63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: με τα μάτια στραμμένα στην μουσική

Κι εκεί που λες ότι φέτος το μεγάλο μας Φεστιβάλ [03-13/11/2022] δεν έχει ταινίες με θέμα μουσικό, μελετάς υποθέσεις και διαψεύδεσαι.

Καταρχάς διάβασα για δυο συναρπαστικές χιπ-χοπ ιστορίες.

Η πρώτη [Το χρυσάφι του Ρήνου] είναι η μυθιστορηματική βιογραφία –σε υπόρρητη παραλληλία με την ομότιτλη όπερα του Ριχάρδου Βάγνερ- του ράπερ Xatar, που ξεκίνησε πρόσφυγας έφτασε κακοποιός, μεγαλοληστής, μεγαλέμπορος, για να σκαρφαλώσει εντέλει στα τσαρτς της Γερμανίας. Πως τα κατάφερε όλ’ αυτά, μας αφηγείται ο Φατίχ Ακίν που έχει ξαναασχοληθεί με πρόσφυγες και με πραγματικά γεγονότα [Μαχαιριά, Μαζί ή τίποτα].

Η δεύτερη προέρχεται από την Πολωνία [Άλλοι άνθρωποι], βασίζεται επίσης σε βιβλίο [ομώνυμο] και περιγράφει την ασφυκτική αστική ζωή του Καμίλ που ακολούθησε την αντίστροφη πορεία από αυτήν του ΛΕΞ. Νότες και ρίμες απ’ το στόμα του Καμίλ βγάζει ο Marek Aureliusz Teodoruk [Auer], ενώ συνδράμει πρωτοποριακά η Hania Rani.

Μετά βρέθηκα να ταξιδεύω στο παρελθόν του μέλλοντος.

Πρώτα με την Λόλα, της οποίας το σάουντρακ υπογράφει ο Neil Hannon [The Divine Comedy]. Εν μέσω 2ου Παγκοσμίου, λέει, δυο ιρλανδές αδερφές εφευρίσκουν ένα μαραφέτι που τους φέρνει στ’ αφτιά ραδιοσυχνότητες του μέλλοντος κι ακούνε το Space Oddity του Ντέιβιντ Μπόουι στα... 1941. Πώς όμως διαχειρίζονται σωστά μια τεχνολογία που δεν είναι της εποχής τους;

Κατά δεύτερον, προέκυψε ο οσκαρούχος Σαμ Μέντες που καταδύθηκε στη βρετανική κινηματογραφική βιομηχανία της εποχής του πανκ [Η αυτοκρατορία του φωτός] και μάλιστα επιμελήθηκε προσωπικώς τις μουσικές επιλογές της: Too much too young [The Specials], Mirror in the bathroom [The Beat], Love will tear us apart [Joy Division], Spellbound [Siouxsie and the Banshees]. Με λίγη βοήθεια από τους φίλους του, βέβαια, τους Trent Reznor και Atticus Ross [Nine Inch Nails].

Μετά ταξίδεψα σε άλλες ηπείρους.

Το Παρίσι είναι στο Χάρλεμ, υποστηρίζει η Χριστίνα Κάλλας-Καλογεροπούλου, μέσα από έναν σαματά σε ιστορικό τζαζ μπαρ της «μαύρης» συνοικίας. Θεωρεί δε, ότι το μόνο που μπορεί να σώσει την Αμερική πια είναι η μουσική των Marlon Martinez, William 'Spaceman' Patterson, Antoine Roney, Antoine Roney, Kojo Roney, Tomoki Sanders, Camille Thurman, VanDarrel Woods, Jordan Young.

Υπάρχει όμως και η ενδοχώρα των νομάδων. Στα Βραχώδη Όρη, δίπλα σε μια λίμνη, κατοικοεδρεύει η τροχόσπιτη Φέι [Dale Dickey άπαιχτη], με πρόσωπο σμιλεμένο από τα χρόνια και τη μοναξιά. Κι όμως ποτέ δεν είναι αργά για Ένα τραγούδι αγάπης, γλυκόπικρα τρυφερό, το οποίο πλαισιώνεται με ποικίλο σάουντρακ του βουνού, της χαράδρας και του λόγγου.

