Ennio Morricone

Τι να [υστερο]γράψω για τον χαρισματικό αντιστικτικό μουσουργό της "τριλογίας των δολλαρίων" [Για μια χούφτα δολάρια, Μονομαχία στο Ελ Πάσο, Ο καλός ο κακός και ο άσχημος]; Τι λόγια δεν έχουν ειπωθεί ακόμη για το Κάποτε στη Δύση, το Κάποτε στην Αμερική ή για τα Κλουβιά με τις Τρελλές; Ακόμη και τώρα που Οι γύπες πετούν χαμηλά [1970] έχω κι εγώ Μια δεύτερη ευκαιρία [1993] όπως ο Ίστγουντ στην ομώνυμη ταινία του Πίτερσεν.

Οι πρώτες διακρίσεις για το συνολικό έργο του πολυγραφότατου κορυφαίου ιταλού μουσικοσυνθέτη Ένιο Μορικόνε ήρθαν πολύ-πολύ νωρίς. Ήταν ένα Χρυσό Διαπασών [1967] και μια Χρυσή Τάργκα [1971] διότι ξεπέρασε τα 22 εκατομμύρια δισκοπωλήσεις διεθνώς τότε [το 2013 εκτιμάται ότι τα εκατομμύρια των δίσκων υπερέβησαν τα 70].

Η συνέχεια; Τιμητική Χρυσή Λεοπάρδαλη [1989], Χρυσό Πεντάγραμμο [1992], Χρυσό Λιοντάρι καριέρας [1995], Βραβεία συνολικής προσφοράς της Διεθνούς Μπιενάλε Κινηματογραφικής Μουσικής και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου [1999], Καλλιτεχνικό Βραβείο της Ταορμίνα [2002], Νταβίντ της 50ετίας [2006], Τιμητικό Όσκαρ [2007], Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής [2008], Μουσικό Βραβείο Polar [2010] κι άλλες είκοσι τουλάχιστον τιμητικές διακρίσεις συνολικής προσφοράς και επίτιμες ονομασίες και αναγορεύσεις ως το 2013.

Όμως ο γερόλυκος Ένιο [καβατζάρισε τα 87] δεν επαναπαύεται. Έχοντας ήδη σπουδαίες μακροχρόνιες συνεργασίες με δεκάδες σκηνοθέτες όλων των ειδών, των βεληνεκών και των διαμετρημάτων [Λεόνε, Μπολονίνι, Παζολίνι, Τορνατόρε, Κορμπούτσι, Μπερτολούτσι, Πέτρι, Αρζέντο, Λιτσάνι, Σολίμα, Βερνέιγ, Φέστα Καμπανίλε, Νταμιάνι, Τέσαρι κ.α.] δεν διστάζει να προσθέσει ακόμη έναν στη λίστα. Και το όνομα αυτού Κουέντιν Ταραντίνο, με έκτη και πιο πρόσφατη συνεργασία αυτήν που έφερε το πολυπόθητο Όσκαρ ενεργούς προσφοράς, για τους Μισητούς Οκτώ.

Πόσα και ποια άλλα βραβεία μάζεψε στα 57 συναπτά έτη που συνθέτει, ενορχηστρώνει, διευθύνει και... κοντράρει τις μουσικές του με τις κινούμενες εικόνες των άλλων; Ο δρόμος του εύκολου έρωτα. [1959] ήταν η πρώτη ταινία που, έστω και άτυπα, έβαλε την υπογραφή του αλλά ο δικός του δρόμος δεν ήταν εξαρχής εύκολος. Πώς κατάφερε από απλός τζαζ τρομπετίστας και μαύρη σκιά δημοφιλών συνθετών [όταν έγραφε ανώνυμα για λογαριασμό άλλων που 'βαζαν μόνο την υπογραφή τους] να φτάσει να σκοράρει πάνω από 500 φορές [αστρονομικό μέγεθος!!!] έχοντας στο ενεργητικό του 70 βραβευμένα σάουντρακ;

