Ένα Ξεχωριστό Καλοκαίρι !!!

Έχω και κότερο! Πάμε μια βόλτα;

Με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, είναι σίγουρα εντός θέματος ο τίτλος του κειμένου. Όμως δεν αναφέρεται στο καυτό καλοκαίρι των μνημονίων, των ανάλγητων και των απλών αγαναχτισμένων ανθρώπων που βγήκαν απ' τα ρούχα τους, λόγω πολιτικών και όχι λόγω ζέστης. Αναφέρεται στις διεθνείς παραγωγές που έχουν ως φόντο τα "νησιά μας", με αφορμή την ταινία του Ολιβιέ Ορλέ Nicostratos, le Pelican [Νικόστρατος, Ένα Ξεχωριστό Καλοκαίρι] όπου πρωταγωνιστεί ο, εξίσου καλός και ως ηθοποιός, Emir Kusturica.

Εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν!!! ακούω τα χαιρέκακά σας σχόλια. Κι όμως χρειάζεται που και που να ξεχνιόμαστε λιγάκι και να αφήνουμε -αν γίνεται- στο καναβάτσο τη γκρίνια και τη μιζέρια. Ας αρμενίσουμε, λοιπόν, στραβά στα πέλαγα των ξένων ταινιών που γυρίστηκαν στη χώρα μας. Με βάρκα την ελπίδα τους.

Απ' όλα τα νησιά, τη μερίδα του λέοντος κατέχει η λεβεντομάνα Κρήτη. Τον πεντοζάλη της έσυραν με υποδειγματική εξωστρέφεια δυο διεθνείς κοσμοπολίτες έλληνες που πάτησαν γερά πάνω στον "αφορισμένο" Καζαντζάκη, ο Ζιλ Ντασέν κι ο Μιχάλης Κακογιάννης, με τα αριστουργήματα Ο Χριστός ξανασταυρώνεται [He Who Must Die, 1957] και Αλέξης Ζορμπάς [Zorba the Greek, 1964]. Επίκαιροι τίτλοι όσο ποτέ ξανά: η Ελλάς ξανα-ευρώ-νεται και οι ζορμπάδες δεν τελειώνουν ποτέ.

Ελληνικός δάκτυλος και στις δυο επόμενες, Τα ίχνη οδηγούν στην Κρήτη [The Moon-Spinners, 1964] του James Neilson με την Ειρήνη Παππά και Γυμνή Ταξιαρχία [The Naked Brigade, 1965] με τη Μαίρη Χρονοπούλου σε σκηνοθεσία του Maury Dexter [που μας έγινε πολύ περισσότερο γνωστός από Το μικρό σπίτι στο λιβάδι].

Σε Κρήτη και Κω περιδιαβάζει τον πρώιμο σαλό Στρόζεκ ο Werner Herzog, στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Σημάδια της ζωής [Lebenszeichen, 1968]. Η αγάπη του για την Ελλάδα φάνηκε από το 1962 ήδη, όταν είχε πρωτοσκηνοθετήσει τον δικό του πειραματικό Ηρακλή [Herakles]. Στο αντίποδα έρχεται το 1970 ο επικός στρατηγός Πάτον [Patton] του George C. Scott και του Franklin J. Schaffner.

Η τηλεόραση μας χαρίζει μια σπουδαία σειρά με την εμβληματική μουσική του Μαρκόπουλου και την αναφορά στον περαματάρη, Ποιος πληρώνει το βαρκάρη [Who Pays the Ferryman?, 1977] του Michael J. Bird. Πέραν της μεγαλονήσου, σε Δήλο, Μύκονο και Σαντορίνη κάνουν ιψενική κρουαζιέρα Οι εραστές του καλοκαιριού [Summer Lovers, 1982] του Randal Kleiser. Μια ταινία που παρεξηγήθηκε ως ερωτική περιπέτεια και επανεκτιμήθηκε πολλές φορές ξανά στις επόμενες δεκαετίες. Στον αντίποδα, και πάλι, ο πολλά ελαφρύς και διασκεδαστικός πιτσιρικάς που φέρει το αστείο όνομα Τζατζίκι [Tsatsiki, morsan och polisen, 1999] της σκανδιναβής Ella Lemhagen.

