Αδελφές του μίσους

Παρά τον καταιγισμό των αντιδράσεων και την μήνυ της παπικής εκκλησίας, η ταινία "The Magdalene Sisters" [2002] του Πήτερ Μούλαν κατάφερε να αγκαλιάσει το Χρυσό Λιοντάρι στη Βενετία. Μπορεί να μην αμφισβητείται η αλήθεια "μιας από τις μεγαλύτερες αδικίες του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα" που συντελέστηκε επί πολλές δεκαετίες στα ιδρύματα [ή πλυντήρια] της Μαγδαληνής, αλλά σίγουρα δεν είναι ευχάριστη η αναφορά σε σκοταδιστικές σελίδες της νεώτερης ιστορίας.

Μέσα από τις ιστορίες τεσσάρων 'παραστρατημένων κορασίδων' περιγράφεται μια ολόκληρη περίοδος σκοταδισμού και καταπίεσης [ψυχικής και σωματικής] που υπέστησαν πάνω από 30.000 τρόφιμες αυτών των απίστευτων σωφρονιστικών ιδρυμάτων. Στα πρόσωπα της τραγικής Κρισπίνα [έξοχη και συγκινητική η Eileen Walsh], της ανυπότακτης Μπερναντέτ [φοβερό ντεμπούτο για την Nora-Jane Noone], της πανέξυπνης Μάργκαρετ [η αγέρωχη Anne-Marie Duff] και της μικρομάνας Πατρίσια [η γλυκιά Dorothy Duffy], βλέπουμε καθαρά πως επιβάλλεται 'δια πυρός και σιδήρου' η 'χριστιανική ηθική'. Ο φόβος του θεού και η σκουριασμένες αντιλήψεις των καλογραιών παραμένουν σε μια χοντρόπετση δογματική επιφάνεια, και εφαρμόζονται απάνθρωπα επί αθώων ψυχών και τρυφερών υπάρξεων.

Αντί παρηγορίας για την δύσκολη κατάσταση που βίωσαν, οι κοπέλες αυτές δέχονται την στέρηση της ελευθερίας τους, την καταναγκαστική εργασία, την χλεύη και τις σαδιστικές τιμωρίες των ταμένων στον θεό ρασοφόρων γυναικών. Η διαστροφική τους θρησκοληπτική μανία δεν περιορίζεται μόνο στο σαρκίο. Θέλει να πλήξει κυρίως το πνεύμα, να καταβαραθρώσει την πίστη στη ζωή, να μαυρίσει και τις ψυχές των απροστάτευτων και αβοήθητων νεάνιδων. Δεν είναι οικογενειακό αμάρτημα η εγκατάλειψη σου σε κάποιο ξένο και εχθρικό περιβάλλον - αρκεί που 'ατίμασες' το όνομα της φαμίλιας. Το ζητούμενο δεν είναι αν θα πεθάνεις - αν πεθάνεις κάντο χωρίς να αμαρτήσεις. Δεν είναι αν θα συνουσιαστείς με τον παπά - αρκεί που αυτός σου λέει ότι δεν διαπράττεις αμάρτημα.

Πέρ' απ' τα ηθικά και κοινωνικά προβλήματα που θίγονται εδώ, ο θεατής βιώνει μια ζοφερή αναπαράσταση της εποχής [1964]. Βλέπουμε πόσο αρτηριοσκληρωτική και οπισθοδρομική ήταν η κοινωνία της Ιρλανδίας στο πρόσφατο παρελθόν, πόσο διεφθαρμένοι κι απάνθρωποι είναι οι εκπρόσωποι της καθολικής εκκλησίας, αλλά κυρίως βλέπουμε την υποκρισία σε όλο της το 'θείο μεγαλείο'. Άλλη μια θεοσεβούμενη κοινωνία που αποστρέφεται τα τέκνα της, εκτοπίζοντάς τα σε μικρά γκέτο, με την πεποίθηση ότι έτσι εξαγνίζεται ο υπόλοιπος κόσμος. Αυτό το κρυφτούλι πίσω από το δάκτυλο πληρώθηκε πανάκριβα από τα τρυφερά βλαστάρια των οικογενειών αυτών.

Το σημαντικότερο όλων είναι οι υπαινιγμοί που αφήνονται μετέωροι. Ξεριζώθηκαν ή ξεριζώνονται αυτές οι στείρες αντιλήψεις απ' τα κεφάλια των απλών ανθρώπων; Το κλείσιμο των ιδρυμάτων είναι μια θετική αρχή κι ο πόνος αυτών των κοριτσιών μπορεί να γίνει οδυνηρή μαγιά για ένα καλύτερο μέλλον. Άλλαξε η θέση και η στάση της καθολικής εκκλησίας; Οι αντιδράσεις και τα σχόλια του Βατικανού κατά την προβολή της ταινίας στη Βενετία, μάλλον το αντίθετο δείχνουν. Οι τύποι και οι κανόνες, τα αλάθητα και τα παπικά φιρμάνια, απέχουν πολύ απ' αυτά που συμβαίνουν κάτω απ' τους χιτώνες και τους μανδύες των ρασοφόρων. Τι νόημα έχει να 'καταδικάζεται' ο πόλεμος του Μπους ενάντια στο Ιράκ από τον πάπα, όταν αυτό τό 'χει κάνει ήδη σύμπας ο υπόλοιπος κόσμος; Μάλλον κανένα, πέραν της τήρησης των ίσων αποστάσεων. Διότι μην ξεχνάμε ότι αυτοί εκεί στο Ιράκ είναι και άπιστοι, συν τοις άλλοις. Μήπως οι δικοί μας κληρικοί είναι πιο αθώοι; Σιγά μη χυθεί το γάλα, που θά 'λεγε κι ο Χάρρυ Κλυν.

Αδελφές του κόσμου
Οι αδελφές του μίσους στην Ιταλία
Θρίαμβος στη Βενετία
Μούλαν και Μάικ Φίγκις
Μούλαν και Κεν Λόουτς
Μούλαν και Μάικλ Γουίντερμπότομ

ΥΓ1: Η Geraldine McEwan δίνει ρέστα ως σκληρόκαρδη Αδελφή Μπρίτζετ. Στο πρόσωπό της συναντώνται η ξεδιάντροπη παντοδυναμία του πάπα και η κακή πλευρά του ψηλομύτικου απαξιωτικού βρετανικού φλέγματος.

ΥΓ2: Συμπαραγωγός στην ταινία είναι ο Τζιμ Κερ των Simple Minds. Τον θυμάστε;