Ας δούμε μερικά από αυτά τα επιτεύγματα. Και λέω "μερικά" γιατί αλλιώς θα γράφω ως μεθαύριο. Εκτός από τη φετινή Χρυσή Σφαίρα [Μισητοί Οκτώ] έχει άλλες δυο: Η Αποστολή [1986] του Τζόφε και Ο θρύλος του 1900 [1998] αλά Τορνατόρε. Εκτός από το φετινό BAFTA Μουσικής της Βρετανικής Ακαδημίας έχει κερδίσει με το σπαθί του άλλα πέντε και τι πέντε: Μέρες Ευτυχίας [1978], Κάποτε στην Αμερική [1984], Η Αποστολή [1986], Οι Αδιάφθοροι [1987], Σινεμά ο Παράδεισος [1991]. Κάπου εκεί, με τον Παράδεισο, ξεκινάνε τα εντόπια Νταβίντ ντι Ντονατέλο. Δέκα στον αριθμό, με άλλους πέντε υπέροχους Τορνατόρε στη λίστα: Είναι όλοι τους καλά, Ο θρύλος του 1900, Η Άγνωστη, Μπααρία η πόλη του ανέμου, Το τέλειο χτύπημα [2013].

Πήρε και Γκράμι για τους Αδιάφθορους [1987] του Ντε Πάλμα. Τα χρυσά του χέρια έχουν αποτυπωθεί στο Πουσάν [2007] και το άστρο του φιγουράρει από φέτος στην αμερικανική Λεωφόρο των Διασήμων. Του ξεφεύγουν ακόμη τα γαλλικά Σεζάρ παρόλο που θα 'πρεπε να είχε τουλάχιστον ένα για τον Επαγγελματία με τον Μπελμοντό [1981]. Και Γκόγια θα μπορούσε να πάρει για το αλμοδοβαρικό πανηγύρι Δέσε με! [1989] αλλά δεν. Και δεν θα αναφέρω τα δεκάδες βραβεία των ενώσεων των κριτικών κινηματογράφου. Θα αναφέρω όμως το πρώτο διεθνές του βραβείο στο ιρλανδέζικο Φεστιβάλ του Κορκ, για το δράμα Αγάπη μέσα στη θύελλα [1970] του, μόλις πρωτοεμφανιζόμενου, Μπεβιλάκουα.

Ο αντίκτυπος; Η μουσική του Μορικόνε έχει διαποτίσει την ποπ κουλτούρα των τελευταίων τριών-τεσσάρων δεκαετιών. Διασκευάζεται, σαμπλάρεται, δειγματοσκοπείται, μεταποιείται, αποσυντίθεται και επανασυντίθεται ασυστόλως και παντοιοτρόπως. Από τον αβανγκαρντίστα Τζον Ζορν ως τον τσελίστα Γιο-Γιο Μα, από τον Μποτσέλι ως τον Σπρίνγκστιν, από τον Μόρισεϊ ως την Έιμι Στιούαρτ. Από τους Morricone Youth που έχουν το όνομα ως τους Metallica που ανοίγουν με τις σπαγκέτι μουσικές του τις τουρνέ τους. Και λίγα λέω. Ελάχιστα.

Καταλαβαίνω ότι είναι κομμάτι δύσκολο ν' ακούσετε όλες αυτές τις μουσικές αν και έχετε κατά καιρούς λουστεί με διάφορα αγύριστα δάνεια. Ωστόσο αν έπρεπε να προτείνω τα δικά μου αγαπημένα -έτσι για ν' αρχίσετε δηλαδή- λέω: οι ωρολογιακές μουσικές της Τριλογίας των δολλαρίων, οι [φυσαρ]αναμονές του Κάποτε στη Δύση, η αγγλοσαξονική ωριμότητα της Αποστολής, η χάρη του Σινεμά ο Παράδεισος, οι ενθουσιώδεις Αδιάφθοροι, η γλυκόπικρη Μαλένα, η τζαζιά του 1900, η στοιχειωμένη νεότητα του Κάποτε στην Αμερική, ο άφατος τρόμος του Πουλιού με τα Κρυσταλλένια Φτερά, η ήρεμη δύναμη της Συμμορίας των Σικελών, η στόφα του Επαγγελματία.