Μισό, μισό... κι άλλο μισό
Επανάσταση, βλάκες, σφαίρες, σωματοφύλακες κλπ που κυκλοφόρησαν σε συσκευασία του μισού, του ενάμισι, των δυόμισι, των τρεισήμισι… Του Κώστα Καρδερίνη
Έναυσμα γι' αυτό το παιχνίδι τίτλων υπήρξαν οι προεδρικές εκλογές στην Αίγυπτο, η καταδίκη Μουμπάρακ και το χειροποίητο ντοκιμαντέρ Μισή Επανάσταση που είδαμε στο πρόσφατο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Άρχισα να ψάχνω άλλες ταινίες με το μισό στον τίτλο τους. Δε μιλώ για λεπτομέρειες όπως ο 7μισης όροφος του παράξενου γραφείου στο Μανχάταν από το οποίο μπαίνεις Στο κεφάλι του Τζον Μάλκοβιτς [Being John Malkovich, 1999]. Μιλώ για μισο-τίτλους, πέραν των ενός δυο πασίγνωστων. Έφτασα αισίως ως το δωδεκάμισι.
Μισή επανάσταση / ½ Revolution [2011 Δανία] των Ομάρ Σαργκαουΐ & Καρίμ Ελ Χακίμ
Οι αγαναχτισμένοι αιγύπτιοι και οι συμπαραστάτες τους στην πλατεία Ταχρίρ. Τα καθάρματα και οι παρακρατικοί, η καθεστωτική τηλεόραση, ο στρατός και οι οδομαχίες. Η επονομαζόμενη Αραβική Άνοιξη μέσα από τα μάτια, τις μαρτυρίες και τις ερασιτεχνικές λήψεις μιας ομάδας ανήσυχων ανθρώπων που επέστρεψαν στο Κάιρο και βρέθηκαν στη δίνη των γεγονότων που οδήγησαν στην παραίτηση του Μουμπάρακ και την τρέχουσα διενέργεια των πρώτων ελεύθερων εκλογών μετά από 30 και πλέον χρόνια. Φόβος, βία, τρομοκρατία, προβοκάτσιες, προπηλακισμοί, δολοφονίες... αλλά και ελπίδα για ένα ελεύθερο καλύτερο αύριο που φαίνεται πια ορατό σήμερα. Στιγμές που αμφιβάλλουμε ότι κάτι αλλάζει γιατί όλα σκοτεινιάζουν από τα καπνογόνα και τα δακρυγόνα, τους εκκωφαντικούς κρότους και τα θραύσματα.
Ένας βλάκας και μισός /An Imbecile and a Half [1959 Ελλάς] του Γιάννη Δαλιανίδη
Η ηθογραφική κωμωδία του Δημήτρη Ψαθά που δείχνει ότι η αγαθοποιός βλακεία νικά εντέλει τη διαβολική εξυπνάδα και την κομπιναδόρικη νεοελληνική μπαγαποντιά. Σήμερα, εξηντατόσα χρόνια μετά, οι όροι έχουν μάλλον αντιστραφεί κι αυτές που προσπαθούν να εξαπατήσουν είναι ίσως οι ασφαλιστικές εταιρίες. Για την απεραντοσύνη της ανθρώπινης βλακείας είχε εξάλλου επιχειρηματολογήσει και ο Αλβέρτος Αϊνστάιν. Οι μικροί φίλοι έχουν ακόμη δυο επιλογές: Ένας μπάτσος και μισός του Χένρι Γουίνκλερ με τον Burt Reynolds και τον ενάμιση Βασιλιά των Λιονταριών που στα ελληνικά έγινε η συνέχεια νούμερο 3.
Τρελές Σφαίρες 2½ /The Naked Gun 2½: The Smell of Fear [1991 ΗΠ] του Ντέβιντ Ζάκερ
Ο αστυνομικός ντετέκτιβ Φρανκ Ντρέμπιν [Leslie Nielsen, 1926-2010] έλειπε μάλλον άδικα από την προηγούμενη λίστα μου με τους παραβατικούς μπάτσους. Τρελός, παλαβός και... μπάτσος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο άνθρωπος που γκρεμίζει συμβάσεις, αυτοκρατορίες και αίθουσες με τα τρανταχτά γέλια των θεατών. Τώρα που το σκέφτομαι, το Ντρέ-μπιν είναι μια μίξη δικαστή Ντρεντ και μίστερ Μπιν, όπως και ο ίδιος ο ήρωας. Στην τηλεόραση έκανε 6 ημίωρα επεισόδια [Police Squad! , 1982] και στη μεγάλη οθόνη τρεις συνέχειες. Ο Νίλσεν με τη φόρα που είχε, έπαιξε και στο τελείως παραβατικό και ανεκδιήγητο Λαός και Σύγκλητος: πριν δυο χιλιάδες χρόνια και μισό.
