Μουσική απ' το φακό του 5ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

Ξεχειλίζει από μουσική η 5η διοργάνωση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ταινίες για μουσικούς θρύλους ή για θρύλους της μουσικής, μουσικές του δρόμου και μουσικές του σαλονιού ή του δωματίου που χώρεσαν την ιστορία τους στα μικρά καρέ του σελουλόιντ. Μας περιμένουν κυρίως τις βραδινές ώρες ή και μεταμεσονύχτια για να μας ταξιδέψουν πολλάκις στο σύμπαν της μουσικής.

Δεσπόζουσα θέση στο τμήμα 'Μουσική μέσα από το φακό' κατέχει το κύκνειο live του Τζίμι Χέντριξ στη Νήσο του Γουάιτ, τον Αύγουστο του 1970 [Blue Wild Angel: Jimi Hendrix live at the Isle of Wight, ΗΠΑ, 2001, 102']. Ο Murray Lerner ανασύνταξε όλο του το υλικό από δυο προηγούμενα ντοκιμαντέρ [Message to Love & ...], τό 'κοψε, τό 'ραψε, πρόσθεσε κι αλλά κομμάτια στο παζλ, πήρε φρέσκιες συνεντεύξεις από τους Μιτς Μιτσελ και Μπίλι Κοξ, και κατάφερε να ξαναζωντανέψει έναν μύθο του πάλαι πότε σεξ'ν'ντραγκς'ν'ροκ'ν'ρολ. Ο "Άγριος Γαλάζιος Άγγελος", όπως ο ίδιος ήθελε να τον παρουσιάσουν στο σόου εκείνο, και η εμπειρική του μπάντα παραμένουν ημίθεοι μιας οριστικά παρελθούσης άγριας εποχής.

Ιστορικά αναφέρω ότι το σετ ξεκίνησε με "God save the queen" και "Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band" για ν' ακολουθήσουν τα κλασικά "Spanish Castle Magic", "All Along The Watchtower", "Machine Gun" "Lover Man", "Freedom", "Red House" [τι παθιάρικη μπλουζιά], "Dolly Dagger", "Foxy Lady", "Purple Haze" και "Midnight Lighting". Ο κόσμος ζητούσε επίμονα το "Fire" αλλά ο εμπρηστής-κιθαρίστας το υποσχέθηκε για την επόμενη φορά που δεν ήρθε ποτέ, διότι 18 μέρες μετά έφυγε για το μεγάλο μακρινό ταξίδι του.

Κατόπιν κάνουμε ένα άλμα 30 χρόνων και ακολουθούμε την ευρωπαϊκή τουρνέ του Ρόμπι Γουίλιαμς, μες απ' το μικρό λεωφορείο του γκρουπ. Η κάμερα του Brian Hill μας πάει στη Σουηδία [όπου το κοινό είναι ψόφιο], στη Δανία [όπου η Κοπεγχάγη τον αποθεώνει], στη Γερμανία [όπου στη Στουτγκάρδη ένας παλαβός του επιτίθεται επί σκηνής], στη Γαλλία [όπου βλέπουμε τον καλύτερό του εαυτό] και στην Ολλανδία [όπου;]. Ο Robbie ξεγυμνώνεται σιγά σιγά μπροστά στο φακό. Μιλάει για το σκοτεινό παρελθόν, την μεταμέλεια, την ανάκαμψη. Μιλάει με χιούμορ και ειλικρίνεια. Συνθέτει κι ένα νέο τραγούδι στο βαν. Παραδόξως δεν βλέπουμε ν' αφιερώνεται ιδιαίτερος χρόνος στα μέλη της μπάντας του. Παρά τις όποιες ανισορροπίες όμως, το αποτέλεσμα του "Nobody Someday" [Κανείς κάποια μέρα, Βρετανία, 2001, 95'] αποζημιώνει και ψυχαγωγεί.

Οι υπόλοιπες ταινίες είναι αφιερωμένες στις μουσικές του κόσμου. Ο φωτογράφος David Turnley πρωτογνώρισε την Κούβα το 1997, όταν πήγε εκεί με τον Μοχάμετ Άλι, ως ανταποκριτής του περιοδικού Life. Το "La Tropical" [Λα τροπικάλ, ΗΠΑ, 2001, 90'] του, είναι ένα μαυρόασπρο ψηφιακό ντοκιμαντέρ που μας ξεναγεί στις πίστες του ομώνυμου ανοιχτού κλαμπ, ευρισκομένου στο πλάι του θεάτρου Apollo, στην Αβάνα. Ο χορός είναι ένα κυρίαρχο συστατικό της ζωής εκεί: χαλαρώνει, ξεαγχώνει, φέρνει ευεξία, δημιουργεί οικειότητες, φιλίες, ένταση, πάθος, γιορταστική ατμόσφαιρα και λήθη [έστω και προσωρινή] από τα βάσανα και τις σκοτούρες μιας δύσκολης ζωής. Εκτός από τους απλούς καθημερινούς θαμώνες βλέπουμε και κάποιους σημαντικούς μουσικούς της χώρας, όπως οι Los Van Van, Isaac Delgado και Charanga Habanera.

