Νέος Γαλλικός Κινηματογράφος 2004

Έχει πια καθιερωθεί το πανόραμα ταινιών της πιο πρόσφατης γαλλικής παραγωγής που ξεκίνησε ως εβδομάδα νέου γαλλικού κινηματογράφου πριν από πέντε χρόνια. Εφέτο το πρόγραμμα περιλαμβάνει 15 νέες ταινίες, εσοδείας 2003-2004. Παράλληλα επεκτείνεται και με μια μικρή ομάδα πέντε κλασικών ταινιών που σκοπό έχουν να τιμήσουν την κινηματογραφική μουσική. Όχι πως δε θα βρούμε καλές μουσικές ή καταξιωμένους μουσικούς στις νέες παραγωγές, αλλά η επιστροφή σε κάποια σάουντρακ που έγιναν σημεία αναφοράς δεν είναι διόλου άσχημη ιδέα.

Κι επειδή είμαι πολύ μεγάλος θαυμαστής της κινηματογραφικής μουσικής επένδυσης, λέω να ξεκινήσουμε από εκεί. Ο Francis Lai αναγάγει την τυπική ερωτική ιστορία του "Ένας άντρας μια γυναίκα" [Un homme et une femme, 1966, 102'] σε ένα λυρικό περιρέον ιντερμέτζο. Ο Claude Lelouch ξεφεύγει από το πνεύμα και το γράμμα της νουβέλ βαγκ από πολύ νωρίς. Κάτι η προηγούμενη θητεία του στο ντοκιμαντέρ, κάτι η αλγερινο-εβραϊκές του καταβολές, κάτι οι μικρές μουσικές του ταινιούλες - όλα συνέβαλαν στο ορόσημο αυτό που γνώρισε και συνέχεια "... 20 χρόνια μετά". Η Ανούκ Εμέ και ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν είναι έξοχοι.

Στο "Ασανσέρ για δολοφόνους" [Ascenseur pour l'echafaud , 1958, 88'] του Louis Malle έχουμε να κάνουμε με την βραδυδακτυλουργική τζαζ του Μάιλς Ντέηβις. Νουάρ μαύρο, κατράμι σαν τη νύχτα, νύχτα μαύρη κι άραχνη σαν τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Οι Ζαν Μορώ και Μωρίς Ρονέ πλέουν μέσα στο μουσικά μοτίβα του Miles που λες και βρίσκεται κρυμμένος μέσα στις πυχτές σκιές του σκηνικού μαζί με την μπάντα του.

Το δίγωνο γίνεται τρίγωνο γαϊτανάκι στα πεντάγραμμα του George Delerue. Ανάμεσα στους "Ζυλ και Ζιμ" [Jules et Jim, 1962, 110'] του Francois Truffaut υπάρχει μαι δυνατή φιλία, ο 1ος παγκόσμιος, η μακροχρόνια αντιπαράθεση γερμανών και γάλλων και μια Ζαν Μορώ που παλινδρομεί, σαγηνεύει και διακηβεύει το μέλλον. Οι Όσκαρ Βέρνερ και Ανρί Σερέ υποθάλπτουν το ανέφικτο.

Ένας άλλος μεγάλος μάστορας όνομα και πράμα, ο Michel Legrand, μας παρασύρει στην αυλή της χώρας των θεαμάτων με το μεσαιωνικό μουσικοχορευτικό παραμύθι της ωραίας "Τομαρούς". Σήμερα λέγεται "Δέρμα γαϊδάρου" [Peau d'ane, 1970, 100'] του Jacques Demy και μοιάζει υπερφίαλο, αλλά θα πρέπει να έχετε κατά νου και τον πρωτοχριστιανικό "Λούκιο ή όνο" του Λουκιανού του Σαμοσατέως. Η Κατρίν Ντενέβ, μόνιμη έμπνευση του Ντεμί, και ο τεράστιος Ζαν Μαραί αντιστρέφουν οιωνεί την "Πεντάμορφη και το Τέρας" του Κοκτώ.

Μεσαίων, μελόδραμα, παρακμή και ανάμνηση. Η απούσα παρουσία μιας γυναίκας στοιχειώνει τον μέγα μουσικό που έχει κλειστεί στο δωμάτιο της θλίψης του. Οι βιολονιστικές συγχορδίες του Jean-Baptiste Lully, του Sainte-Colombe και του Marin Marais συνυπάρχουν με τις μουσικές γέφυρες του Jordi Savall. "Όλα τα πρωϊνά του κόσμου" χωρίς επιστροφή [Tous les matins du monde, 1991, 115'] για τον Ζαν-Πιέρ Μαριέλ, τον Ζεράρ και τον Γκιγιώμ Ντεπαρτιέ, την Αν Μπροσέ και τον σκηνοθέτη της απουσίας Alain Corneau. Το διπλό σιντί της ταινίας είναι ένα μαστ ανεξαρτήτως μουσικών προτιμήσεων.

