεστιβαλικό γνώριμο (101 Ρέικιαβικ), τον ηθοποιό-σκηνοθέτη Μπάλτασαρ Κόρμακουρ, με θέμα έναν πρόσφατο θαλασσινό μύθο. Η δεξιόστροφη Ολλανδία διάλεξε μια παιδική ταινία, Ο Καουμπόης (το αγόρι με την καλιακούδα), του σεναρίστα-παραγωγού Μπάουντεβάιν Κόολε. Η Σλοβακία και το πρώην έτερο ήμισυ αυτής (Τσεχία) ενώνουν δυνάμεις και θέτουν σοβαρότατη υποψηφιότητα με μια παραμεθόρια ταινία στη συνοριακή πόλη Ας (το Made in Ash λογοπαίζει ελληνικά ως Γίνεται από Στάχτη) της πρωτοεμφανιζόμενης Ιβέτα Γκρόφοβα.

Από την αμερικανική ήπειρο, ο Καναδάς επιστράτευσε τον κογκολέζικης καταγωγής Κιμ Νγκουέν και την υποσαχάρεια περιπέτεια Η Μάγισσα του Πολέμου. Το Μεξικό στέλνει ένα σύγχρονο αστικό σχολικό δράμα, Μετά τη Λουτσία, του φεστιβαλικά πολυταξιδεμένου Μισέλ Φράνκο. Βοηθάει όμως ως συμπαραγωγός χώρα και τη Χιλή να πει ναι στα Όσκαρ με το δικτατορικό ΝΟ του Πάμπλο Λαραΐν και πρωταγωνιστή τον Τσε Gael Garcia Bernal. Ο χορός των Οριζόντων κλείνει με την, εν Αμερική γεννηθείσα εν Ιεροσολύμοις σπουδασθείσα, σινε-ακαδημαϊκό και θεωρητικό Ράμα Μπέρσταϊν που εκπροσωπεί το Ισραήλ με το εβραιορθόδοξο Fill the Void.

Οι υπόλοιπες τρεις ταινίες προέρχονται από τον βαλκανικό κινηματογράφο που συμμετέχει δυναμικά και στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 53ου Φεστιβάλ (5 στις 15 διαγωνιζόμενες). Το τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια, λοιπόν, φιλοξενεί τρεις πολύ σπουδαίες δημιουργίες που είναι και επίσημες συμμετοχές των χωρών τους στα Όσκαρ.

Πρώτα τα μεταπολεμικά Παιδιά του Σαράγιεβο της Αΐντα Μπέγκιτς για λογαριασμό της Βοσνίας & Ερζεγοβίνης. Δεύτερος ο, τιμώμενος στο 53ο Φεστιβάλ με συνολικό αφιέρωμα των έργων του, Κριστιάν Μουντζίου ο οποίος κοιτάει και βλέπει μια άλλη Ρουμανία κρυμμένη επιμελώς Πίσω από τους Λόφους. Τελευταίος ο διάσημος τιμώμενος του πανηγυρικού 50ου Φεστιβάλ, Γκόραν Πασκάλιεβιτς, που επιστρέφει στη Γιουγκοσλαβία του 2ου Παγκοσμίου Με το Φως της Ημέρας, αντιπροσωπεύοντας τη Σερβία. Με πρωταγωνιστή το διεθνή σερβοκροάτη Mustafa Nadarevic (Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές, Ο τέλειος κύκλος, No Man's Land).

