Ελληνικές θρησκευτικές [βίντεο]ταινίες
Η αφορμή για αυτό το πρωτότυπο και με αναπάντεχα ευρήματα αφιέρωμα του Κώστα Καρδερίνη είναι λίαν προφανής, σίγουρα παίζεται σε κάποιο σινεμά (ίσως και ...εκκλησία) κάπου κοντά σας
Η πολύφερνη διανομή στις κινηματογραφικές αίθουσες της βιογραφίας του Νεκταρίου [κατά κόσμον Αναστάσιος Κεφαλάς, 1846-1920], ο οποίος αγιοποιήθηκε μόλις το 1960, ήταν αφορμή γι’ αυτήν την μίνι έρευνα.
Η τρέχουσα ταινία, Ο άνθρωπος του Θεού /Man of God [2021, 109λ] της Yelena Popovic, με δυνατό καστ, μουσική επένδυση Zbigniew Preisner σε συν-απόδοση της Lisa Gerrard, δεν είναι η πρώτη προσπάθεια μεταφοράς της ζωής του Αγίου. Έχει προηγηθεί, στα χρόνια της επταετίας, μια παραγωγή της Αρτ Φιλμ του Τζαίημς Πάρις, Ο Άγιος Νεκτάριος: Ο προστάτης των φτωχών [1969, 82λ], με προχωρημένο σενάριο της Κικής Σεγδίτσα σε σκηνοθεσία του Γρηγόρη Γρηγορίου. Και τότε το καστ ήταν εντυπωσιακό [Νεκτάριος ο Χρήστος Πολίτης, Κρούσκα, Μπάρκουλης, Στρατηγός, Ρευματάς, Κάσδαγλης, Σοϊμοίρη κ.α.] αλλά η ταινία δεν «περπάτησε» κι έκοψε μόλις 93.443 εισιτήρια [εισπρακτικά στην 62η θέση από τις 99 της σεζόν 1969-70], σύμφωνα με το retrodb.
Θρησκευτικό θέμα είχε και η πρώτη ταινία της Αρτ Φιλμ του Πάρις με σκηνοθέτη επίσης τον Γρηγορίου. Ο αδελφός Άννα [1963, 85λ] γνώρισε πολύ καλύτερη υποδοχή [218.112 εισιτήρια, 20η σε 92 ταινίες] και χάρισε δυο βραβεία ερμηνείας στον πρωταγωνιστή Πέτρο Φυσσούν, από την επιτροπή και τους κριτικούς, στο 4ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Σημειωτέον ότι στη δεύτερη θρησκευτική παραγωγή της Αρτ, αυτήν του Νεκτάριου που θεραπεύει μόνον και με τη σκέψη του πάσχοντος [Ο Άγιος Νεκτάριος: Ο προστάτης των φτωχών], βοηθός του Γρηγορίου ήταν ο Μάριος Ρετσίλας. Ρετσίλας ο οποίος αναδείχθηκε γρήγορα σε ικανό σκηνοθέτη αρκετών ηρωικών ταινιών, στις οποίες ειδικεύτηκε η Αρτ Φιλμ χουντικά και μετά-χουντικά, με αποκορύφωμα τα κύκνεια άσματά της στο σινεμά [Η ώρα του λύκου, 1979] και την τηλεόραση [Η μάχη των πελαργών, 1981].
Έχει ήδη ξεκινήσει η θεατρική περιπέτεια του Δημήτρη Κολλάτου με τις πομπές και τις παραπομπές του μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης, περιπέτεια η οποία «ευοδώνεται» δις, καταγραφικά και κινηματογραφικά: Ο Άγιος Πρεβέζης [1982, 92λ], Σόδομα και Γόμορα [1982, 92λ]. Πολύ-πολύ αργότερα ο ίδιος σκηνοθέτης, έχοντας ξεπεράσει διώξεις και προσωπικές ήττες, θα επιχειρήσει να εικονογραφήσει ξανά την υλιστική, αθεϊστική, μηδενιστική, πεσιμιστική, ειρωνική, κοινωνική του επ-ανάσταση εικονοποιώντας το μεταθανάτιο αφοριστικό μανιφέστο του Ζαν Μελιέ [Η διαθήκη του ιερέα Ιωάννη Μελιέ, 2009, 100λ].
