7o ΦΝτΘ, ημέρα 10η, Κυ 10/04/2005

Τελευταία μέρα και τελευταία νύχτα. Μαραθώνιος ή πάρτι στο Σαντέ; Από τα δυο διαλέγω ασφαλώς το κρεβατάκι μου. Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ ταξιδεύει στην Αλεξανδρούπολη και την Κοζάνη. Και ακόμη μακρύτερα και σε ακόμη πιο πολλές ελληνικές πόλεις. Από αύριο παίζεται το έπος "Mother India" με το ρόδο των Ινδιών Nargis και το Saraband του Μπέργκμαν. Είναι και κάνα δυο ταινίες που βγήκαν και πήραν αναβολή λόγω φεστιβάλ. Από την Παρασκευή ξεκινάει το αφιέρωμα στον κοινωνικό κινηματογράφο του Yasujiro Ozu. Ξέρω πως για κάποιους είτε έλεγα Kafasaki Yamura είτε Nasusiro Tokasoni είναι το ίδιο και το αυτό. Τες πα. Ο Όζου έχει χαράξει τη δική του εποχή στο ιαπωνικό σινεμά των μεγάλων δημιουργών.

13.30 Μια οικογένεια της Καλαχάρι, μέρος 5ο: Θάνατος από μύθο (A Kalahari family, part V: Death by myth, 2002, Ναμίμπια, 90') των John Marshall & Claire Richie
Ο μύθος των ιθαγενών της ερήμου Καλαχάρι πως δήθεν κυνηγάνε για να ζήσουν ίσως και να προήρθε από την ταινία "Και οι θεοί τρελάθηκαν". Βολεύει όμως αυτούς που θέλουν για ίδιο όφελος να μετατρέψουν την περιοχή σε χώρο εκτροφής άγριων θηραμάτων και να τον εκμεταλλευτούν πουλώντας σαφάρια στους τουρίστες. Οι ντόπιοι δε συμφωνούν. Θέλουν δεξαμενές νερού και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Οι λευκοί διευθυντάδες κάνουν πως δεν τους ακούν.

Τυπικό δείγμα αυταρχικής συμπεριφοράς και προσπάθειας για επιστροφή σε αποικιοκρατικές πολιτικές και μεθοδεύσεις περασμένων εποχών. Κάπως κουραστικό σε διάρκεια αλλά πλήρως διαφωτιστικό και μεθοδικό.
Καλαχάρι και Ναμίμπια

16.00 Φίλοι, συγγενείς κι ανόητοι. Οι συνεργάτες του Ρους στο Νίγηρα (Friend, fools, family. Rouch's collaborators in Niger, 2005, Δανία, 83') των Berit Madsen & Anne Mette
Φίλοι, φαμελιά και φαντασμένοι. Τα τρία φι που έκαναν πραγματικότητα τα οράματα του Ζαν Ρους αλλά και των συνεργατών του. Γνωρίζουμε τους ανθρώπους που τον αγαπάνε και που τον περιμένουν συγκεντρώνοντας ιδέες για το επόμενο ντοκιμαντέρ τους. Ακούμε περιγραφές, ανέκδοτα, πειράγματα, βλέπουμε τοποθεσίες γυρισμάτων των προηγούμενων αποστολών του [Διόνυσος, Εγώ κουράστηκα λέω να ξαπλώσω {είπε το δέντρο}, Οι γελαστές αγελάδες, Αφρικανικές λεωφόροι]. Μαθαίνουμε για τον άδοξο θάνατό του επί των επάλξεων. Και συνειδητοποιούμε την κληρονομιά που άφησε σε μας και τους νιγηριανούς.
Μια σελίδα αφιερωμένη σ' αυτόν

18.00 Η Αντριάνα στην Αθήνα (Adriana in Athens, 2004, Ελλάς, 30') της Μαρίας Λεωνίδα
Μια δεκαεφτάχρονη παριανή μαθήτρια έρχεται στην Αθήνα με τον πατέρα και τον αδερφό της για να προετοιμαστεί για τις εξετάσεις της στη γυμναστική ακαδημία. Βρίσκεται ανάμεσα στις συμπληγάδες των εξετάσεων, των προπονήσεων, των επιλογών της μαμάς και του μπαμπά [πρόσφατα χωρισμένων] που προβάλλουν επάνω της τα όνειρα των σπουδών που δεν κατάφεραν αυτοί να κάνουν.

