Hot Docs - Καυτά Τεκμήρια

Το 7ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι έτοιμο. "Πότε πέρασαν κιόλας επτά χρόνια;" αναρωτιέται φωναχτά ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Δημήτρης Εϊπίδης, 125 ταινίες προβάλλονται σε τέσσερις αίθουσες και σε διάρκεια δέκα ημερών. Μόνο απογευματινές προβολές και δυο ολόκληρα σαββατοκύριακα στη διάθεση των ντοκιμαντερόφιλων. Φίνα. Μπερκετατζίδικα, που λένε!

Για φέτος σκέφτηκα να παρουσιάσω εν τάχει όσες ταινίες έχουν μουσικό θέμα κι όσες ασχολούνται με άλλες ταινίες ή με το θέαμα εν γένει. Καλά και μερικές ακόμη, έτσι στο ξεκάρφωτο. Το πιο ζουμερό τμήμα του φετινού προγράμματος φαίνεται πως είναι το με τίτλο "Αργά τη Νύχτα". Τέσσερις μουσικές ταινίες και μια που έχει σχέση με πίπιζες, φλογέρες, ταμπού και τα τοιαύτα.

Κάπου μας περιμένει ένας Ξένος: ο Μπέρνι Γουώρελ στη γη (Stranger: Bernie Worrell on earth) του Philip di Fiore. Ταινία ενός μουσικό για έναν μεγάλο σύγχρονο μουσουργό. Μιλούν γι' αυτόν οι David Byrne, George Clinton, Bill Laswell, Bootsy Collins, Mos Def (De La Soul, Black Star), Chris Frantz (Talking Heads), Prince Paul (De La Soul, RZA & Stetsasonic, Gravediggaz), Tina Weymouth (Talking Heads, Tom Tom Club), Douglas Wimbish (Sugarhill Gang), Will Calhoun (Living Colour), Warren Haynes (Allman Brothers), Dr. Know (Audio Clinic) και Les Claypool (Frog Brigade, Colonel Claypool's Bucket of Bernie Brains, Oysterhead, Rat Brigade).

Αλλά και το πορτραίτο για τον μέγα στιχουργό και τραγουδοποιό Be here to love me (Be here to love me: A film about Townes Van Zandt) της Margaret Brown. Του αποδίδουν τιμές οι Steve Earle, Emmylou Harris, Kris Kristofferson, Willie Nelson, Steve Shelley (Sonic Youth), Lyle Lovett και Guy Clarke.

Ποιος ειν' αυτός για τον οποίον παραμιλάνε οι Sonic Youth και οι Nirvana; O διάβολος και ο Ντάνιελ Τζόνστον (The devil and Daniel Johnston) του Jeff Feuerzeig. Πρόκειται για ένα σπουδαιότατο ντοκ για τον πλέον άγνωστο των τροβαδούρων μιας καταραμένης γενιάς. Ο Τζεφ Φόιερτζάιγκ δεν είναι τυχαίος. Είναι μοντέρ, μουσικός παραγωγός και μέλος της μπάντας The Chairs. Είναι υπεύθυνος για ουκ ολίγα βίντεοκλίπς και διαφημιστικά σποτς. Υπογράφει και τα πολύ σπουδαία Half Japanese: The Band that Would be King (1993) και Jon Hendricks: The Freddie Sessions (1990).

Η νεότερη ελληνική ποπ έχει έναν πολύ σπουδαίο εκπρόσωπο, τους Raining Pleasure. Σ' αυτούς αφιερώνεται το The Approaching of the Hour της Γκρατσιέλλας Κανέλλου. Σε αυτούς αναφέρονται οι Έλλη Πασπαλά & David Lynch, Coti K, Θοδωρής Μανίκας, Βάιος Μαχμουντές, Μάκης Μηλάτος, Νίκος Μουρατίδης, Νίκος Μπιτζένης, Αλέκα Απέργη, Φώτης Βαλλάτος, Σάκης Δημητρακόπουλος, Δημήτρης Κανελλόπουλος και Λίλα Κατερινάκη. Υπάρχει επίσης και μια συναυλία τους στο καλεντάρι οτυ φεστιβάλ.

Ποια σχέση μπορεί να έχει ο Dr. Young της "υπόθεσης 007" με τον Terence Young, σκηνοθέτη πολλών ταινιών του James Bond; Συναντιούνται Μέσα στο Βαθύ Λαρύγγι (Ιnside Deep Throat) των Fenton Bailey & Randy Barbato. Το πώς και το γιατί μας εξηγούν οι Dennis Hopper, Wes Craven, Larry Flynt, Hugh Hefner, Xaviera Hollander, Norman Mailer, Gore Vidal, John Waters, καθώς και η θανούσα πρωταγωνίστρια Linda Lovelace με όλη την τσακαλοπαρέα της.

