Διεθνές διαγωνιστικό του 42ου Φεστιβάλ

Τη μεγάλη φετινή γιορτή του Φεστιβάλ θ' ανοίξει πανηγυρικά (;) το "Va savoir" του βετεράνου Jacques Rivette, που μας ταξιδεύει στο κόσμο του θεάτρου μ' έναν ιταλικό θίασο που κάνει περιοδεία στην Ευρώπη. Άλλοτε με χιούμορ κι άλλοτε με πίκρα, μπλέκει με έξοχο χιτσκοκικό στιλ το θέατρο της ζωής με το προσωπικό θέατρο του καθένα μας. Το κλείσιμο της αυλαίας θα κάνουν "Οι κύριοι με τα ριγέ" του Peter - Full Monty - Cattaneo. Πρόκειται για μια κακομοίρικη θεατρική παράσταση που στήνεται από τους τρόφιμους μιας φυλακής, ώστε να καμουφλάρει ένα σχέδιο απόδρασης. Και πάλι κινείται στην τροχιά του χιούμορ και πάλι πλησιάζει με αμέριστη συμπάθεια τους χαρακτήρες του. Έχει στο πλευρό του τον Timothy Spall, τον Cristopher Plammer και την σκαμπρόζικη μουσική της Ann Dudley. Ας περάσουμε όμως στο κυρίως θέμα.

Δεκαέξι πρώτες ή δεύτερες ταινίες νέων δημιουργών περιλαμβάνει φέτος το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα του 42ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ανάμεσά τους διαγωνίζονται για το χρυσό Αλέξανδρο και τρεις ταινίες ελλήνων της διασποράς. Πρώτοι και καλύτεροι "Οι ακροβάτες του κήπου" του Χρήστου Δήμα που, αφού σάρωσε επανειλημμένα τα βραβεία της Δράμας, αποφάσισε να μπει δυναμικά και στο μεγάλο φεστιβάλ. Οι φήμες μιλάνε για σίγουρη επικράτησή του στα κρατικά βραβεία. Η ταινία βασίζεται σε δικό του μυθιστόρημα που διαδραματίζεται στη γενέθλια γη της Ελευσίνας και κουβαλάει αρκετά στοιχεία από τις παιδικές του μνήμες. Διαθέτει ακόμη ως ισχυρά ατού, εκτός από το λαμπρό της επιτελείο ηθοποιών, και την μουσική επένδυση του Νίκου Κυπουργού. Ο Δήμας είναι αρκετά κοσμογυρισμένος. Έχει παρακολουθήσει κινηματογραφικά σεμινάρια στην Φιλανδία και την Ολλανδία κι έχει εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτη στην αμερική.

Δεύτερος και ελληνοκύπριος, είναι ο εν Λονδίνω γεννηθείς και γαλουχηθείς Χρήστος Γεωργίου, που μετέφερε τη δράση του στη σημερινή διχοτομημένη μεγαλόνησο. Με την πρώτη του αυτή ταινία, "Κάτω από τ' άστρα", κέρδισε βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου δημιουργού στο Μόντρεαλ. Άλλα και η τρίτη υποψήφια, η Αλίκη Δανέζη-Κνούτσεν, γεννήθηκε μεν στη Λυών, αλλά μεγάλωσε στην Λευκωσία. Η πρώτη δουλειά, το ποιητικό "Δρόμοι και πορτοκαλιά" (1995), είχε προβληθεί στο ελληνικό τμήμα του φεστιβάλ. Φέτος επιστρέφει με το "Μπαρ", δυο παράλληλες ιστορίες με το ίδιο πρόσωπο, την Λέα, όπου η μια διαδραματίζεται στο Μοντεβιδέο και η άλλη στη Λευκωσία. Οι παράλληλες αυτές πορείες παραπέμπουν κατευθείαν στον Μπόρχες ή μήπως πρόκειται για ένα αντιδάνειο;

