Ennio: The Maestro. Το ντοκιμαντέρ

Όταν πριν λίγους μήνες συμμετείχα στο αφιέρωμα του MiC για τα μουσικά ντοκιμαντέρ, ήξερα ότι θα αναθεωρήσω τη λίστα μου τα επόμενα χρόνια. Αυτό που δεν υπολόγιζα ήταν πως η αναθεώρηση θα ερχόταν μέσα σε λίγους μήνες! Η αιτία, το ντοκιμαντέρ του Giuseppe Tornatore για τον Ennio Morricone “Ennio: The Maestro” που προβλήθηκε στο φετινό Φεστιβάλ In-Edit στη Θεσσαλονίκη.

Και να φανταστείτε ότι όλα ξεκίνησαν στραβά. Πήγαμε να δούμε άλλη ταινία (το “Moonage Daydream” για τον David Bowie) και λόγω τεχνικού προβλήματος μας ενημέρωσαν πως θα προβληθεί το “Ennio” (όσοι ήθελαν είχαν την επιλογή της εξαργύρωσης του εισιτηρίου). Η ταινία, τελικά, ξεκίνησε με 45 λεπτά καθυστέρηση και γνωρίζοντας ότι κρατάει 2,5 ώρες, έλεγα πως μάλλον δεν θα αντέξω 3+ ώρες καθισμένος σε μια αίθουσα. Ωστόσο, ήταν τόσο καλός ο ρυθμός και το ενδιαφέρον της ταινίας που ούτε κατάλαβα πότε πέρασαν δυόμισι ώρες.

Η ιστορία εξελίσσεται γραμμικά από την παιδική ηλικία του Morricone μέχρι το σήμερα. Μαθαίνουμε, λοιπόν, πως ο μικρός Ennio ξεκίνησε ως τρομπετίστας ύστερα από απαίτηση (όχι παρότρυνση) του πατέρα του, που ήταν επαγγελματίας τρομπετίστας. Ο Morricone μετά την τρομπέτα συνέχισε τις σπουδές του στη σύνθεση, όπου είχε δάσκαλο τον ιδιαίτερα αυστηρό και απαιτητικό Goffredo Petrassi. Ένας δάσκαλος που για δεκαετίες θεωρούσε υποτιμητικό να γράφει ένας κλασικός συνθέτης μουσική για φιλμ, μεταδίδοντας ένα αίσθημα κατωτερότητας στον Morricone, ο οποίος προσπαθούσε διαρκώς να πείσει, όχι μόνο τον δάσκαλό του, αλλά και μια ελίτ Ιταλών συνθετών ότι γράφει αξιόλογα θέματα.

Το ντοκιμαντέρ περιέχει φοβερά ντοκουμέντα (εμφανίζονται σχεδόν όλοι οι πρωταγωνιστές της ζωής του) και υπάρχει πλάνο ακόμα και από το γκράφιτι με την προσωπογραφία του σε μια πολυκατοικία στο κέντρο της Λάρισας (από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Φίλων Μουσικής Ennio Morricone Ελλάδος). Γίνεται αναφορά σε όλες τις μεγάλες στιγμές του συνθέτη, με αφήγηση μάλιστα του ίδιου. Είναι απολαυστικό να βλέπεις τον Morricone να μιλάει για ανεπανάληπτες μελωδίες που έγραψε, απομυθοποιώντας πολλά πράγματα. Με τη φυσικότητα που περιγράφει το πως εμπνεύστηκε διάφορα κομμάτια, σε κάνει να πιστεύεις ότι είναι κάτι τόσο απλό, που θα γυρίσεις σπίτι και θα φτιάξεις και εσύ κάτι ανάλογο!

Τα πράγματα, ωστόσο, στη ζωή δεν είναι τυχαία και αυτό γίνεται ολοφάνερο στο φιλμ. Ο Morricone ήταν ένας πάρα πολύ καλός ενορχηστρωτής και συνθέτης κλασικής μουσικής (πήρε το πτυχίο του με 9,5!), που από νωρίς πειραματίστηκε με τους ήχους, την αντίστιξη, τις μελωδίες, τις ενορχηστρώσεις, τα μουσικά όργανα, τους θορύβους. Όλα αυτά μαζί σε συνδυασμό με την εντατική και οργανωμένη εργασία του δημιούργησαν τον μύθο Morricone. Ταπεινός αλλά και αμετακίνητος σε αυτό που πίστευε ότι έπρεπε ν’ ακουστεί σε μια ταινία, δουλεύοντας αδιάκοπα για 60 χρόνια, έφτιαξε σάουντρακ για περισσότερες από 500 ταινίες! Ακούραστος μέχρι το τέλος, κέρδισε σε ηλικία 87 ετών (!) το πρώτο του ανταγωνιστικό Όσκαρ (τον είχαν βραβεύσει τιμητικά όταν ήταν 79), γεγονός που τον κάνει τον μεγαλύτερο σε ηλικία καλλιτέχνη που έχει κερδίσει αυτό το βραβείο.

Στο φιλμ μιλάνε πάρα πολλοί μουσικοί και σκηνοθέτες για το πόσο σημαντικός είναι ο Morricone και πόσο επηρέασε τους ίδιους αλλά και την εξέλιξη της μουσικής. Αναφέρουμε ενδεικτικά πως εμφανίζονται ο Quentin Tarantino, ο Clint Eastwood, ο Oliver Stone, ο Hans Zimmer, ο John Williams, ο Bernardo Bertolucci, ο Giuseppe Tornatore, η Joan Baez, ο Quincy Jones, ο Bruce Springsteen, ο James Hetfield των Metallica.

Το “Ennio: The Maestro” είναι ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ για έναν τεράστιο μουσικό που έχει συνθέσει αριστουργήματα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ανατριχιάσαμε καθώς ξαναβλέπαμε αξέχαστες σκηνές από πασίγνωστες ταινίες. O Morricone διηγείται τη ζωή του από την αρχή μέχρι το τέλος (πέθανε το 2020 πριν κυκλοφορήσει η ταινία), συγκινείται αρκετές φορές καθώς θυμάται παλιές ιστορίες και συγκινεί κι εμάς. Ο Morricone ήταν ένας Μαέστρος που κατάφερε ν’ αλλάξει την έννοια και το κύρος της κινηματογραφικής μουσικής, αναγκάζοντας τελικά και τους δασκάλους του να παραδεχτούν το λάθος τους.

Το ντοκιμαντέρ “Ennio: The Maestro” παίζεται την Παρασκευή 21/4 στις 22:30 και το Σάββατο 22/4 στις 16:00 στην Αποθήκη Δ του Λιμανιού Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του Φεστιβάλ In-Edit.

ΥΓ. Ως πρόγευμα πριν την ταινία (ή ως επιδόρπιο μετά), μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο για τον Morricone που είχε γράψει παλιότερα ο Κώστας Καρδερίνης και ν’ ακούσετε και το mixtape που είχε φτιάξει ο Αντώνης Ξαγάς.