Καταγράφοντας αντιρρήσεις: ο Peter Wintonick ξανά κοντά μας
Ο κόσμος έμαθε γι' αυτόν μέσα από το ντοκιμαντέρ "Κατασκευάζοντας συναίνεση: ο Νόαμ Τσόμσκι και τα μμε" [1992] που έκανε ομού μετά του Mark Achbar κι έσκασε σα βόμβα πολλών μεγατόνων στα κεφάλια όλων μας. Η ευαισθησία του σε κοινωνικά ζητήματα τον οδήγησε να ιδρύσει μαζί με τον Francis Miquet [καμεραμάν της Συναίνεσης] τη Necessary Illusions Productions Inc [απαραίτητες ψευδαισθήσεις], ώστε να παράγει, να προάγει και να προωθεί δουλειές και άλλων αντιρρησιών συνείδησης. Κι αυτό θα 'ρθει να μας διδάξει στο "Τριήμερο κινηματογραφικό εργαστήριο για την ψηφιακή παραγωγή" [Τετάρτη15, Πέμπτη 16 & Παρασκευή 17 Μαρτίου, 10:00 με 12:00 το μεσημέρι] στην Αίθουσα "Τζον Κασσαβέτης" στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Στην "προηγούμενη ζωή του" έκανε το post-production στα προεκλογικά φιλμάκια του Πιέρ Τριντό και αντιμετώπισε αρκετά θηρία στην άγρια ζούγκλα της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Εκτός από παραγωγός και σκηνοθέτης είναι και πολύ καλός μοντέρ. Έχει ακόμη γράψει και σχεδιάσει μυθοπλασίες, δραματοποιημένα ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικές ταινίες, τηλεοπτικά προγράμματα και ιστοσελίδες στο διαδίκτυο [δες οπωσδήποτε τον τόπο The Virtual Film Festival]. Είναι επίσης ένας δεινός ταξιδευτής με γνωριμίες κι επαφές που απλώνονται σε όλες τις ηπείρους.
Με τον Achbar γνωρίστηκαν μάλλον το 1984-85, κατά τη διάρκεια παραγωγής του 14,5 ωρών μεγα-ντοκιμαντέρ The Journey [1987] του Peter Watkins. Ο Wintonick ήταν ο καναδός παραγωγός και ο εκτελεστής, ο δε Mark έκανε έρευνα και σχεδίασε κάποια συστήματα πληροφοριών που βοήθησαν στην τεκμηρίωση αυτής. Μετά το τέλος αυτού του ειρηνιστικού έπους αποφάσισαν να ξεκινήσουν [~1988-89] την κατασκευή της "Συναίνεσης".
Αφού τελείωσε το δικό τους σύγχρονο έπος Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media [1992, 167'], κατάλαβαν πως είχαν παθιαστεί με την προσωπικότητα του Νόαμ, όπως περίπου συνέβη με τον Πικάσο και την Γκερνίκα. Ο Πικάσο εξακολούθησε να ζωγραφίζει, με ένταση και πάθος, ταύρους, γυναίκες με νεκρά παιδιά στην αγκαλιά και σπαράγματα αλόγων για ένα οκτάμηνο μετά το τελείωμα του μνημειώδους πίνακά του.
Έτσι κι αυτοί, στα επόμενα δύο χρόνια έκαναν άλλα έξι φιλμάκια αξιοποιώντας την προσωπικότητα του δασκάλου της διαλεκτικής αντίρρησης και γκουρού των εναλλακτικών μέσων επικοινωνίας και ενημέρωσης, με βάση το υλικό που είχε - πιθανώς - περισσέψει από το αριστούργημά τους. Πρόκειται για τα A Case Study: Cambodia and East Timor [29'], Concision: No Time for New Ideas [15'], Holocaust Denial Vs. Freedom of Speech [12'], Noam Chomsky: Personal Influences [28'], A Propaganda Model of the Media Plus Exploring Alternative Media [43'] και Toward a Vision of a Future Society [23'] που κυκλοφόρησαν όλα το 1994.
Για το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ο καναδός Wintonick είναι παλιός γνώριμος. Εκτός από την κοσμοϊστορική πια "Συναίνεση" μας έχει επισκεφθεί ξανά, μόνος με το Cinema Verite: Defining the Moment [καθορίζοντας τη στιγμή, 1999, 193'] ή με την παρέα της Katerina Cizek και το πρότζεκτ Seeing Is Believing: Handicams, Human Rights and the News [βλέπε πίστευε κι ερεύνα, 2002].
Στο Cinema Verite: Defining the Moment ακολουθεί την μοναχική καλλιτεχνική αναζήτηση της δημιουργικής στιγμής, τις διαδρομές και τις επιρροές του είδους στους μεταγενέστερους, ξεκινώντας από τον θρυλικό "Νανούκ του Βορρά" και φτάνοντας αισίως μέχρι το Blaire Witch Project. Στο δρόμο τον βοηθάνε και του μιλάνε οι καραβάνες Frederick Wiseman, Richard Leacock, Albert Maysles, Michel Brault, Donn A. Pennebaker, Robert Drew, Karel Reisz, Jean Rouch, αλλά και οι διάδοχοι Barbara Kopple, Wolf Koenig και Roman Kroiter.
Για την πειραματική χάντικαμ περιπέτεια Seeing Is Believing το καλύτερο σχόλιο που διάβασα είναι το "manufacturing dissent". Κατασκευάζοντας διαφωνίες και ασυμφωνίες και βάζοντας τον απλό και απλοϊκό άνθρωπο στο τριπ της καταγραφής και της αποτύπωσης, πέτυχαν οι δυο εξερευνητές δημιουργοί να απελευθερώσουν κρυφές δυνάμεις και εναλλακτικές οπτικές στην ανεύρεση και στους τρόπους πλησιάσματος των θεμάτων ενός ντοκιμαντέρ βεριτέ.
Στην προέκταση αυτού μου φαίνεται πως είναι οι Storytellers [τιμή και δόξα στους ρίχτες του δικού μας φεστιβάλ να υποτιτλίσουν ένα τέτοιο έργο] μετά του Chris Clarke που βρίσκεται στο τελικό στάδιο της παραγωγής. Εκείνο όμως που τον απασχολεί έντονα τα τελευταία χρόνια είναι το ζήτημα της Ουτοπίας [Utopia] που διανύει ένα παρατεταμένο πρώιμο στάδιο έρευνας και σχεδιασμού. Σκοπός του είναι "να ξανααναστήσω την ελπίδα" λέει χαρακτηριστικά ο χαμογελαστός βούδας. "Κι αν -εν τω μεταξύ- βρω την κατάλληλη ουτοπία, θα μείνω εκεί και θα σας στείλω μια καρτ ποστάλ" προσθέτει το ίδιο χαμηλόφωνα ο άνθρωπος που θέλει να μοιράζεται τα πάντα μαζί μας.
Πόρτες στον κόσμο του
Seeing is Believing, άκου βλέπε και μίλα
Witness, μάρτυρας με τα μάτια των άλλων
Manufacturing Consent με ξεναγό τον Νόαμ
Cinema Verite, η στιγμή της μη μοναδιαίας αλήθειας
Ο μηδενικός ορίζοντας ενός μάρτυρα