Πέρασα απ’ την πίσω πλευρά και βρέθηκα Μια μέρα στη Σαγκάη του Βασίλη Ξηρού. Μπήκα στα παπούτσια του συμπατριώτη ήρωα [Δημήτρης Μοθωναίος] και γνώρισα την Τζινσί με το λούτρινο αρκουδάκι, μια βιολίστρια που θέλει να πάει στη Βιέννη να κάνει ανώτερες μουσικές σπουδές. Όμως μήπως τελικά το ξανασκεφτεί; Το πατριωτάκι τής τραγουδά για να την κρατήσει και η φωνή του Μοθωναίου αμπαλάρεται με το πιάνο του Νίκου Πλατύραχου που μαστόρεψε τις νότες της ταινίας.

Κατόπιν ξαναγύρισα επί ευρωπαϊκού εδάφους, στην τροχιά του αυστριακού Ούλριχ Ζάιντλ. Στο χειμωνιάτικο Ρίμινι [που σκηνοθετεί] οι υπερώριμοι φιλοξενούμενοι συγκινούνται και λιώνουν από τον σταρ τραγουδιστή Ρίτσι Μπράβο [Michael Thomas] που άδει "πιατσέρε" για κάποια καυτά δάκρυα. Εντωμεταξύ αριβάρει από τη λήθη η ξεχασμένη κόρη του [Tessa Göttlicher] και το ένοχο παρελθόν βρίσκεται πια ενώπιόν του. Θα τον πάρουν άραγε τα ζουμιά όπως τους ευσυγκίνητους θαυμαστές του ή θ’ ανοίξει η γη κάτω απ’ τα πόδια του;

Πίσω στη λαμπερή Βιέννη, ο Ήλιος [σε παραγωγή Ζάιντλ] ανατέλλει για τρεις νεαρές υπάρξεις [Γιεσμίν, Νάτι και Μπέλα] που γίνονται βάιραλ όταν το ποπ βίντεο που τις δείχνει να τραγουδάνε φορώντας τις μπούρκες τους, ανεβαίνει στο διαδίκτυο. Η ξαφνική δημοσιότητα, κυρίως στην εκτοπισμένη κοινότητα των κούρδων μουσουλμάνων, από τη μια και η γνωριμία με δυο αγωνιστές από την άλλη, θα φέρει τις σειρήνες αυτές ανάμεσα στις συμπληγάδες του ετεροπροσδιορισμού [=κοινωνική δικτύωση] και του αυτοπροσδιορισμού [=ανεξαρτησία].

Ας περιηγηθούμε όμως και στα πεδία της μουσικής επένδυσης.

Στην επίσημη έναρξη μάς καλωσορίζει ο αυτοαναφορικός Σπίλμπεργκ [The Fabelmans] με υπόκρουση John Williams και Πολ Ντέινο κερασάκι. Διαβάζω βροντερούς χαρακτηρισμούς 3ου τύπου: Οι υπέροχοι Άμπερσονς του 21ου αιώνα.

Στη λήξη περιμένει η όψιμη και σιτεμένη «ανάρχω» πριγκίπισσα Σίσι [Vicky Krieps], της οποίας η παρακμή της έχει γίνει κυριολεκτικά στενός Κορσές. Τέλος εποχής και επαναπροσδιορισμός ταινίας εποχής κι ευκαιρία για την Καμίλλη [Camille] να ξεδιπλώσει τα ροκ-μπαρόκ φωνητικά της.

Στα αφιερώματα, ενδιαφέρον παρουσιάζουν 3-4 περιπτώσεις.

Ο δοκιμιακός Πέτερ Τσερκάσκι προτιμά Μότσαρτ [Νυχτερινό] και Ντερκ Σέφερ [Οδηγίες για μια μηχανή φωτός και ήχου, Προσεχείς ατραξιόν, Το εξαίσιο σώμα]. Ο γιουγκοσλάβος ενωτικός Αλεξάνταρ Πέτροβιτς [1929-1994] συνήθως αυτοεπενδύεται, με μοναδικές εξαιρέσεις την Ljiljana Popovic [Και η αγάπη έσβησε] και τον Ένιο Μορικόνε [Ο μετρ και η Μαργαρίτα]. Ιδία αυτού μουσική βολεύεται και ο Hong Sang-soo [Χωρίς ασανσέρ, Ιστορία μιας μυθιστοριογράφου].

Ο ριζοσπάτης Πίτερ Στρίκλαντ, πιο πλουραλιστής, πειραματίζεται και στις επενδύσεις των ταινιών: τσιγγάνικα βιολιά [Οι τσαγκάρηδες], Cat's Eyes [O Δούκας της Βουργουνδίας], Broadcast [Στούντιο ηχογραφήσεων Μπερμπεριάν], Steven Stapleton & Geoff Cox [Η εκδίκηση της Καταλίν Βάργκα], Cavern of Anti-Matter [Το στοιχειωμένο ύφασμα], τους δικούς του The Sonic Catering Band, Jeremy Barnes & Heather Trost [Flux Gourmet] κ.α.

