Mario Monicelli
Δεν θα σας γράψω πόσο μεγάλος σκηνοθέτης ήταν ο Μάριο Μονιτσέλι, που πήδηξε από το μπαλκόνι του νοσοκομείου που νοσηλευόταν σε ηλικία 95 χρόνων, ούτε ποιες σημαντικές ταινίες έκανε εκτός από τα Εντιμότατοι Φίλοι Μου (Amici miei) Ι και ΙΙ (το ΙΙΙ που ήταν ψιλοπατάτα δεν ήταν δικό του). Είμαι σίγουρος ότι τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές κάποιος άλλος ετοιμάζει το αναλυτικό και εμπεριστατωμένο κείμενό του.
Θα σας γράψω όμως γιατί θεωρώ τα δύο πρώτα Amici Miei από τις πιο σημαντικές ταινίες που έχω δει ποτέ και γιατί τον θαυμάζω και τον αγάπησα που τις γύρισε.
Οι ταινίες αυτές είναι ένας ύμνος στη ζωή που όλοι οι άντρες (scusate κορίτσια, αλλά η υπόθεση είναι τόσο αντρική όσο το κόντρα ξύρισμα του προσώπου) που δεν υποφέρουμε από σοβαροφάνεια, πουριτανισμό και μικροαστισμό θα θέλαμε να ζούμε. Άγρια πλάκα χωρίς ιερό και όσιο, δόσιμο στους φίλους χωρίς όρια, ρούφηγμα της ζωής με ό,τι έχει να σου δώσει κάθε στιγμή, και στο τέλος να τα παρατάς όλα για μια βόλτα (zingaratta) με τους φίλους, να είσαι αναρχικός στον πυρήνα της φιλοσοφίας σου (όχι σαν τους δικούς μας "αναρχικούς" που έχουν σύνθημα "σύνταξη στα 20, στράτευση στα 100" - αναρχικοί που περιμένουν το κράτος να τους ταΐσει μόνο στο νότιο άκρο της Βαλκανικής φυτρώνουν).
Οι ταινίες αυτές βγάζουν από τον καθένα ότι έχει κρυμμένο βαθιά μέσα του. Ο συντηρητικός και ο πουριτανός θα εξοργιστεί, ο φοβισμένος ανθρωπάκος θα σοκαριστεί, ο αγράμματος χαβαλές θα χαχανίσει με τις χοντράδες χωρίς να πιάσει το τραγικό κομμάτι της υπόθεσης. Και ο κανονικός άνθρωπος θα γελάσει με την ψυχή του, έχοντας πάντα στο βάθος την αίσθηση της ματαιότητας. Ένα αριστούργημα της Τέχνης που διαλέγεται με τον δέκτη όσα χρόνια και να περάσουν. Πολύ λίγοι το έχουν καταφέρει αυτό, και ελάχιστοι από τους σκηνοθέτες με περισσότερα βραβεία και αναγνώριση από τον Μονιτσέλι.
Έψαχνα να τις βρω σε DVD χρόνια πριν κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα. Τελικά τις αγόρασα με ιταλικούς (μόνο) υπότιτλους. Ήταν ο δεύτερος λόγος (μετά τους στίχους του Fabrizio DeAndre) που με έκανε να θελήσω τόσο πολύ να μάθω τη γλώσσα. Σήμερα το βράδυ θα τα ξαναδώ και τα δύο, και θα είναι, όπως κάθε φορά, σαν την πρώτη φορά.