Ό,τι είναι η σάλσα για τους δυστυχισμένους κουβανούς, τόσο κι άλλο τόσο λυτρωτική είναι σάμπα για τους βραζιλιάνους του Ρίο. Το μεσαίου μήκους φιλμάκι "Samba" [Σάμπα, Βραζιλία, 2001, 54'] της Thereza Jessouroun το αποδεικνύει και το επιδεικνύει περίτρανα. Μόνο που εδώ η σκηνοθέτις κάνει και μια σπουδή στην εξέλιξη του χορού, συγκρίνοντας την σημερινή του μορφή με τις φιγούρες της παραδοσιακής σάμπας.

Σε εντελώς διαφορετικούς παράλληλους κινείται το "Jabaroot" [Τζαμπαρούτ, Καναδάς, 2003, 60'] του ιρανού Shahin Parhami, ένα ποιητικό πειραματικό ντοκιμαντέρ που ακολουθεί τα βήματα της διασποράς μες από τους ήχους μιας περσικής μελωδίας. Αλλά και "Η τυφλή ορχήστρα" [Het Blinde Orkest, Ολλανδία, 2002, 52'] της Sabine Konig, που μας παρουσιάζει μια φιλαρμονική αποτελούμενη από αόμματες γυναίκες εξ Αιγύπτου!!! Η έννοια 'γυναίκα μουσικός' είναι από μόνη της ανέκδοτο και ταμπού για τον αραβικό κόσμο. Σκεφτείτε πόσο μάλλον πολλές γυναίκες, τυφλές, με καλυμμένα κεφάλια, να αποδίδουν έργα για κλασική ορχήστρα.

Ο μουσικόφιλος θεατής έχει άλλον έναν λόγο να κάνει χαρές. Διότι εκτός του τμήματος που μόλις κάλυψα, υπάρχει και το αφιέρωμα στο μεγαλόπνοο έργο της αμερικανής παραγωγού Μάργκαρετ Σμίλοου. Το παραγωγικό της πανέρι διαθέτει απ' όλα τα είδη. Θέλετε όπερα; Χρυσή ευκαιρία για όσους δεν τόδαν πρόπερσι [αλλά και για τους φαν του είδους] να [ξανά]δείτε το "Turandot Project" [Τουραντό στη Κίνα, ΗΠΑ, 90'] του Allan Miller, όπου συμπλέκονται και διαπλέκονται χωροχρονικά ο Τζιάκομο Πουτσίνι, ο Ζούμπιν Μέτα και ο Ζανγκ Γίμού. Θέλετε κλασική μουσική; Τι καλύτερο από το τσάκωμα της νότας υπό του μαέστρου Μπέρνσταϊν στο πορτραίτο "Leonard Berstein : Reaching for the note" [Λέναρντ Μπέρνσταϊν: Πιάσε τη νότα, ΗΠΑ, 115'] της Susan Lacy.

Θέλετε κάτι λιγότερο κλασικό; Μήπως προτιμάτε χορό; Ιδού εμπρός σας ο φαντασιόπληκτος χορογράφος και διευθυντής κλασικών κινηματογραφικών χορογραφιών Μπάζμπι Μπέρκλεϊ μες από το έργο "Busby Berkley: Going through the roof" [Μπάζμπι Μπέρκλεϊ: Ο χορευταράς, ΗΠΑ, 84'] του David Thompson. Α κατάλαβα, σας αρέσουν τα μιούζικαλ. Όκεϊ, ο David Thompson έχει φροντίσει και για σας, παρουσιάζοντας "Τα μεγάλα μιούζικαλ του Άρθουρ Φριντ" [Musicals Great Musicals: The Arthur Freed Unit at MGM, ΗΠΑ, 85'], με σήμα το λιοντάρι που βρυχάται.

Κι όσοι πάλι δεν έχετε το μικρόβιο της μουσικής αλλά του σινεμά να σας κατατρώει, μπορείτε να κοιμάστε ήσυχοι. Η πολυπράγμων Μάργκι σας φιλοδωρεί με έναν "Kurosawa" [Κουροσάβα, ΗΠΑ, 115'] του Adam Low κι έναν κλασικό Τζων Χιούστον με το "The Making of the Misfits" [Οι αταίριαστοι: The making of, ΗΠΑ, 54'] του Gail Levin.

Και για να μην ξεφεύγουμε απ' το θέμα μας σας υπενθυμίζω ότι την Παρασκευή 7/3/2003, στις 11 το βράδυ στην Υδρόγειο, έχουμε καλεσμένους μας τους Beefcake [+ Decades + Deekay Taylor dj-sets], ζωντανούς και τσαχπίνηδες. Έτσι για να κάνουμε πρακτική εξάσκηση και να εμπεδώσουμε καλύτερα όλ' αυτά που θάχουμε δει την τρέχουσα εβδομάδα.

Διαδικτυακές πίστες
Ο Jimi και το offoffoff Γουάιτ
Οι ρυθμοί της Κούβας από τον ίδιο τον Τέρνλεϊ
Μια παρουσίαση αLa Tropical
Η επίσημη σελίδα του Κάποτε Κανένα
Φτιάχνοντας τους Αταίριαστους
Άιντε, δείτε και την επίσημη σελίδα των Beefcake