Και επιπλέον υπάρχει και μια τρελή σκηνοθέτις που θέλει να κλέψει χρόνο και να εισβάλλει στην ιδιωτική της ζωή, όποτε και όπως το έχει προγραμματίσει εκείνη. Φυσικά η πιτσιρίκα κλωτσάει, είναι όμως και υπερβολικά κακομαθημένη. Μάλλον ένα τυπικό δείγμα της γενιάς της. Αλλά παράλληλα δεν είναι κιόλας, γιατί η Μαρία Λεωνίδα δεν καταφέρνει πάντα να περάσει τις εξετάσεις της απέναντι στην μικρά. Κάποιες καταστάσεις είναι υπερβολικά όμορφες και χωρίς εντάσεις, πράγμα μάλλον αφύσικο.
Πάρος και χωρισμός

18.30 Walter the greek (Γουόλτερ ο έλληνας, 2005, Ελλάς, 65') του Ηλία Γιαννακάκη
Κατά το χιλιοφορεμένο Zorba the greek! Στην αρχή ο Λάσαλι είναι κάπως σφιγμένος. Μιλάει και κοιτάει αλλού. Νοιώθει άβολα. Νοιώθει αμηχανία. Σιγά σιγά όμως χαλαρώνει. Κάνει χιούμορ. Γνήσιο ελληνικό χιούμορ υψηλών προδιαγραφών. Μιλάει για τις γυναίκες της ζωής του. Για τον Ζορμπά που τον συνάντησε ως και στις Ινδίες, στο εστιατόριο "Ζορμπάς ο Βούδας". Για το σπίτι του στην Κρήτη. Για την παραλία που γυρίστηκε η ταινία. Μιλάει για τον Κακογιάννη, τον Δημόπουλο, τον Lindsay Anderson, το φρη σίνεμα, την Rachel Welch, την Βουγιουκλάκη, την Ειρήνη Παπά, την Έλλη Λαμπέτη και τον Χορν.

Ο σκηνοθέτης πρωτοτυπεί: δε μας δείχνει κανέναν άλλον από τους γνωστούς και διάσημους συνεργάτες του να μιλά γι' αυτόν. Ούτε καν τους ανθρώπους που τον γνώρισαν. Δεν χρειάζεται. Αρκεί η απλότητα, η πραότητα και η καταλυτική φυσιογνωμία του Γουόλτερ που λατρεύει την Ελλάδα και τα τοπία της. Σαν διευθυντής φωτογραφίας πιστεύει πως τα φυσικά ντεκόρ δίνουν το ιδιαίτερο χρώμα στις ελληνικές ταινίες κι όχι ο ήλιος ή τα φώτα. Συμφωνώ και επαυξάνω.
Λάσαλι και Ζορμπάς

20.30 Compadre (Αρωγός στον αγώνα, 2004, Σουηδία, 90') του Mikael Wistrom
Η φτώχια είναι κληρονομική στο Περού. Ο Μίκαελ Βίστρομ επιστρέφει μετά από αρκετά χρόνια για να συνδράμει όπως μπορεί τον φίλο του στον αγώνα της επιβίωσης. Αυτός έχει μια κόρη που αγαπάει κάποιον και στεναχωριέται που κάθεται άπραγη χωρίς δουλειά. Οκέι, το ξέρω ότι σας ζάλισα. Η ματιά του Wistrom έχει ένα κάποιο ενδιαφέρον και τα πρόσωπα που υποφέρουν διατηρούν την ψυχραιμία τους και την αξιοπρέπειά τους, αλλά έχουν και φυζίκ γράφουν ωραία στο φακό.