Μουσικούς θησαυρούς και ακόμη πιο εξωτικά ταξίδια θα βρούμε σίγουρα στο αφιέρωμα στον κινηματογράφο των αυτοχθόνων. 13 μεγάλες και 4 μικρές ταινίες που απλώνονται στα μήκη και τα πλάτη των απανταχού αβοριγίνων. Δείτε την αναλυτική λίστα στο τέλος αυτού του μουσικού «οδοιπορικού». Το αυτό είναι αυτονόητο για τον θεατράνθρωπο Πίτερ Μπρουκ [1925-2022].

Καιρός όμως να επιστρέψουμε εντός Βαλκανίων και εντός χώρας.

Μαρία Δούζα και Άννα Στερεοπούλου [Το δέντρο και η κούνια] επιστρέφουν διαγωνιστικά και ζητάνε επίμονα ακρόαση [Άκουσέ με]. Λίγο πιο καλυμμένοι ο Μάριος Στρόφαλης και η Ασημίνα Προέδρου [Πίσω από τις θημωνιές]. Με αξιοπρέπεια μας περιβάλλουν Δημήτρης Κατσιμίρης και Their Methlab. Στον αντίποδα αυτής, μια κουίρ γλυκιά συμμορία με Μπάσταρδα του μοντέρ Νίκου Πάστρα και του αειπράγμονα μουσικού Mazoha.

Τρανς γλυκιά συμμορία με ψήγματα πρωινής περιπόλου [κι αδιάφορη μουσική Gabriel Yared] το εγκαταλελειμμένο Broadway του Μασσαλά. Η επίθεση του γιγαντιαίου ντοντουρμά [Dodo, του Πάνου Χ. Κούτρα] ευτυχεί να έχει μια παλιά ροκ καραβάνα εν Παρισίοις [Delaney Blue]. Η πολύπαθη Ιωάννα ξεπέρασε τις περιπέτειες και τα σύνορα με μουσικές των Blaine L. Reininger, Andrew Krell, Karsten Süßmilch, Susijat Zad, Heino Sellhorn.

Η αγχέμαχος και παλαίμαχος Μαρία Πλυτά [1915-2006] έχει συμμάχους Μίκη Θεοδωράκη [Εύα] και Γεώργιο Καζάσογλου [Τ’ αρραβωνιάσματα]. Ο φίλος μου, ο Λευτεράκης [Σακελλάριος] διαθέτει έναν κορυφαίο Γεράσιμο Λαβράνο.

Κι αν πάμε λίγο παραέξω θα ανακαλύψουμε έναν άλλο ανερχόμενο ρουμάνο Λευτεράκη [Marius Leftãrache] που επένδυσε δυο βαλκανικές ταινίες [Προς τον βορρά, Άνθρωποι της πράξης]. Ο κύκλος κλείνει με θεϊκό θείο Μίκι Μανόιλοβιτς [Ο θείος] να χορεύει πάνω στις νότες του αβανγκάρντ υιού [Miro Manojlovic].

Να μην προτείνω και κάτι από Ανοιχτούς Ορίζοντες που κάποτε δικαίως μας μονοπωλούσαν;

Βασίλισσα Ζαφείρα εναντίον Μπαρμπαρόσα [Η τελευταία βασίλισσα] με γαλλορωσικό μουσικό αέρα των Evgueni & Sacha Galperine. Η διπλή ζωή της χιλιανής Λευκούλας [Μπλανκίτα] και η άλλη ζωή του αναχωρητή και της σεφ στο ολόλευκο Μον Μπλαν [Το βουνό]. Αμφότερα [άσπρο στο άσπρο μπακ-του-μπακ] από την ολοκληρωμένη επαγγελματία μουσική επενδύτρια/παραγωγό Chloé Thévenin η οποία δηλώνει «δεν είχα ποτέ μου φανταστεί ότι θα έκανα αυτή τη δουλειά ως επάγγελμα».

Λίστα τίτλων ταινιών [Μ: αυτοί που υπογράφουν τις μουσικές των ταινιών]

Οι τσαγκάρηδες /Cobblers’ Lot [2017 Ουγγαρία, 12λ] Peter Strickland [Μ: τσιγγάνικα βιολιά]

Χερόνιμα /Gerónima [1986 Αργεντινή, 95λ] Raúl Alberto Tosso [Μ: Arnaldo Di Pace]