Πέραν αυτών, ο συναγωνισμός θα είναι πολύ ισχυρός φέτος. Θα έχουν ν' αντιμετωπίσουν το "Ψωμί και γάλα" του σλοβένου Jan Cvitkovic, που κέρδισε το λιοντάρι του μέλλοντος στη Βενετία. Και ήταν συν-σεναριογράφος και πρωταγωνιστής του πολύ καλού και πολυβραβευμένου "Με νεκρά ταχύτητα" (V leru), ενός ιδιόμορφου ρόουντ μούβι. Τη μουσική στην ταινία του Cvitkovic υπογράφει ο Drago Ivanusa (V leru, 1999 και Porno Film, 2000). Από τα βαλκάνια ορμόμενοι, είναι άλλοι δύο αντίπαλοι: Ο αλβανός Fatmir Koci με το κωμικοτραγικό οδοιπορικό "Τίρανα έτος μηδέν" (που επίσης ταξίδεψε στη Βενετία) και ο τούρκος Kazim Oz, του οποίου "Η φωτογραφία" εκτυλίσσεται με φόντο τον αγώνα των κούρδων γι' ανεξαρτησία. Αλλά και την ταινία δρόμου "Γερή μπάζα" του ρουμάνου Cristi Puiu και την κοινωνική αλληγορία "Κινητός στόχος" του γιουγκοσλάβου Srdan Golubovic.

Η Ευρώπη εκπροσωπείται ακόμη από δυο γαλλικές ("Σαν άντρας" του Alain Gomis, "Imago" της Marie Vermillard) και μια γαλλο-ισραηλινή παραγωγή (την κομεντί "Καθυστερημένο προξενιό" του γεωργιανού Dover Koshashvili), την ιταλική κοινωνική "Πίσω στην πατρίδα" του Vincenzo Marra και την μάλλον επίκαιρη βρετανική "Επίθεση με άνθρακα" του βραβευμένου ηθοποιού Kenny Glenaan. Η Ασία έχει επίσης δυο ενδιαφέροντα 'χαρτιά': τον ταϊβανέζο Hsiao Ya-Chuan και την ρομαντική νεωτερική κομεντί "Το είδωλο στον καθρέφτη" και τον ιάπωνα Eiji Okuda, που εξερευνά το ερωτικό πάθος ενός μεσήλικα για "Μια έφηβη". Ας μην ξεχνάμε και το νέο-μεξικάνικο αουτσάιντερ John Gianvito, που δίνει ένα πολύ προσωπικό ύφος στα "Τραγούδια τρέλας της Φερνάντα Χουσεϊν".

Εκτός συναγωνισμού θα προβληθούν ακόμη, "Ο βάλτος" της Lucrecia Martel, η 155λεπτη "Πλατφόρμα" του Jia Zhang Ko και το "My sweet home" του ξενιτεμένου μας Φίλιππου Τσίτου. Η ταινία της αργεντινής Μαρτέλ θεωρήθηκε ένα μικρό αριστούργημα, μια ελεγεία της παρακμής, και απέσπασε βραβείο πρωτοεμφανιζόμενης στην Μπερλινάλε 2001. Το φιλμ του Φίλιππου Τσίτου μιλάει για το Βερολίνο των ξένων, μια πόλη - διαμετακομιστικό κέντρο, έναν ενδιάμεσο σταθμό, κάτι προσωρινό που γίνεται μόνιμο, κατά την προσφιλή ελληνική ρήση. Τέλος η "Πλατφόρμα" είναι μια επική δημιουργία που περιγράφει την μετάβαση της Κίνας στην μετά-τον-Μάο εποχή μέσα από το ρεπερτόριο ενός μικρού επαρχιακού θιάσου, παραλληλιζόμενη αναπόφευκτα με την αντίστοιχη επικολυρική ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου.

Πριν κλείσω θα ήθελα να σας αναφέρω και τρεις συμπαραγωγές που δεν εντάσσονται ούτε στο ελληνικό, ούτε στο διεθνές πρόγραμμα. "...Και το τρένο πάει στον ουρανό" του κύπριου ντοκιμαντερίστα Γιάννη Ιωάννου, που πραγματεύεται τη φιλία δύο παιδιών, ενός έλληνα κι ενός γεωργιανού, στην Γεωργία του 1937. Την "Φθινοπωρινή επιστροφή" του εκπατρισμένου στην Τσεχία και σπουδαγμένου στην FAMU, Γιώργου Αγαθονικιάδη. Που κάνει μια προσωπική κατάθεση σε συνεργασία με την ΕΡΤ και την υπερδραστήρια τηλεόραση της Τσεχίας. Και "Το καλοκαίρι της Άννας" της Jeanine Meerapfel, με φόντο ένα ελληνικό νησί, περίφημο διεθνές καστ (Angela Molina, Herbert Knaup, Rosana Pastor, Δέσπω Διαμαντίδου, Δημήτρης Καταλειφός, Θέμις Μπαζάκα), αλλά και την οπωσδήποτε καλή μουσική του δικού μας Φλώρου Φλωρίδη.