3½ Σωματοφύλακες /Los tres mosqueteros y medio [1957 Μεξικό] του Γκιλμπέρτο Μ. Σολάρες
Το κλασικό έργο του Δουμά πατρός σε μεξικάνικη εκδοχή όπου ο μισός σωματοφύλακας είναι ένα τετραπέρατο σκυλί. Η φημισμένη οικογένεια Valdes [German, Ramon και Martha] διαπρέπει σε τρεις κομβικούς ρόλους [Ντ'Αρτανιάν, Ροσεφόρ και Μιλαίδη ντε Βιντέρ] ενώ η βετεράνα του μεξικάνικου τρόμου Rosita Arenas παίζει την Κονστάνς. Οι θεατές λένε ότι ανταγωνίζεται πανάξια τις κλασικές και τις σύγχρονες μεταφορές του βιβλίου. Οι φίλου του Τιν-Ταν [Γκερμάν Βαλντέζ] είναι σίγουροι ότι είναι η καλύτερή τους.
4½ Σωματοφύλακες /Viereinhalb Musketiere [1935 Ουγγαρία] του Λάζλο Κάρντος
Στον αντίποδα αυτή η αυστρο-ουγγαρέζικη μουσικοχορευτική σαλάτα όπου ένα μουσικό τρίο [βιολί, πιάνο, τύμπανα] που ψάχνει τραγουδιστή και βρίσκει ντουέτο[;]. Ουδεμία σχέση με το πρωτότυπο. Τυμπανιστής ο Szoke Szakall [S.Z. 'Cuddles' Sakdall] που κατέφυγε στο Χόλιγουντ [Καζαμπλάνκα συν αρκετές κωμωδίες και μιούζικαλ] αφού παντρεύτηκε την αδερφή του σκηνοθέτη Ann Kardos [κοινωνικό σχόλιο]. Στο ρόλο του προφέσορα ο Felix Bressart γνωστός από τις ταινίες του Ernst Lubitsch [Νινότσκα, Ερωτική φωλιά, Να ζει κανείς ή να μη ζει;].
Εναλλακτικά προσφέρεται το ημίωρο ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει την ανήλικη μετενσάρκωση του μεγάλου βουδιστή δασκάλου της Εσωτερικής Μογγολίας, ηλικίας Τεσσεράμισι ετών [Four and Half Years Old].
Πέντε και μισή χλωμοί καβαλάρηδες /Piec i pol bladego Jozka [1971 Πολωνία] του Χένρικ Κλούμπα
Οι πέντε του τίτλου είναι χαρλεάδες και καβαλάνε WLA. Η μισή είναι η πολύ γνωστή στη χώρα της πολωνοαρμένισσα ηθοποιός Anna Dymna που κάνει την πρώτη της εμφάνιση στην οθόνη και οδηγεί άλλου τύπου μηχανή. Η ταινία απαγορεύτηκε στην Πολωνία γιατί θεωρήθηκε "κοινωνικά επιζήμια και αμφιβόλου ηθικής". Ένα καθαρόαιμο δίτροχο ρόουντ μούβι επηρεασμένο από το Κορίτσι με τη Μοτοσικλέτα [1968] και τον Ξένοιαστο Καβαλάρη [1969], με χίπικη μουσική και διάθεση.
