Αγορομάνα της Αφροδίτης Μητσοπούλου

Εσείς το θυμόσασταν ότι ο Λουκιανός στο Πάρτυ του καλούσε μόνο άντρες;

Ούτε εγώ.

Η Αφροδίτη Μητσοπούλου το θυμόταν όμως και το διασκεύασε φωνάζοντας τη Butler, τη Σαπφώ, τη Rosa Parks και την Jane Austen. Και τις αδελφές Brontë. Τρομερή έμπνευση και υπέροχα ταιριαστή η ιδέα για την Αγορομάνα της, που δεν μασάει να βγάλει στη σέντρα τη μητρότητα, τον απόλυτα ιερό ρόλο της έμφυλης ταυτότητας των γυναικών. Το καταλαβαίνεις, το βλέπεις και στο σκηνικό μόλις κατέβεις στο υπόγειο του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων. Βουνά τα ρούχα, αλλαξιέρες, σίδερο, μαγείρεμα στη μέση, πεταμένα αρκουδάκια, κουβάδες, μωρομάντηλα παντού στο σπίτι, χάος, χαμός. Και άμα είσαι φίλη ή φίλος της Αφροδίτης όπως εγώ, ξέρεις επίσης ότι στην παράστασή της το χιούμορ και ο κοινωνικός προβληματισμός θα πάνε α λα μπρατσέτα.

“Η μητρότητα είναι σαν ένα ιερό πράγμα που όλοι σέβονται - μέχρι να πάρεις το τρόλεϊ που σε βρίζουν όλοι που έχεις το καροτσάκι για να μπεις στο 15”.

Γιατί μέσα από τη σπουδή των ρόλων της γονεϊκότητας αναδεικνύεται και το εξής οξύμωρο: Όλοι βρίσκουν τρισχαριτωμένα τα παιδάκια, θα χαιρετήσουν με ενθουσιασμό τη μαμά με το καρότσι στην παιδική χαρά, θα ρωτήσουν οπωσδήποτε και σε ποια ηλικία είναι το παιδί (ερώτηση πιο βέβαιη κι από το ντούμπλεξ “πότε ήρθες - πότε φεύγεις” όταν σε πετυχαίνουν οι γνωστοί σε φάση διακοπών), αλλά την ώρα της κρίσης, όταν το μωρό κλάψει, όταν τα φαγητά είναι παντού στο πάτωμα ή πρέπει να αλλαχτεί η πάνα, η μητέρα αίφνης εγκαταλείπεται. Ας τα βγάλει πέρα μόνη της, τι σόι μάνα είναι άλλωστε!

Αυτή τη διασταύρωση της τρυφερής εμπειρίας της μητρότητας με τη σκληρή κοινωνική πραγματικότητα των έμφυλων ανισοτήτων πραγματεύεται η Αγορομάνα. Ξεκίνησε από ένα podcast της Αφροδίτης που επιλέχθηκε για το διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 2021 και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος «Ελληνικό και Παγκόσμιο Θέατρο: Δραματουργία – Παράσταση» του ΕΚΠΑ μέσω αυτοεθνογραφικής και βιβλιογραφικής μελέτης και συνεντεύξεων. Στην πορεία έγινε θεατρικό. Το έργο βασίζεται στο προσωπικό βίωμα και έχει εμπλουτιστεί από τις εμπειρίες και άλλων γυναικών. Κάθε παράσταση έχει και guest star! Διαφορετικό άτομο κάθε φορά, που συνεισφέρει μία ακόμα οπτική, σαν την νέα ακαδημαϊκό που μας είπε ότι όταν έγραφε το διδακτορικό της άκουγε τη Διεθνή για να μένει ξύπνια.

Μητρότητα και εργασία, η γυναίκα που δέχεται πιέσεις να κάνει παιδιά, μητρότητα και κοινωνική απομόνωση, επιλόχειος κατάθλιψη, κοινωνική πίεση για την εκπλήρωση του ρόλου της μάνας, αλλά και το ταμπού ζήτημα της μαιευτικής βίας και της κακοποίησης των γυναικείων σωμάτων στον τοκετό, όλα μπαίνουν στο κάδρο στα ίσια, μέσα από τις κωμικοτραγικές καταστάσεις που ζει η ηρωίδα. Την υποδύεται η ίδια η Αφροδίτη Μητσοπούλου. Στο ρόλο του μπαμπά και του προλογίζοντα τις επιμέρους πράξεις συμπρωταγωνιστεί ο Ιάκωβος Μολυμπάκης, η επιμελημένα εμβόλιμη παρουσία του οποίου λειτουργεί πολύ αποτελεσματικά ως ένα ακόμα όχημα σχολιασμού των έμφυλων στερεοτύπων. Ο μπαμπάς συμμετέχει επιλεκτικά και μετρημένα στα καθημερινά ενσταντανέ. Δεν είναι πάντα εκεί, πηγαινοέρχεται στη σκηνή, άλλωστε έχει και δουλειά. Η μητέρα όμως δεν αποσύρεται ποτέ.

