Αλέκα Παΐζη, η Χρυσοστόμη των Πανθέων
Έφυγε μοναχικά στα 90 της, λεπτοκαμωμένη, λιτοδίαιτη και πάντα στρατευμένη. Πήγε να συναντήσει τον Σταύρο Ξενίδη, κινηματογραφικό της σύντροφο στις ταινίες "Γάμος στο Περιθώριο" και "Ταξίδι του μέλιτος". Η σινεματική της διαδρομή ξεκίνησε το 1957 με τον "Μπάρμπα Γιάννη κανατά" και πέρασε από το "Μιμίκο και τη Μαίρη" και από τη "Συνοικία το Όνειρο" [1961]. Έγινε διεθνής στη διάρκεια της επταετίας [αυτοεξορίστηκε στην Ιταλία για να μη διωχθεί] δίπλα στον τότε σύζυγό της Τίτο Βανδή, την Κατίνα Παξινού, τον Τάκη Εμμανουήλ, τον Ζαν Σορέλ, τον Τζιαν Μαρία Βολοντέ, την Φλορίντα Μπολκάν, τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, την Μίμσι Φάρμερ.
Επέστρεψε το '74 για να υπηρετήσει την κρατική τηλεόραση [Οι Πανθέοι, Οι απόμαχοι, Ακριβή μου Σοφία] και τον νέο ελληνικό κινηματογράφο μέσα από τις ταινίες του Πανουσόπουλου [Ταξίδι του μέλιτος, 1979], του Παναγιωτόπουλου [Μελόδραμα, 1980], του Χριστοφή [Ρόζα, 1982] και του Βούλγαρη [Ήσυχες μέρες του Αυγούστου, 1991]. Ξαναγύρισε στα "διεθνή ύδατα" με τον Γιώργο Χωραφά και τον Μάρκο Μπελόκιο. Αλλά και στην μικρή οθόνη μας [Πρόβα νυφικού, Η ζωή που δεν έζησα].
Το θέατρο υπήρξε η μεγάλη διαρκής αγάπη της. Ξεκίνησε από το Εθνικό, με την "Βεντάλια" του Γκολντόνι και τη "Μήδεια" το 1942 [αμέσως μετά την αποφοίτησή της], και σκόπευε να κλείσει την πορεία της μέσα απ' αυτό με τη "Σονάτα του Σεληνόφωτος", βασισμένη στον ποιητικό λόγο του Γιάννη Ρίτσου, αλλά δυστυχώς δεν πρόλαβε. Τελευταία της παράσταση ήταν "Οι ιστορίες από το δάσος της Βιέννης". Συνεργάστηκε με τους Ενωμένους Καλλιτέχνες, το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης κ.α. όπου ερμήνευσε πρώτους ρόλους σύγχρονου, κλασικού μα και αρχαίου δράματος. Υπηρέτησε με πάθος και το Κ.Θ.Β.Ε. παλαιότερα [1963-67] αλλά και υστερότερα [1983-1991].
Στην Κατοχή οργανώθηκε στην Εθνική Αντίσταση και εξορίστηκε στο Τρίκερι και στη Μακρόνησο. Το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και το Υπουργείο Πολιτισμού την τίμησαν, μαζί με τον Ξενίδη, για την ερμηνεία της στο "Γάμο στο Περιθώριο" [1989]. Ένα δεύτερο Κρατικό Βραβείο Α' Γυναικείου Ρόλου ήρθε να προστεθεί αργότερα για τις "Ήσυχες μέρες του Αυγούστου". Οι πλέον πρόσφατες συμμετοχές της στο Φεστιβάλ ήταν στην "Γλυκιά μνήμη" [1995] του εικαστικού Κυριάκου Κατζουράκη και στο ντοκιμαντέρ "Μακρόνησος" [2008].