Στις "Μικρές Αφηγήσεις" έχουμε ένα πολυεθνικό κουϊντέτο με ακορντεόν, το Accordion Tribe του Stefan Schwietert, που αποτελείται από τους Guy Klucevsek (ΗΠΑ), Maria Kalaniemi (Φιλανδία), Bratko Bibic (Σλοβενία), Lars Hollmer (Σουηδία) και Otto Lechner (Αυστρία). Ακόμη έχουμε κι ένα Οικογενειακό πορτρέτο (Family portrait) φτιαγμένο από τη μεξικάνα Patricia Riggen που αναπαριστά πως ο Gordon Parks και το περιοδικό Life συνέδραμαν μια άπορη οικογένεια αφροαμερικανών. Και τέλος έχουμε να δούμε και μια ιστορία Βασισμένη σε αληθινή ιστορία (Based on a true story) υπό του Walter Stokman, που μας εξηγεί από πού εμπνεύστηκε ο Sydney Lumet το Dog Day Afternoon (1975) με τον Al Pacino.

Στο πολύ ζοφερό τμήμα "Aουσβιτς: 60 χρόνια εφιάλτης" μας περιμένει ο Φανταστικός μάρτυρας: Το Χόλιγουντ και το ολοκαύτωμα (Imaginary witness: Hollywood and the holocaust) του Daniel Anker, όπου παρελαύνουν όλοι οι εβραίοι της Μέκκας του κινηματογράφου. Μας περιμένει όμως και μια Αισθητικός (A Esteticista) του Sergio Oksman, η οποία γνώρισε τον Μέγκελε και λέει ότι αυτός ο τερατάνθρωπος την έσωσε από τους θαλάμους αερίων!!!

Στο Ελληνικό Πανόραμα έχουμε τρεις μουσικές. Κλασική, παραδοσιακή και φολκλορική. Εν αρχή είναι μια εκπομπή Παρασκήνιο: Νίκος Σκαλκώτας - Στο τελευταίο αναλόγιο του Γιώργου Σκεύα, που σνσφέρεται στον νεοέλληνα μουσουργό. Συνεχίζουμε με την Μέθεξις του Γιώργου Μπότσου, όπου συναντώνται ένας ηπειρώτης παπάς που τραγουδάει δημοτικά, ένας αμανετζής μυτιληνιός λιθοξόος και ένας σαλονικιός καθηγητής που φτιάχνει μουσικά όργανα και παίζει ρεμπέτικα. Και κλείνουμε με την Μάγια Τσόκλη και το έθνικ ταξίδι της Οι μουσικοί του κόσμου - Μαλι σε σκηνοθεσία του Χρόνη Πεχλιβανίδη.

Στα "Πορτρέτα: Ανθρώπινες Διαδρομές" μας περιμένει Ο Αρχιτέκτονάς μου (My Architect) όπου ο μπαμπάς ανοικοδομείται από τον υϊό Nathaniel Khan. Τι σχέση έχει ο Fred Frith με μια κουφή τυμπανοκορύστρια; Την απορία μας λύνει ο Thomas Riedelsheimer που μας προτάσει το υπερευαίσθητο Άγγιξε τον ήχο (Touch the sound). Οι τίγρεις βγάζουν φτερά (Den Tigerfrauen Wachsen Flugel) σύμφωνα με την Monika Treut. Η Brigitte Delpech περνάει 10 μέρες με τον Κιαροστάμι (10 jours avec Kiarostami) χωρίς να εξαντλήσει το θέμα της αλλά μάλλον τον ίδιο. Ο Νίκος Θεοδοσίου πορτρετάρει τον μηχανικό προβολής με το παρόνομα Villy.

Η Καλλιόπη Λεγάκη ανακαλύπτει τον κολοσσό των Παρισίων στο μονόγραμμα Ηλίας Πετρόπουλος - Ένας κόσμος υπογείως. Ο Ηλίας Γιαννακάκης ακολουθεί τον διευθυντής φωτογραφίας Βάλτερ Λάσαλι, τον Walter the greek, όπως τον αποκαλεί. Ενώ ο Σπύρος Ταραβήρας θυμάται τον Μπαζ (Buzz), τον έλληνα σεναρίστα του Χόλιγουντ. Ποια είναι όμως αυτή η Fay Efrosini Lellios και πώς τόλμησε να σκηνοθετήσει το The Long Haul of A.I. Bezzerides (2005);