Και οι 6½ ήσαν υπέροχοι /The Magnificent Six and ½ [tv 1967 ΗΒ] των Χ. Μπουθ / Π. Γκρ. Σκοτ
Πολύ δημοφιλής βρετανική τηλεσειρά, παιδική παρωδία των Επτά Υπέροχων, με παραγγελιοδόχο το βρετανικό Ίδρυμα Παιδικών Ταινιών [CFF]. Πρότυπό της η σειρά μικρών κωμωδιών Our Gang [η συμμορία μας] του Hal Roach. Η συμμορία εδώ απαρτίζεται από έξι σκανταλιάρηδες μικρούς και μια ακόμη πιο μικρή το δέμας πιτσιρίκα, οι οποίοι μπλέκουν σε απολαυστικές περιπέτειες γεμάτες δράση και υπέροχα εξωτερικά γυρίσματα ωραία φωτογραφημένα. Υπήρξαν συνολικά τρεις κύκλοι επεισοδίων ως το 1972. Και μια αναβίωση [Here Come the Double Deckers!].
Επτά και μισό /Seven and a Half /Sedam i po [2006 Σερβία] του Μίροσλαβ Μομτσίλοβιτς
Εφτά θανάσιμα αμαρτήματα και επτά μικρού μήκους ιστορίες που μιλούν για αδυναμίες και πάθη με διαστροφική ματιά, διαφορετικό στιλ για κάθε ιστορία και μαύρο πικρό χιούμορ. Όλα εκτυλίσσονται στα όρια του Νέου Βελιγραδίου, το ιστορικό και χρηματοοικονομικό κέντρο της πρωτεύουσας, το δημοφιλέστερο και ταχύτερα αναπτυσσόμενο διαμέρισμά της. Η Λαγνεία στην τυχαία συνάντηση δυο μεσήλικων παιδόφιλων. Η Οργή του γαβγίζοντα μποντιμπιλντερά. Η Λαιμαργία στην υποδοχή μιας γκροτέσκας γαμήλιας τελετής. Η Οκνηρία, η Απληστία, η Ζηλοφθονία. Η Αλαζονεία, μητέρα όλων.
Οκτώμιση / 8½ [1963 Ιταλία /Γαλλία] του Φεντερίκο Φελίνι
Ο διάσημος σκηνοθέτης Γκουίντο [Marcello Mastroianni], το άλλο εγώ του Fellini, περνάει κρίση ιδεών και δεν έχει πια έμπνευση. Ενώ οι συνεργάτες του τον κυνηγάνε και τον πιέζουν, αυτός αναπολεί τις σχέσεις του με τις γυναίκες του παρελθόντος του παρόντος και του μέλλοντος. Τη θεία του, τη γιαγιά του, τη γυναίκα του, την προστατευομένη του, τις ηθοποιούς και τις ερωμένες. Ο Φελίνι έχει κάνει ως τότε 8 ταινίες κι ένα μικρό επεισόδιο. Η μεγαλοφυία μας φέρνει πίσω από τις κάμερες να μοιραστούμε το κενό του δημιουργού και το τέρας της δημιουργίας του.
Στον απόηχο της ταινίας οι Οκτώμιση γυναίκες [1999] του εικονοκλάστη Πίτερ Γκρίναγουεϊ. Οκτώμιση παλλακίδες μετά το θάνατο της γυναίκας του σπιτιού και αφού είδε το φελίνειο Οκτώμιση. Το παιχνίδι και η θεωρία των ακεραίων αριθμών καταλαμβάνουν τις εμμονές του σκηνοθέτη όπως οι παλλακίδες τον επιχειρηματία ήρωα, άλλο παράλλο εγώ.
Εννιάμιση εβδομάδες / 9½ Weeks [1986 ΗΠ] του Άντριαν Λιν
Μπορείς ν' αφήσεις μόνο το καπέλο σου. Παιχνίδια ερωτισμού και σεξουαλικότητας σε περιτύλιγμα ποιότητας. Εκτός από την εκμαυλιστική φωνή του Joe Cocker, ό,τι αξίζει στην ταινία είναι η Kim Basinger στις μη ερωτικές σκηνές πρωτίστως. Η κάμερα την λατρεύει όταν και όσο παλαντζάρει ανάμεσα στην αγάπη και την υποταγή, την ωριμότητα και την παιδικότητα, τη φαντασίωση και την ονείρωξη. Έντεκα χρόνια μετά ακολούθησαν Άλλες 9½ εβδομάδες ανούσιες και ανάξιες.