Τελευταίες σοβαρές εξωστρεφείς προσπάθειες οι Νύφες [Brides, 2004] του Παντελή Βούλγαρη και ο αμετροεπής Ελ Γκρέκο [El Greco, 2007] του Σμαραγδή.

Εξίσου ισχυρή σε μαγνητισμό και η καμακοκρατούμενη Ρόδος, την οποία μετέτρεψε σε σκηνικό για πρώτη φορά ο Μιχάλης Γαζιάδης με την Άννα Ροδίτη του [Anna of Rhodes, 1948]. Αρκετά αργότερα ανακάλυψαν τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της ο Stanley Donen [Δέμα Εκπλήξεως /Surprise Package, 1960], ο συνήθης ύποπτος Τζέη Λη Τόμσον [Τα κανόνια του Ναβαρόνε /The Guns of Navarone, 1961] και ο Edouard Molinaro [Επιχείρησις: το κυνήγι του άνδρα /Male Hunt, 1964].

Στη νήσο των ιπποτών άπλωσαν τα [ψυχρό- ή θερμό-]πολεμικά τους δίκτυα Το κυνήγι της Μέδουσας [Medusa, 1977] του Gordon Hessler, η Απόδραση στην Αθήνα [Escape to Athena, 1979] του ελληνοαυστραλού George P. Cosmatos. Μια δεκαετία μετά η Ζακλίν Μπισέ μας περιέγραψε τις Ερωτικές διακοπές μιας 40άρας [High Season, 1987] κι ο Μπεν Κίνγκσλεϊ μας ξενάγησε στο ιδιόρρυθμο Νησί του Πασχάλη [Pascali's Island, 1988] υπό την μπαγκέτα του, πολλά βαρύ πια, James Dearden. Υπονοώντας όμως τη Σύμη και λίγο τη Νάξο!

Υπάρχουν όμως και νεότερα. Μια ματιά στο τρέηλερ για το Τραγούδι του Βασιλιά Σολομώντα [Song of King Solomon, 2011] του Stephen Southouse θα σας εξαγνίσει [ή όχι] στην πηγή της Καλλιθέας και στην ακρόπολη της Λίνδου.

Εσχάτως εδραιώθηκε στον κινηματογραφικό χάρτη και η έξαλλη κοσμική Μύκονος. Ήταν τότε που ο Doug Liman έκλεισε εκεί, Χωρίς Ταυτότητα, το πρώτο μέρος της τριλογίας του [The Bourne Identity, 2002]. Ή ακόμη πιο πρόσφατα, όταν ο αυστραλοέλληνας Peter Andrikidis εγκατέστησε στο θρόνο τους Βασιλιάδες της Μυκόνου [The Kings of Mykonos, 2010]. Μπρρρρ.

Και πάλι ακούω μερικά παρατεταμένα "τσκ τσκ τσκ". Δεκαετίες πριν ο φέρελπις Nico Mastorakis είχε οργώσει και προλειάνει το έδαφος [Devils in Mykonos (1977), The Next One (1984)]. Από κοντά κι ο Τζέη Λη Τόμσον με την ωνάσσειο βιογραφία Ο Έλληνας Μεγιστάνας [The Greek Tycoon, 1978] ο οποίος έφτασε -φυσικά- ίσαμε την Κέρκυρα. Ή, θυμίζω, κι εκείνη τη ρομαντική Σίρλεϊ Βάλενταϊν [Shirley Valentine, 1989] που βρήκε τελικά εκεί τον τέλειο εραστή στο πρόσωπο του μουστακαλή Μπιλ Κόντι. Την οποία σήμερα πολλοί θέλουν να αντιγράψουν αλλά με τι προσόντα;