Εντωμεταξύ [1983-84] ο Μάριος Ρετσίλας, ο [και διευθυντής φωτογραφίας] Τάκης Βενετσανάκος και αρκετοί γνωστοί ηθοποιοί έχουν ζητήσει αλλού την ελπίδα [διάβασαν Αντώνη Σαμαράκη;] κι έχουν μεταπηδήσει στη νεοσύστατη Ελπίς Φιλμ [Elpis Film]. Η εταιρία αυτή [χρηματοδοτούμενη από εκκλησιαστικούς κύκλους;] ειδικεύεται σε χαμηλού προϋπολογισμού κινηματογραφικές βιογραφίες και δραματοποιημένα ντοκιμαντέρ αγίων και οσίων [ανδρών τε και γυναικών], σε θέματα πίστεως και θεματοφυλακής, σε αγώνα κατά των αιρετικών και κυρίως κατά των ιεχωβάδων.
Μερικοί χαρακτηριστικοί τίτλοι από τους τουλάχιστον 68 σε διάστημα σχεδόν δεκαετίας [1984-1992]: Ας μιλήσουμε για την αγάπη, Εξαήμερη Δημιουργία, Το βιβλίον της Αποκαλύψεως, Χαρούμενη ζωή, Οικογένεια όχι Έιτζ, Η Δευτέρα Παρουσία, Μεγάλη Εβδομάδα στην Ιερουσαλήμ, Πάσχα στα Ιεροσόλυμα, Σύντομη παρουσίαση Αγίου Όρους Άθω, Το θεοβάδιστο όρος Σινά, Μη κρίνεις ίνα μη κριθείς. Μεταξύ αυτών κι ένα «έργο πνοής», η τριλογία Παγκόσμια κυβέρνηση Αρ.1, Αρ.2, Αρ.3 [1985-87], που ξεσκεπάζει την οικουμενική συνωμοσία των χιλιαστών. Διαβάζω ότι κάποιοι εξ αυτών γυρίστηκαν εκτός χώρας στην αγγλική γλώσσα και κατόπιν μεταγλωττίστηκαν.
Οι εν λόγω ταινίες δεν βρήκαν ποτέ διανομή στις αίθουσες διότι δεν θα άντεχαν σε κανενός είδους κριτική ή θεμιτό συναγωνισμό [μη κρίνεις ίνα μη κριθείς, άλλωστε]. Μια δοκιμή ψηφιακής αναζήτησης και αναδίφησης σε οποιαδήποτε από αυτές, θα σας πείσει και θα σας διαφωτίσει περί του νεόκοπου όρου «θρησκοκάλτ». Απευθύνθηκαν μόνο σε ειδικό θρησκευτικό κοινό που διψούσε για ορθόδοξες αλήθειες και σύμβολα πίστεως, έγιναν θεοφοβούμενες βιντεοκασέτες [πολλάκις σε δυο και τρεις συνέχειες], κυκλοφόρησαν σε ενορίες, κατηχητικά και μητροπόλεις της ημεδαπής, διέπρεψαν και έκαναν θραύση και στην, ακόμη πιο διψασμένη και πιο γαλαντόμο, ομογένεια.