10½ ώρες αργότερα /Ten and a Half Hours Later [2011 ΗΒ] των Μπ. Τζόρνταν & Τρ. Τζ. Γουίλιαμς
Νυχτερινό εργαστήρι υποκριτής δεξιότητας διάρκειας δεκάμιση ωρών [τρία βράδια] οδηγεί στο σχηματισμό επτά χαρακτήρων, τριών γυναικών και τεσσάρων μη γυναικών. "Τους εκμεταλλεύτηκαν πάρα πολύ και τους καλλιέργησαν πολύ λίγο". Οι χαρακτήρες αυτοί ενσωματώνονται σ' ένα πρωτότυπο θεατρικό, ξαναδουλεύονται μέσα του, αναπνέουν. "Αν κοίταζα χαμηλά θα 'βλεπα ψηλά". Η ανεξάρτητη σκηνοθέτισσα Tracy Williams βλέπει την παράσταση, μαγνητίζεται και την σκηνοθετεί σε υπαίθριο χώρο. "Τα πλακάκια έχουν κενά ανάμεσα".
11½ /Αγάπη και έγκλημα σμίγουν τα μεσάνυκτα /Entre onze heures et minuit [1949 Γαλλία /Ιταλία] του Ανρί Ντεκοΐν
Μεταξύ ενδεκάτης και δωδεκάτης βραδινής, γεμάτη παραδοξότητες και κινηματογραφοφιλικές αναφορές, έχουμε μια ταινία που συνδυάζει αστυνομικό μυστήριο, νουάρ και κωμωδία. Ο επιθεωρητής Καρέλ [Louis Jouvet] παίρνει τη θέση ενός δολοφονημένου για να αναγκάσει τον δράστη να τον... ξανασκοτώσει. Αναφορές στις ταινίες Δεν είμαι εγώ ο ένοχος [The Whole Town's Talking, 1935] του John Ford, ο Μεγάλος Δικτάτορας [1940] του Chaplin και Εξομολογήσεις ενός αχρείου [Copie conforme, 1947] του Jean Dreville, με τον Ζουβέ σε πολλαπλούς ρόλους.
Στις 12½ /A la medianoche y media [1999 Περού /Βενεζουέλα /Μεξικό] των Μαριάνα Ροντόν & Μαρίτε Ούγκας
Σε μια έρημη μικρή πόλη της Βενεζουέλας, εγκαταλειμμένη γιατί πρόκειται να την σαρώσει ένα γιγάντιο παλιρροϊκό κύμα, βολοδέρνουν τρεις παράξενοι χαρακτήρες. Ένας νέος άνδρας, εργένης ατρόμητος και κυνικός. Μια μυστηριώδης απόμακρη γυναίκα. Κι ένα κορίτσι που παίζει το ιδίας εμπνεύσεως Τζουμάντζι με πίστα όλη την πόλη, πιστεύοντας ότι μπορεί να αποτρέψει το κακό. Στο κασετόφωνο του αυτοκινήτου ακούγεται μόνιμα το Hace Calor των αργεντίνων Los Rodriguez. Εξωτικό άρωμα γυναίκας με φόντο έναν αυτοκινητόδρομο που όντως πλακώθηκε από ένα κύμα παλιρροϊκής αμμολάσπης.
Μισιακοί Τίτλοι
Μισή επανάσταση /½ Revolution [2011 Δανία, 71'] Omar Shargawi & Karim El Hakim
Ένας βλάκας και μισός /An Imbecile and a Half [1959 Ελλάς, 69'] Γιάννης Δαλιανίδης
Ένας μπάτσος και μισός /Cop and ½ [1993 ΗΠ, 97'] Henry Winkler
The Lion King 1½ /Ο βασιλιάς των λιονταριών 3: Hakuna Matata [2004 Αυστραλία /ΗΠ, 77'] Bradley Raymond
Τρελές Σφαίρες 2½ /The Naked Gun 2½: The Smell of Fear [1991 ΗΠ, 85'] David Zucker
3½ Σωματοφύλακες /Three and a Half Musketeers / Los tres mosqueteros y medio [1957 Μεξικό, 100'] Gilberto Martinez Solares
4½ Σωματοφύλακες /Four and a Half Musketeers / Viereinhalb Musketiere [1935 Ουγγαρία] Laszlo Kardos
Πέντε και μισή χλωμοί καβαλάρηδες /Five and Half of Pale Joe / Piec i pol bladego Jozka [1971 Πολωνία, 80'] Henryk Kluba