Παραδοσιακή, αλλά μυστηριακή η μικρούλα Ύδρα, τράβηξε αμέσως τα βλέμματα των παραγωγών. Η αρχή έγινε από δύο Φαίδρες που "έλαβαν" πρόσκληση από μια Μαρίνα, Το κορίτσι με τα μαύρα [1956]. Πρώτη η Sophia Loren στο Παιδί και το Δελφίνι [Boy on a Dolphin, 1957] του Jean Negulesco, που κολύμπησε στον Σαρωνικό, στη Δήλο και στη Ρόδο. Κι ύστερα κι ύστερα, η ακτινοβόλος Μελίνα Μερκούρη στην αρχαιοτραγική Phaedra [1962] του Τζούλη της.

Ραντεβού στην Ύδρα, στο νησί του έρωτα [Island of Love, 1963] έδωσε ο Walter Matthau, ο b-movier Peter Cushing [Bloodsuckers, 1972] αλλά κι ο σερ Roger Moore στην τελευταία μέχρι στιγμής κινηματογραφική του εμφάνιση [Το πλοίο της τρελής /Boat Trip, 2002]. Εκεί στην Κεφαλλονιά και τη Λέσβο άπλωσε ο καναδός Jeremy Podeswa τα Συντρίμμια Ψυχής του [Fugitive Pieces, 2007] υπό τους ήχους του Νίκου Κηπουργού.

Εντός κόλπου, στις εξίσου μαρτυρικές Σπέτσες, ύφανε τα δίχτυα του Ο Μάγος [The Magus, 1968] του John Fowles με πρωταγωνιστές τους Anthony Quinn, Michael Caine και Candice Bergen. Και τέσσερις δεκαετίες μετά, ο δυτικοαφρικανός Αλκι Ντέιβιντ δικαίωσε τη ναυτική παράδοση της οικογένειάς του με μια τριλογία [The Freediver (2004), Fishtales (2007) και Voyage: Killing Brigitte Nielsen (2007)].

Από την άλλη μεριά, στο Ιόνιο, τα σκήπτρα κρατεί δικαιωματικά η αχίλλειος Κέρκυρα της πονεμένης Αυτοκράτειρας Σίσι [The Young Empress / The Fateful Years of an Empress, 1956-57]. Εκεί κατοικοεδρεύουν Ο Εκτελεστής [The Executioner, 1970] του Sam Wanamaker, Οι Διαρρήκτες Μπελμοντό και Σαρίφ [The Burglars, 1971] του Henri Verneuil, η Φαιδώρα [Fedora, 1978] του Billy Wilder και Ο πράκτοράς μας στην Ελλάδα [On a vole la cuisse de Jupiter, 1980] του Philippe de Broca.

Ο κύκλος κλείνει με δυο υπέροχα μάτια μιας σύγχρονης Ναυσικάς ονόματι Carole Bouquet. Πρόκειται για την τζεϊμσμποντική περιπέτεια Για τα μάτια σου μόνο [For Your Eyes Only, 1981] όπου ο Ρότζερ Μουρ Bond εντυπωσιάζει κορίτσια, νονούς, μετρ και σομελιέ με τις προχωρημές γνώσεις του σε κρασιά και μαγειρευτά της περιοχής.

Ακολουθεί ασθμαίνοντας η Κεφαλλονιά με Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι [Captain Corelli's mandolin, 2001] του John Madden με την Penelope και τον Nicolas Cage. Συν τα Συντρίμμια Ψυχής που ήδη προανέφερα.