Και οι 13 υποψήφιες υποψηφιότητας παίζονται από δυο φορές στο 53ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Για την τελευταία ταινία του Πασκάλιεβιτς, Με το Φως της Ημέρας, υπάρχει και τρίτη ευκαιρία. Προβάλλεται μετά τη λήξη του Φεστιβάλ, τη Δευτέρα 12 Νοεμβρίου στις 21.00 στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, από την Κινηματογραφική Λέσχη Θεσσαλονίκης. Με την ευγενική παραχώρηση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Όσο για τις πιθανότητες που έχουν να προκριθούν, αντιγράφω το σχόλιο του Peter Knegt στο εγκυρότατο IndieWire: Αν θα μπουν ή όχι στην πεντάδα της Ακαδημίας αυτό είναι μια άλλη ιστορία αφού οι περισσότερες δεν είναι καν εμπορικές ταινίες (η μεγαλύτερη έκπληξη θα είναι να λείπει η Αγάπη απ' αυτήν). Αλλά πάλι, όταν σκεφτούμε ότι πριν δυο χρόνια τα κατάφερε ο Κυνόδοντας, τότε όλα είναι πιθανά και ανοιχτά.

Ταινίες του 53ου ΦΚΘ, πιθανώς οσκαρικές

Η πέτρα της υπομονής /Syngue Sabour /The Patience Stone (Αβγανιστάν /Γαλλία /Γερμανία, 98') Atiq Rahimi
Παράνομος έρωτας /Infancia Clandestina /Clandestine Childhood (Αργεντινή /Ισπανία /Βραζιλία 2011, 110') Benjamin Avila
Τα παιδιά του πόλεμου /Lore (Αυστραλία /Γερμανία /ΗΒ, 108') Cate Shortland
Η μάγισσα του πόλεμου /Rebelle /War Witch (Καναδάς, 90') Kim Nguyen
ΝΟ /NO (Χιλή /ΗΠ /Μεξικό, 117') Pablo Larrain
Στα βαθιά /Djupid /The Deep (Ισλανδία /Νορβηγία, 93') Baltasar Kormakur
Μετά την Λουτσία /Despues de Lucia /After Lucia (Μεξικό /Γαλλία, 103') Michel Franco
Ο Καουμπόης /Kauwboy (Ολλανδία, 81') Boudewijn Koole
Γίνεται από στάχτη /Az Do Mesta As /Made in Ash (Σλοβακία /Τσεχία, 80') Iveta Grofova
Συμπληρώστε... /Fill the Void /Lemale et Ha'Halal (Ισραήλ, 90') Rama Burshtein
Τα παιδιά του Σαράγιεβο /Djeca /Children of Sarajevo (Βοσνία Ερζεγοβίνη /Γερμανία /Γαλλία /Τουρκία, 90') Aida Begic
Πίσω από τους λόφους /Dupa Dealuri /Beyond the Hills (Ρουμανία /Γαλλία /Βέλγιο, 151') Cristian Mungiu
Με το φως της ημέρας /Kad Svane Dan /When Day Breaks (Σερβία /Κροατία /Γαλλία, 90') Goran Paskaljevic

Από τις αίθουσες ή το προηγούμενο ΦΚΘ

Οι άθικτοι /Intouchables (Γαλλία, 112') Eric Toledano & Olivier Nakache
Αγάπη /Amour (Αυστρία /Γαλλία /Γερμανία, 127') Michael Haneke
Η αδερφή μου /L'enfant d'en haut /Sister (Ελβετία /Γαλλία, 97') Ursala Meier
Μπάρμπαρα /Barbara (Γερμανία, 105') Christian Petzold
Άδικος κόσμος /Unfair World (Ελλάς /Γερμανία, 107') Φίλιππος Τσίτος

* Οι πέρσες-ιρανοί σκηνοθέτες, όχι τυχαία, είτε αδρανοποιήθηκαν είτε μετανάστευσαν (Αφγανιστάν, Πακιστάν, Λίβανος, Τουρκία, Συρία, Ιράκ και Ιρακινό Κουρδιστάν, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, ΗΠ) για να συνεχίσουν να κάνουν σινεμά.

** Η μουσική απουσιάζει από πολλές ταινίες ή είναι μακρινό μοτίβο. Οι συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής είναι οι πρώτοι που πληρώνουν μαζικά μια παγκόσμια κρίση.