“Είναι τεράστιο αυτό το φορτίο των logistics που έχει η μαμά στο κεφάλι! Για να κάνω διάλειμμα από αυτό που ζω πάω στο μανάβη φίλε μου”.

“Να έχεις σύντροφο γυναίκα και να μην κάνεις παιδί; Εδώ εμείς κάνουμε παιδιά με άντρες!”

Είναι stand-up comedy, μουσική παράσταση και ντοκιμαντέρ μαζί, αλλά πάνω απ’ όλα είναι ένα έργο ξεκαρδιστικό, συγκινητικό, εντελώς ακομπλεξάριστο και θαρραλέο. Ακολουθούμε τη γυναίκα - υπερηρωίδα σε μια χαοτική διαδρομή, όπου η απέραντη αγάπη και η ακαταμάχητη γλυκύτητα του παιδικού γέλιου μέσα στο σπίτι ανταγωνίζονται την γκρίνια και τα νεύρα. Πόσο συγκλονιστική εμπειρία το να τρως σαν άνθρωπος, να πηγαίνεις για κατούρημα όποτε θέλεις και να κοιμάσαι. Η Αγορομάνα δεν τα είχε εκτιμήσει εγκαίρως. Είναι ευτυχισμένη, ναι, αλλά ταυτόχρονα βιώνει το ρόλο της μητρότητας ως έναν εξαντλητικό καθημερινό μοναχικό αγώνα. Μόνο αυτή το ζει έτσι; Είναι κακή μητέρα; Η διαδρομή είναι βέβαια νοητική, δεν βγαίνουμε ποτέ από το σπίτι - #χάοςστιςαγορές - πάνες και μωρομάντηλα παντού. Και πού να περπατήσεις άλλωστε με το καρότσι στα Εξάρχεια (η Μητσοπούλου έχει βγάλει και Αρχιτεκτονική· από αντίληψη του χώρου άλλο τίποτα). Πάνε οι εποχές που ξημεροβραδιαζόταν στην κατάληψη του Πάρκου Ναυαρίνου. Όμως τώρα έχει κερδίσει άλλα.

Μεταξύ απλώστρας, τσακωμών με τον σύντροφο, κουζίνας και φωνής στον μεγάλο γιο να ντυθεί επιτέλους, οι περιπέτειες της Αφροδίτης διακόπτονται από λάιβ εκτελέσεις τραγουδιών (πρωτότυπων συνθέσεων ή διασκευών) και ηχογραφημένες συνεντεύξεις άλλων νέων μαμάδων, σαν σουρεάλ διαλείμματα - διαφυγές από τη ρουτίνα.

Το κείμενο επιχειρεί να ξετυλίξει το νήμα της καταπίεσης των γυναικών και του κοινωνικού ελέγχου σε ένα συντηρητικοποιημένο κόσμο όπου οι συνεχείς παραβιάσεις ατομικών ελευθεριών έχουν καταστεί κανονικότητα και η συζήτηση για τις αμβλώσεις, ένα κεφάλαιο που άπτεται ανθρώπινων δικαιωμάτων και έχει κλείσει, επανέρχεται δυστυχώς στο δημόσιο ντισκούρ. Με τρυφερότητα και ενσυναίσθηση για τις γυναίκες χωρίς παιδιά, για τις μαμάδες, για κάθε θηλυκότητα, η παράσταση διεκδικεί μια νέα προσέγγιση της μητρότητας, μακριά από την ουσιοκρατική θεώρησή της και τα ιδεολογήματα περί φυσικού ενστίκτου και γυναικείου πεπρωμένου. Η κουβέντα είναι μεγάλη και προϋποθέτει να θιγούν θέματα ταξικής εκμετάλλευσης και πολιτικής σκοπιμότητας, αλλά εδώ είμαστε όλοι, τι περιμένουμε;

Μια παράσταση φρέσκια, απροσποίητη, χωρίς κόμπλεξ, που σε κάνει να σκέφτεσαι.