Ακολουθεί κατάλογος των ταινιών που θα δούμε, είτε στο κεντρικό Ολύμπιον, είτε σε επανάληψη στην αίθουσα 'Φρίντα Λιάπα', στην Αποθήκη Δ. Για τις ώρες των προβολών συμβουλευτείτε το 'Πρώτο πλάνο' και το πολύπτυχο πρόγραμμα του φεστιβάλ ή την σελίδα του στο διαδίκτυο (www.filmfestival.gr).

Διεθνές διαγωνιστικό τμήμα

Γερή μπάζα (Marfa si banii, 2001, Romania, 90') Cristi Puiu
Κινητός στόχος (Absolutnih sto, 2001, Yugoslavia, 97') Srdan Golubovic
Καθυστερημένο προξενιό (Hatouna mehuheret, 2001, Israel/France, 100') Dover Koshashvili
Ψωμί και γάλα (Kruh in mleko, 2001, Slovenia, 68') Jan Cvitkovic
Το είδωλο στον καθρέφτη (Ming dai ahui zhu, 2000, Taiwan, 72') Hsiao Ya-Chuan
Η φωτογραφία (Fotograf, 2001, Turkey, 67') Kazim Oz
Πίσω στην πατρίδα (Tornando a casa, 2001, Italy, 90') Vincenzo Marra
Μια έφηβη (Shoujyo, 2001, Japan, 132') Eiji Okuda
Σαν άντρας (L'Afrance, 2001, France/Senegal, 90') Alain Gomis
Επίθεση με άνθρακα (Gas attack, UK, 2001, 70') Kenny Glenaan
Τα τραγούδια τρέλας της Φερνάντα Χουσεϊν (The mad songs of Fernanda Hussein, 2001, USA, 168') John Gianvito
Μπαρ (Bar, 2001, Cyprus/Hellas/Uruguay, 103') Αλίκη Δανέζη-Κνούτσεν
Τίρανα έτος μηδέν (Tirana year zero, 2000, Albania/France/Belgium, 89') Fatmir Koci
Imago (jours de folie) (2001, France, 105') Marie Vermillard
Οι ακροβάτες του κήπου (The cistern, 2001, Hellas, 104') Χρήστος Δήμας
Κάτω από τ' άστρα (Under the stars, 2001, Cyprus/UK/Hellas, 90') Χρήστος Γεωργίου

Εκτός συναγωνισμού

Ποιος ξέρει (Va savoir, 2001, France/Germany/Italy, 154') Jacques Rivette
Οι κύριοι με τα ριγέ (Lucky break, 2001, UK/Germany, 112') Peter Cattaneo
Ο βάλτος (La cienaga, 2001, Argentina/Spain, 102') Lucrecia Martel
Πλατφόρμα (Zhantai, 2000, China/Japan/France, 155') Jia Zhang Ko
My sweet home (2001, Germany/Hellas, 87') Φίλιππος Τσίτος

Ελληνικές συμπαραγωγές

...Και το τρένο πάει στον ουρανό (...And the train goes to the sky, 2001, Cyprus/Hellas/Bulgaria/Georgia, 93') Γιάννης Ιωάννου
Φθινοπωρινή επιστροφή (Podzimni navrat, 2001, Czech republic/Hellas, 114') Γιώργος Αγαθονικιάδης
Το καλοκαίρι της Άννας (Anna's summer, 2001, Hellas/Germany/Spain, 104') Jeanine Meerapfel

ΥΓ: Και πάλι σας παραπέμπω στα άρθρα μου για τη βενετσιάνικη Μόστρα (για Cvitkovic και Koci) και την Μπερλινάλε (για τον "Βάλτο" της Λουκρέσια Μαρτέλ).