Die [Neue Deutsche] Welle του Dennis Gansel
[Το Κύμα, Γερμανία 2008, 101']
Η άνοιξη και το νέο κύμα του νέου γερμανικού σινεμά επανέρχονται. Και είναι πολύ παρήγορο που εμπνέονται από τα φαντάσματα του ζοφερού παρελθόντος που καραδοκούν τα θύματα σαν "ξεχασμένα πηγάδια". Ποια είναι όμως τα κίνητρα των σημερινών γερμανών σκηνοθετών; Είναι το "προπατορικό αμάρτημα" του τρίτου ράιχ και ο πιθανός εξαγνισμός ή ο επικρεμάμενος κίνδυνος μιας νέας "νέας τάξης πραγμάτων"; Και τι είναι αυτά τα "μαζικά πειράματα" αν όχι μια ανακάλυψη των στρατοπέδων συγκέντρωσης για την "πρόοδο" της επιστήμης που αγιάζει τα μέσα; [Τα οποία πειράματα μετακόμισαν δια μαγείας στην Αμερική μετά τον 2ο Παγκόσμιο].
"Το κύμα" του Ντένις Γκάνσελ νομίζω πως βλέπει σωστά [δια της εις άτοπον απαγωγής] και προς τις δυο κατευθύνσεις, που δεν είναι αντίθετες αλλά ούτε και παράλληλες. Θέλει επίσης να διαφοροποιηθεί από τις προηγηθείσες πολύ επιτυχημένες προσπάθειες άλλων, όπως το περιβόητο βραδυφλεγές "Πείραμα" [Das Experiment, 2001] του Oliver Hirschbiegel και το αντιθετοαντίστροφο και απομυθοποιητικό "Οι μέρες της αφθονίας σας είναι μετρημένες" [The Edukators/ Die Fetten Jahre Sind Vorbei, 2004] του Hans Weingartner. Δύσκολο το εγχείρημα και ειδικά με τέτοιο "βεβαρημένο" ιστορικό.
Ας δούμε όμως τι πραγματεύεται. Στα ηχεία του ταχέως κινούμενου αυτοκινήτου ακούγεται το Rock'n'Roll High School [σε διασκευή EL*KE] κι ο ramonοφορεμένος καθηγητής που το οδηγεί ξεπροβάλλει αεράτος σ' ένα σχολείο όπου όλοι τον θεωρούν κουλ και ανεξάρτητο πνεύμα. Εκεί όμως πληροφορείται ότι, αντί για το έκτακτο μάθημα την "εφαρμοσμένης αναρχίας", αναλαμβάνει το επίσης έκτακτο σεμινάριο της "εφαρμοσμένης απολυταρχίας". Δεν το βάζει όμως κάτω και προσπαθεί να αποδείξει στους βαριεστημένους μαθητές του ότι μια βδομάδα είναι αρκετή για να σταθεί όρθιο ένα μίνι κίνημα των "καλύτερων από τους άλλους", οι οποίοι "καλύτεροι" είναι φυσικά οι μαθητές του.
Να μην τα πολυλέμε, "Το κύμα" αφρίζει, φουσκώνει κι εξαπλώνεται γοργά όπως του αρμόζει και παίρνει διαστάσεις επιδημίας και μανίας και γίνεται ανεξέλεγκτο. Οι ισχυρισμοί των μαθητών ότι "δεν μπορούν να σταθούν δικτατορίες στον σύγχρονο δυτικό κόσμο" καταρρίπτονται με αρνητικά θεαματικό τρόπο. Κι ύστερα από έξι μόνον μέρες, κανείς τους δεν είναι πια ο ίδιος, αλλά κι αδυνατούν οι περισσότεροι να αναγνωρίσουν τις καταιγιστικές επ' εαυτών αλλαγές.
Ο άτλας που σηκώνει στους ώμους του όλο αυτό το βαρύ φορτίο είναι ο Jurgen Vogel που υποδύεται τον αναρχο-δικτάτορα καθηγητή. Ο υπόλοιποι ρόλοι παρουσιάζουν διακυμάνσεις και ενίοτε ελλείμματα στην απόδοση. Το σενάριο των Dennis Gansel και Peter Thorwarth είναι καλομονταρισμένο πάνω στη νουβέλα του Todd Strasser και η σκηνοθεσία το παλεύει δυναμικά το δυσκολοχείριστο θέμα. Η πρωτότυπη μουσική του Heiko Maile είναι το τέλειο καμουφλάζ [χε χε] και συμπληρώνει ιδανικά την επιλογή των 6-7 κομματιών που ακούγονται ως "συμπαθείς προς τα συμφραζόμενα".
Δεν πρόκειται για κάποιο αριστούργημα αλλά σίγουρα είναι πολύ ενδιαφέρουσα ταινία, κυρίως για τους προβληματισμούς που μεταφέρει εκτός αίθουσας [είτε σκοτεινής είτε διδασκαλίας]. Βέβαια, αυτό στην Ελλάδα μας είναι μάλλον εξωφρενικό σενάριο, όχι γιατί είμαστε δημοκράτες από κούνια αλλά διότι κανείς δε ρισκάρει στην εκπαίδευση των νέων, ούτε καν για πολύ μικρότερα θέματα. Όλα κυλάνε ήσυχα και ομαλά μέσα από τις απεργίες, τις καταλήψεις και τις αποχές. Υπάρχει δάσκαλος [έστω και μεγάλων παιδιών] που να προτείνει μια ομαδική προβολή της ταινίας και μια γόνιμη συζήτηση;