Επόμενο δυναμικό σκηνικό οι υπόλοιπες Κυκλάδες. Η Αμοργός καταδυομένη στο Απέραντο Γαλάζιο [Le grand bleu /The Big Blue, 1988] του Luc Besson. Η Σαντορίνη της Λάρα Κροφτ με Το λίκνο της ζωής [Lara Croft Tomb Raider: The Cradle of Life, 2003] του εφετζή Jan de Bont. Η Μήλος του Περάκη με το τότε γερμανικό του κρυόμπλαστρο χιούμορ [Ιδού η Μήλος, ιδού και το πήδημα /Milo-Milo, 1979]. Τα μαθήματα που πήρε από τον δάσκαλο/μέντορα Volker Schloendorff δεν τα αφομοίωσε αμέσως, πράμα το οποίο δεν ισχύει για το δάσκαλο [Ο Ταξιδιώτης /Homo Faber].

Μήλος και Σίφνος στον φιλάσθενο κι ανεμικό Νικόστρατο [2011] του Olivier Horlait που μας έδωσε και την αφορμή αυτής της έρευνας. Η Ίος της Αλίκης και του Rudolph Mate [Αλίκη αγάπη μου /Aliki My Love, 1962] που κοντράρει με αυτήν του Daniele Luchetti [Ginger and Cinnamon /Dillo con parole mie, 2003]. Η Πάρος και η Νάξος του Μπόλιγουντ [Wanted (2009) και Abba Ganuv II /The Skipper II (1989)]. Και, προσεχώς, η Σάμος που θα φιλοξενήσει τη βιογραφία του φιλόσοφου και μαθηματικού Πυθαγόρα, Οι Πύλες του Φωτός [Pythagoras: The Gates of Light] για την οποία βρέθηκε επιτέλους σκηνοθέτης [Harry Winer] αλλά αναζητείται ο πρωταγωνιστής στα σαράντα αιγαιοπελαγίτικα κύματα.

Υπόλοιπο Δωδεκανήσων και Σποράδες. Η χαμηλότονη Σύμη φιλοξένησε, εκτός του Πασχάλη [όχι του Αρβανιτίδη αλλά του Κίνγκσλεϊ], το μινιμαλιστικό Καλοκαίρι της Άννας [Annas Sommer, 2001] της Jeanine Meerapfel και του Φλώρου Φλωρίδη. Και το άγονο Καστελόριζο δοξάστηκε από τη Βάνα Μπάρμπα [που κατάντησε να παίζει "δώσε και μένα"] και τον Gabriele Salvatores [Μεντιτερανέο /Mediterraneo, 1991]. Τέλος οι αξιαγάπητες νήσοι του Παγασητικού [Σκιάθος, Σκόπελος] έσπασαν ταμεία επειδή απλώθηκε να στεγνώσει επάνω τους το μιούζικαλ των Abba Mάμμα Mία! [Mamma Μia!, 2008]. Here I go again, μάμμα.

Επιμύθιο: βρήκα το παντελόνι σου, στα βράχια της Αλόννησου!!!

Ocean's Top 11

1957: Ο Χριστός ξανασταυρώνεται [He Who Must Die, 122'] του Jules Dassin
1962: Φαίδρα [Phaedra, 115'] του Jules Dassin
1964: Αλέξης Ζορμπάς [Zorba the Greek, 142'] του Μιχάλη Κακογιάννη
1968: Σημάδια της ζωής [Lebenszeichen, 91'] του Werner Herzog
1978: Φαιδώρα [Fedora, 116'] του Billy Wilder
1982: Οι εραστές του καλοκαιριού [Summer Lovers, 98'] του Randal Kleiser
1988: Απέραντο Γαλάζιο [Le grand bleu /The Big Blue, 168'] του Luc Besson
1989: Σίρλεϊ Βάλενταϊν [Shirley Valentine, 108'] του Lewis Gilbert
1991: Ο Ταξιδιώτης [Homo Faber / Voyager, 117'] του Volker Schloendorff
1991: Μεντιτερανέο [Mediterraneo, 96'] του Gabriele Salvatores
2002: Χωρίς Ταυτότητα [The Bourne Identity, 119'] του Doug Liman

ο Emir κι ο κακομοίρ

Νικόστρατος αλά γαλλικά
Ελλάδα + σινεμάδες τότε
Εικονογραφημένα 12νησα