Πολύ ωραία τα τρισδιάστατα εφέ όπου ασπρόμαυρες φωτογραφίες του παρελθόντος προβάλλονται και ζωντανεύουν "ανάγλυφες" πάνω σε ένα σύγχρονο φόντο.
Ο συμπαραστάτης

21.30 Τελετή λήξης του 7ου ΦΝτΘ (La ceremonie 2005)
Είμαστε το Συμβούλιο Συμβασιούχων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που μετά από χρόνια εργασίας στον οργανισμό, το Δ.Σ. του Φεστιβάλ έκρινε ότι δεν πληρούμε τα κριτήρια για μετατροπή των συμβάσεών μας σε αορίστου χρόνου βάσει του άρθρου 11 του Π.Δ. 164/2004.
- Πώς γίνεται να απορρίπτονται μαζικά οι τριανταμία (31) υποβληθείσες αιτήσεις;
- Πώς γίνεται να εργαζόμαστε όλο το χρόνο και παρ' όλα αυτά να μην θεωρείται ότι καλύπτουμε πάγιες και διαρκείς ανάγκες του φεστιβάλ;
- Μήπως αυτό αποτελεί υπονόμευση του σημαντικότερου πολιτιστικού θεσμού της χώρας;
Για τους λόγους αυτούς διαμαρτυρόμαστε και δηλώνουμε ότι στο εξής θα καταφύγουμε σε κάθε νόμιμο ένδικο μέσο για την κατοχύρωση των εργασιακών μας δικαιωμάτων.
Μετά από όλα αυτά, αναρωτιόμαστε: "Θα σας λείψουμε του χρόνου;"
Συμβούλιο Συμβασιούχων Εργαζομένων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Ο κ. Τατούλης ανέβηκε να απευθύνει χαιρετισμό και εισέπραξε γιούχα. Βρέθηκε στα όρια του να διαβάζει με δυσκολία αυτά που είχε γραμμένα στο χαρτί του. Το κλίμα των αλαλαγμών και των διαμαρτυρομένων κάθε άλλο παρά τον ηρωικό β' εξώστη θύμιζε. Ουδεμία σχέσις. Είχε μια έντονη δόση υστεροβουλίας, μια ταγκίλα, μια υπονομευτική διάθεση χωρίς αγαθές προθέσεις. Τουλάχιστον έτσι το εξέλαβα εγώ. Μόλις ανέφερε το όνομα του Δημήτρη Εϊπίδη το κοινό χειροκρότησε σύσσωμο. Η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, κα Δέσποινα Μουζάκη, παρακολουθούσε χωρίς να κάνει καμία παρέμβαση. Δεν τόλμησε; Είναι νωρίς ακόμη; Μα είναι δυνατόν να είναι νωρίς όταν έχει περάσει ένα εξάμηνο αδρανείας από τη λήξη του προηγούμενου φεστιβάλ κινηματογράφου;

Η Μάγια Τσόκλη ανέλαβε να κατευνάσει τα πνεύματα. Κάποιοι της επιτέθηκαν νομίζοντας ότι δεν ανέφερε το Πανόραμα τα υπόλοιπα ελληνικά τμήματα αλλά αποδείχθηκαν απλώς ανυπόμονοι. Και έγιναν και γελοίοι επιπλέον.

Η Fipresci τίμησε "Τα τρία δώματα της μελαγχολίας" [Three rooms of melancholia] της Pirjo Honkasalo και τον "Υπόγειο κόσμο του Ηλία Πετρόπουλου" της Καλλιόπης Λεγάκη. Εύγε και στους δυο αν και η Πίριο δεν νομίζω πως χρειαζόταν κάποιο τέτοιο βραβείο. Θάπρεπε να βρουν κάποιον μη καταξιωμένο δημιουργό κι όχι το τιμώμενο πρόσωπο του φεστιβάλ. Καλή σταδιοδρομία και καλή διεθνή πορεία εύχομαι στην κα Λεγάκη.