Και οι 6½ ήσαν υπέροχοι /The Magnificent Six and ½ [tv 1967-1971 ΗΒ, 19x20'] Harry Booth / Peter Graham Scott
Επτά και μισό /Seven and a Half / Sedam i po [2006 Σερβία, 106'] Miroslav Momcilovic
Οκτώμιση / 8½ [1963 Ιταλία /Γαλλία, 138'] Federico Fellini
Οκτώμιση γυναίκες / 8½ Women [1999 ΗΒ /Ολλανδία /Λουξεμβούργο /Γερμανία, 118'] Peter Greenaway
Εννιάμιση εβδομάδες / 9½ Weeks [1986 ΗΠ, 112'] Adrian Lyne
Άλλες 9½ εβδομάδες /Another Nine & a Half Weeks / Love in Paris [1997 Γαλλία /ΗΒ /ΗΠ, 105'] Anne Goursaud
10½ ώρες αργότερα /Ten and a Half Hours Later [2011 ΗΒ, 22'] Beverley Jordan & Tracy G. Williams
11½ / Between Eleven and Midnight / Entre onze heures et minuit [1949 Γαλλία /Ιταλία, 92'] Henri Decoin
Στις 12½ / At Midnight and a Half / A la medianoche y media [1999 Περού /Βενεζουέλα /Μεξικό, 90'] Mariana Rondon & Marite Ugas
Παραλειπόμενα μισά
Μεταξύ τέταρτου και ημίωρου / Between a Quarter and Half / Bylo ctvrt a bude pul [1968 Τσεχοσλοβακία, 96'] Vladimir Cech
Τ' άλλο μισό και τ' άλλο μισό /The Other ½ & the Other ½ /Wo ai tai kong ren [1988 Χονγκ Κονγκ, 93'] Clara Law
Στο κεφάλι του Τζον Μάλκοβιτς /Being John Malkovich [1999] Spike Jonze
Οι 13½ ζωές του Καπετάν Μπλάουμπερ / Kaept'n Blaubaer - Der Film / The 13½ Lives of Captain Bluebear [1999 Γερμανία, 85'] Hayo Freitag
Παρθένα 16½ ετών /ein Maedchen von 16½ [1958 Ανατολική Γερμανία, 95'] Carl Balhaus
23½ ώρες φευγιό /23 1/2 Hours Leave [1937 ΗΠ, 72'] John G. Blystone
23½ ώρες φευγιό /23 1/2 Hours' Leave [1919 ΗΠ, 50'] Henry King
Τρελές Σφαίρες 33 1/3 / Naked Gun 33 1/3: The Final Insult [1994 ΗΠ, 83'] Peter Segal
Τριανταεννιά και μισό / 39½ [2000 Γερμανία, 13'] Franziska Meletzky
Σαρανταοκτώ και μισό / 48½ [V 2002 ΗΠ, 10'] Russell Johnson
Εβδομηνταένα και μισό /Seventy One and a Half [2008 Αυστραλία, 7'] Laura Jones
Μπραζίλ /Brazil /1984½ [1985 ΗΒ, 132'] Terry Gilliam
Λαός και Σύγκλητος: πριν δυο χιλιάδες χρόνια και μισό /S.P.Q.R.: 2,000 and a Half Years Ago /S.P.Q.R. 2000 e 1/2 anni fa [1994 Ιταλία, 95'] Carlo Vanzina
ΥΓ: Υπάρχει ένα ωραίο παιδικό κόμικ του Walter Moers που λέγεται Οι 13½ ζωές του Κάπταιν Μπλάουμπερ [Die 13½ Leben des Kaept'n Blaubaer, Eichborn Verlag, Φρανκφούρτη 1999] με ήρωα έναν μπλε αρκούδο καπετάνιο. Οι δεκατρείς ζωές είναι ισάριθμες περιπέτειες του πολυκύμαντου βίου του. Στην έσχατη μισή του ζωή, στο τέλος του βιβλίου, βρίσκει μια θηλυκιά σύντροφο όπως την ονειρεύτηκε στην 7η ζωή του. Από τότε ζουν μαζί καλά, χωρίς αυτό να αποκλείει και νέες περιπέτειες. Από αυτό το βιβλίο εμπνεύστηκε το κινούμενο σχέδιο Kaept'n Blaubaer - Der Film [1999 Γερμανία] του Hayo Freitag αλλά και ένα πετυχημένο παιδικό μιούζικαλ.