Κάπου στις Όψεις του Κόσμου υπάρχουν περίπου 92 τετραγωνικά Ρωσία - Ένα κοινόβιο στην Αγία Πετρούπολη (92sqm Russland - Eine kommunalka in St. Petersburg) όπως διαπιστώνουν οι Eva Gerberding & Andrea Schramm. Κάπου στην Αφρική, στη λίμνη Βικτώρια, το ανταλλακτικό εμπόριο δημιουργεί παράξενες συμμαχίες και ανίερες συμφωνίες. Αυτός πρέπει να είναι και Ο εφιάλτης του Δαρβίνου (Darwin's Nightmare) στα πιο τρελά όνειρα του Hubert Sauper. Αυτού που δημοσιοποίησε τον άκρως τραγικό αφανισμό μιας ολόκληρης φυλής, εικονοποιώντας το Kisangani Diary. Εδώ ο κόσμος χάθηκε κι αυτές μαθαίνουν πώς να χτενίζονται. Ο λόγος για την Ακαδημία ομορφιάς της Καμπούλ (The Beauty Academy of Kabul) της Liz Mermin.

Δικαιοσύνη (Justice) ζητάει μάταια η Maria Ramos. Και μας δείχνει ότι τα δικαστικά σκάνδαλα δεν παίζουν μόνο στη χώρα μας αλλά και στη Βραζιλία, άμα λάχει. Το σπίτι του βασιλιά Τίγρη (House of the Tiger King) επισκέπτεται ο David Flamholc. Ενώ ο Θόδωρος Μαραγκός σκιτσάρει ένα μαύρο πρόβατο, ένα απελπισμένο Black Mπέεε (Black baah).

Στην ενότητα Κοινωνία και Περιβάλλον ξεχωρίζουν το φιλανδικό Κοράκι (Varis) της Esa Nissi, το ταξίδι Πάνω στο δέρμα του κόσμου (Sobre la piel del mundo) του Miquel Jorda και η δική μας άποψη για Το μπλέξιμο που λύνεται, όπως το καταγράφει η κάμερα του Λουκά Κούχτιν.

Από το αφιέρωμα στην φινλανδή Pirjo Honkasalo μην χάσετε τίποτε. Ούτε την τριλογία του Ιερού και του Καταραμένου με Μυστήριον (Mysterion), Η Τανιούσκα και οι επτά διάβολοι (Tanjuska ja seitseman perkeletta) και Ατμαν (Ατμαν). Ούτε βεβαίως και Τα 3 δωμάτια της μελαγχολίας (Melancholian kolme huonetta) που της χάρισαν ακόμη μεγαλύτερη αναγνώριση. Αλλά ούτε και το πολυαναμενόμενο master class στο οποίο θα συζητήσει με το κοινό, την Πέμπτη το μεσημέρι.

Από το άλλο αφιέρωμα, στον Pierre Perrault, προτείνω Τετ-α-λα-Μπαλέν (WhaleHead, Tete-a-la-Balaine) του Rene Bonniere και το τρίπτυχο που αναφέρεται στο νησάκι Λ' Ιλ-ο-Κουντρ.

Στο Θέμα: Μετανάστευση - Πρόσφυγες θα προτιμήσω το Τράνζιτο (In transit) του πολίτη Berke Bas και τη μειοψηφι[α]κή οπτική της Λουκίας Pικάκη που μας παρουσιάζει ένα ελληνόπουλο που τον δακτυλοδείχνουν και λένε Ο άλλος.

Για τον Εθνογραφικό Κινηματογράφο στη μνήμη του Zαν Poυς σας προτείνω τον Mr. Cool του Zhang Hai. Την τελευταία εκπομπή με τίτλο Μια οικογένεια των Καλαχάρι, μέρος 5ο: Θάνατος από μύθο (A Kalahari family, part V: Death by myth) που επιμελλούνται οι John Marshall και Claire Ritchie. Και την Απαγωγή της νύφης στο Κιργιστάν (Kyrgyzstan: The kidnapped bride) του Petr Lom, που με τα φτερά της Frontline world series πηγαίνει στον Λίβανο, στο Σουδάν και τώρα στην Κυργυζία.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες κρύβουν μια έκπληξη, τους Κρήτες Ολυμπιονίκες του Λευτέρη Χαρωνίτη. Και τέλος, τα Δραματοποιημένα Ντοκιμαντέρ και Δοκίμια στέλνουν Ευχές διά της κάμερα του Άγγελου Σπάρταλη. Μιλούν Για πέντε διαμερίσματα και ένα μαγαζί στα μάτια του Γιάννη Σκοπετέα και παίζουν και θέατρο ανεβάζοντας την παράσταση Το πήδημα του Κατσαντώνη και ο Μπάρμπα Λάμπρος με άρχοντα των σκιών τον Γιώργο Κολόζη.