Το κοινό ψήφισε όχι κατά συνείδηση αλλά κυρίως λόγω "γραμμής". Οι φίλοι, γνωστοί, συγγενείς, συνάδελφοι, συνταξιδιώτες, σύντροφοι, σύντεχνοι, συναγωνιστές και ότι άλλο μπορείτε να σκεφτείτε, έκαναν και πάλι το θαύμα τους. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι οι ταινίες που προτιμήθηκαν δεν είναι άξιες, αλλά είναι γεγονός ότι "σκουντήχτηκαν" λίγο παραπάνω λόγω μεθοδευμένης υπερψήφισης.

Στις ταινίες κάτω των 45 λεπτών πρώτευσε ο "Ξένος στη γη, Μπέρνι Γουορέλ" [Stranger: Bernie Worrell on earth] του Philip di Fiore και το ορειβατικό Cho Oyu του Παύλου Τσιαντού. Κι όταν έχεις κουβαλήσει ολόκληρο τον ορειβατικό σύλλογο και τους συν αυτώ για να σε συνδράμουν, δεν κομπάζεις λέγοντας αυτά που ακούσαμε σε δόσεις, διότι αυτοκαταργείς όλα αυτά που έγιναν και που βίωσες. Κι αν δεν έχουν πάρει τα μυαλά σου αέρα στο Έβερεστ γιατί θα πρέπει να φουσκώσουν τώρα με ένα βραβείο τόσο καλά προπαρασκευασμένο; Οκέι υπάρχει η συναισθηματική φόρτιση για τον φίλο που χάθηκε, αλλά πρέπει να υπάρχει και μια συστολή, ένα κάποιο γνώθι σαυτόν.

Στα ντοκιμαντέρ άνω των 45 λεπτών, το κοινό προτίμησε τον σουρεαλιστικό "Εφιάλτη του Δαρβίνου" [Darwin's nightmare] του αυστριακού Hubert Sauber και την παραδοσιακή "Μέθεξις" του Γιώργου Μπότσου. Πιο πολύ χάρηκε ο παραγωγός της ταινίας, Αντώνης Βουτσάς, που γελούσε μέχρι τ' αυτιά. Άξιες και οι δύο. Ο μεν Ζάουμπερ είναι επίσης αναγνωρισμένος, ο δε Μπότσος αξίζει και το μεγάλο Φεστιβάλ του Νοεμβρίου και τις βόλτες του στο διεθνές στερέωμα. Του τα εύχομαι.

Κι αν ψήφιζα εγώ τι θα διάλεγα; Το "Μαύρο πρόβατο" του Μαραγκού, τον "Ηλία Πετρόπουλο" της Λεγάκη, τη "Μέθεξις" του Μπότσου, τα "Πέντε διαμερίσματα κι ένα μαγαζί" του Σκοπετέα και τον απολαυστικό "Walter the greek". Τον "Γκεόργκι και τις πεταλούδες" του Andrey Paunov, το "Κοράκι" του Esa Nissi, τους "Ανθρώπους των πουλιών" του Eduard Erne, το "Πάνω στο δέρμα του κόσμου" του Miquel Zorda, τον "Εφιάλτη του Δαρβίνου". Τον "Ξένο Μπέρνι Γουορέλ" του di Fiore, το "Μέσα στο Βαθύ Λαρύγγι" των Barbato & Bailey, την "Κατάληψη" του Αβι Λούις, την "Βασισμένη σε αληθινή ιστορία" του Walter Stokman, τον "Αρχιτέκτονά μου" του Nathaniel Kahn, το "Άγγιξε τον ήχο" του Thomas Riedelsheimer, τις "Τίγρεις που βγάζουν φτερά" της Monika Treut. Θεωρώ την Χονκασάλο εκτός συναγωνισμού.

Μια εικοσάδα πολύ καλών και πάρα πολύ καλών ντοκιμαντέρ σε σύνολο 126 νομίζω πως είναι μια μεγάλη επιτυχία.
7ο ΦΝτΘ τέλος