Φαίνεται μάλιστα ότι από δω ξεκίνησε την καριέρα του [1987-88] ένας εκκολαπτόμενος τότε ερασιτέχνης ηθοποιός που σήμερα σπάει ταμεία, ο Μάρκος Σεφερλής! Το όνομά του αναφέρεται σε τουλάχιστον τέσσερις ηθικοπλαστικές παραγωγές: Άγιοι Κυπριανός και Ιουστίνη, Άγιος Ευστάθιος, Απόστολος Θωμάς, Αγία Ερμιόνη η ιεραπόστολος. Στον σωλήνα υπάρχει διαθέσιμο περί αυτού απόσπασμα από την πρώτη του, κατά πάσα πιθανότητα, εμφάνιση [Άγιοι Κυπριανός και Ιουστίνη], στο οποίο ο παραστρατισμένος πιστός ανανήπτει και προσευχόμενος βλέπει εντέλει το φως το αληθινόν. Σε άλλη βιντεοταινία, αντιθέτως, καρπαζώνει τον Απόστολο Θωμά με αποτέλεσμα να του φάει το άπιστο χέρι μια τίγρις της Βεγγάζης!!! Εξάλλου, θηρία, σημεία και τέρατα είναι συχνά στην εποχή που διαδραματίζονται οι βίοι και οι υποθέσεις των ταινιών αυτών.
Αργότερα-αργότερα, η μόνη ταινία-ταινία που έπεσε σαν μύγα στο γάλα της εκκλησιαστικής καρδάρας ήταν η διόρθωση /Correction [2007, 87λ] του Θάνου Αναστόπουλου. Παρόλο που έμμεσα [αλλά ξεκάθαρα] αναφέρεται στον προηγούμενο [θανόντα] αρχιεπίσκοπο, αυτό ήταν αρκετό για να «αποπεμφθεί», να μη βρίσκει πόρους να γυριστεί σε αξιοπρεπή ποιότητα εικόνας, να μετεωρίζει έκτοτε στην αφάνεια, με τον σκηνοθέτη της να μην έχει ποτέ ξανά καταπιαστεί με την εκκλησιαστική παρεμβατικότητα. Υπήρξαν όμως και κάποιες σποραδικές μικρές προσπάθειες να δουν το θέμα από την χιουμοριστική του πλευρά, με πιο χαρακτηριστική την μικρού μήκους παρωδία ήγγικεν [2000] του Χρήστου Θεοδώρου
Σε νέο πλαίσιο αλλά στο ίδιο ελπιδοφόρο μήκος κύματος εκπέμπουν τα τρία μικρού μήκους κινούμενα σχέδια του Θεόφιλου Σαράφη: Απόστολος Παύλος – Πορεία από τη Δαμασκό μέχρι την Ακρόπολη /Apostle Paul - Route from Damascus to Acropolis [2015, 26λ], Όσιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης /Saint Gerassimos the Jordanite [2016, 18λ], Άγιος Νικόλαος /Saint Nicholas [2021, 32λ]. Είναι αξιοπερίεργο πως η ίδια εταιρία παραγωγής χρηματοδότησε το Χριστουγεννιάτικο αντι-παραμύθι /Christmas Anti-Fable [2020, 27λ] του Ευθύμη Χατζή.
Όμως οι νέες τεχνολογίες επιτρέπουν πια σε «εμπνευσμένους» οραματιστές σκηνοθέτες να κάνουν πραγματικότητα την επιφοίτησή τους. Απτό παράδειγμα Το δείπνο του βοσκού /The Shepherd [2020, 120λ] του περιχαρή πολυβραβευμένου Γιάννη Στραβόλαιμου, πόνημα που θα μπορούσε άνετα να φέρει τον χαρακτηρισμό καρά-θρησκοκάλτ. Όπως [τα ίδια μέσα και η ευκολία τους] επιτρέπουν και σ’ έναν άοκνο ερευνητή να συνδέσει το Έπος του ’40 με την προσωπική εποποιία του Γιάννη Τσαρούχη: Η Παναγιά της νίκης [2020, ντοκιμαντέρ] του Αποστόλη Μπρέντα.
Πολλά από όσα αναφέρονται παραπάνω μπορείτε να τα βρείτε ελεύθερα στον ψηφιακό σωλήνα. Διασκέδαση και ψυχαγωγία εξασφαλισμένες.
Μελετήστε...
