Η σκόνη του χρόνου του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Δευτέρα πρωί... Περπατώντας αντικρίζω από μακριά το πρωτοσέλιδο της ...Espresso που κρέμεται στο περίπτερο: "Η σκόνη του Τεό"... Τρίβω τα μάτια μου και κοιτώ καλύτερα! Αναφέρεται στην υπόθεση του μοντέλου με την κοκαΐνη... Είπα κι εγώ...

Βράδυ Κυριακής σε ένα απρόσμενα (;) γεμάτο σινεμά... Ακόμη κι αν είχε βρεθεί κάποιος εδώ δια ...τηλεμεταφοράς, ο σαφώς ανεβασμένος μέσος όρος ηλικίας των θεατών θα υποδήλωνε ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μια ακόμη ταινία χολιγουντιανού ποπ-κορν...

Όλοι εμείς εδώ λοιπόν μαζευτήκαμε για να δούμε την νέα ταινία του Αγγελόπουλου... Δεύτερο μέρος της περιλάλητης τριλογίας, πέντε χρόνια μετά το δακρύβρεχτο λιβάδι. Νέα; Το επίθετο "νέο" εδώ νομίζω χρησιμοποιείται καταχρηστικά! Γιατί "Η σκόνη του χρόνου" μπορεί να είναι μία από τις πιο σύντομες ταινίες του Τεό (...μόλις 125 λεπτά!), αλλά κατά τα λοιπά όλα τα κλισέ που συνιστούν το αγγελοπούλειο σινεμά δίνουν το παρόν εμφατικά. Οι άνθρωποι με τις ομπρέλες. Τα τοπία στην ομίχλη. Οι σκηνές πλήθους, με τους ανθρώπους να περιφέρονται σαν ρομποτάκια και τελικά να μένει η μοναξιά... Τα γήινα χρώματα. Οι μη-αληθοφανείς χαρακτήρες που κινούνται αφύσικα, λες και κουβαλούν πάνω τους όλο το βάρος του συμβολισμού του χαρακτήρα (και φυσικά δεν μπορούσε να απουσιάζει μία ακόμη Ελένη!) Τα παιχνίδια με το χρόνο στο ίδιο χωρικό σημείο, στην ίδια σκηνή. Η επίδραση της Ιστορίας στις μικρές ιστορίες των ανθρώπων. Ακόμη και η μουσική της Καραΐνδρου μοιάζει να έχει προσαρμοστεί στη φόρμα και καταθέτει ένα μελωδικό και σε στιγμές συγκινητικό, ευαίσθητο αλλά προβλέψιμο soundtrack.

Και πάνω απ' όλα η αιώνια εμμονή με την ήττα της αριστεράς και των "πολιορκητών του ουρανού"... Πάλι Σιβηρία; Πάλι γκούλαγκ; Πάλι το τραύμα του ...20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ; Πάλι η πτώση του ατσαλένιου "πατερούλη"; Ναι, ασφαλώς ο χρόνος περνά για όλους μας... Και η σκόνη κάθεται σε πράγματα, πρόσωπα, αναμνήσεις.... Και ένα ξεσκόνισμα χρειάζεται που και που! Αλλά κάποιες είναι φορές είναι πιο λυτρωτικό το πέταγμα στον κάδο! Για αλάφρωμα... Για ένα βλέμμα προς το μέλλον...

Να δώσω το λόγο στο δικηγόρο του διαβόλου; Θυμάμαι τον Τρυφώ που είχε πει κάποτε ότι ο δημιουργός γυρίζει πάντα την ίδια ταινία. Κατά καιρούς τη δήλωση αυτή έχουν ασπαστεί και άλλοι δημιουργοί από κάθε είδος τέχνης. Είναι λοιπόν ξεπερασμένος ο Τεό; Βαρετός; Μονομανής; Ίσως... Ας μην ξεχνάμε όμως! Πρόκειται βάσει αντικειμενικών και αναμφισβήτητων κριτηρίων για τον μεγαλύτερο σκηνοθέτη που έβγαλε ποτέ η Ελλάδα (ξέρετε πολλούς που θα είχαν στις ταινίες τους ονόματα όπως ένας Dafoe, ένας Ganz ή μια Irene Jacob;) Και δεν είναι άδικο να απαιτούμε ανανέωση και νεωτερικότητα από έναν άνθρωπο που ήδη μία φορά στη ζωή του έκανε το δημιουργικό πέταγμα και ανανέωσε το ελληνικό σινεμά σπάζοντας τη συμβατικότητα του Βουγιουκλιασμού και του Δαλιανιδισμού; Και δεν είναι άδικο να κατηγορείται ο Αγγελόπουλος και να αίρει στους ώμους του όλες τις αμαρτίες των μιμητών του, εκείνων που συνέθεσαν το έκτρωμα που ονομάστηκε Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος; Αναλογικά, θα κατηγορούσε κανείς π.χ. τους Bauhaus για όλο εκείνο τον συρφετό ατάλαντων μακιγιαρισμένων κρωζουσών νυχτερίδων που τους μιμήθηκαν;

Και ενώ το κείμενο οδεύει αισίως προς το τέλος του παρατηρώ ότι δεν έχω αναφερθεί παρά μόνο αδρά στην υπόθεση της ταινίας. Δεν χρειάζεται νομίζω! Οι ταινίες του Αγγελόπουλου ήταν άλλωστε πάντα εικόνες, ταξίδια, κινηματογραφική μαγεία, εντυπωσιακά πλάνα που χαράσσονται στη μνήμη... Αυτή η ταινία δυστυχώς δεν τα είχε...

Η ταινία τελείωσε... Κοιτάζω τον κόσμο και προσπαθώ να ξεκλέψω κουβέντες... Θα μου μείνει όμως η απορία... Τι να έλεγε μια τέτοια ταινία σε έναν σημερινό 18χρονο; Σε ένα από αυτά τα παιδιά που πριν από 2 μήνες βγήκαν στους δρόμους και έκαψαν τις πόλεις της χώρας; Η απάντηση είναι μετέωρη...