Μην νομίσετε όμως ότι κι οι σημερινοί δεν έχουν κάτι μελωδικό να προτείνουν. Ο Michael Galasso [του In the Mood for Love] επενδύει "Το τανγκό των Ρασέβσκι" [Le tango des Rashevski, 2003, 100'] του Sam Garbarski [θυμάστε το μικρό "Καλά Χριστούγεννα Ρασίντ (Joyeux Noel, Rachid, 2000, 15'); Δικό του] με πρώτο χορευτή τον Ιππολύτ Ζιραρντό. Οι Gabriel Yared και Stephane Moucha σιγοντάρουν μετά θάνατον τον συγγραφέα της Μασσαλίας Jean-Claude Izzo στη "Θαλασσα της λησμονιάς" [Les marins perdus, 2003, 107'] της Claire Devers. Αλλά και την αδικοχαμένη Μαρί Τρεντινιάν που την βλέπουμε πλάι στον Μπερνάρ Ζιροντό, τον Μίκι [καλασνίκοφ] Μανόλοβιτς και την Ωντρέι [δε με μέλλει - γλυκιά σαν μέλι] Τοτού.

Ο Γαβριήλ Γιαρντ συνοδεύει και τους "Γοητευτικούς ταξιδιώτες" [Bon voyage, 2003, 114'] του Jean Paul Rappeneau. Στα παιδικάτα του σκηνοθέτη [1940] επιστρέφουν οι Ιζαμπέλ Ανζανί, Ζεράρ Ντεπαρτιέ, Βιρζινί Λεντουαγιέν, Ιβάν Ατάλ και Πήτερ Κογιότ. Ενώ ο μινιμαλιστής Michael Nyman σκοράρει ένα ακόμη πιο προχωρημένο τρίγωνο ανάμεσα στους Εμανουέλ Μπεάρ, Φανί Αρντάν και Ζεράρ [και πάλι] Ντεπαρτιέ και ιντριγκάρει την μεταμόρφωση της Μαρλέν σε "Ναταλί" [Nathalie, 2003, 105'] υπό τις οδηγίες της Anne Fontaine.

Τελευταίος θα μπορούσε να σύρει το χορό ο Hikaru Hayashi που αυτοσχεδιάζει με την απουσία του Οτάρ. "Από τότε που έφυγε ο Οτάρ" [Depuis qu'Otar est parti, 2003, 102'] οι τρεις γυναίκες, οι τρεις γενιές που άφησε πίσω του, ζουν με την προσμονή της επιστροφής του. Ένα θέατρο καθημερινότητας στήνεται οίκαδε ώσπου η παράσταση μετακομίζει από την Τιφλίδα στο Παρίσι. Η σκηνοθέτις Julie Bertucelli βλέπει πολλά πράγματα 'από μέσα' κι αφήνει πάμπολλα πικρούτσικα χαμόγελα να σκάσουν αβίαστα. Κι έμενα μ' αρέσουν αυτές οι χαμηλότονες και χαμηλόφωνες δημιουργίες που πάλλονται με πρωτοφανή εσωτερική δύναμη. Η ερμηνεία της γιαγιάς [μάνας του Οτάρ] καθηλώνει και εκστασιάζει τους σινεφίλ.

Όσοι επίσης θέλετε περισσότερο γέλιο και λιγότερη σκοτούρα, θα βρείτε ένα ενδιαφέρον μενού. Ο Pierre Salvatori, γνωστός μας από τους "Μαθητευόμενους" (Les apprentis, 1995), επιστρέφει "Μετά από σας..." [Apres vous..., 2003, 110'] με τον Ντανιέλ Ωτέιγ, τον Χοσέ Γκαρσία και την Σαντρίν Κιμπερλέν σε μια ανάλαφρη κομεντί με σομελιέ, εστιατόρια, κομψότητα και φινέτσα. Τρέλα τριγωνική πουλάει η Diane Kurys με υποχείρια τη Σοφί Μαρσώ, τον Σαρλ Μπερλίνγκ και τον Βενσάν Περέζ στο αρκούντως εξωφρενικό "Μένω!" [Je reste!, 2003, 104']. Ο Marc Esposito παίζει με την "Καρδιά των ανδρών" [Le ceur des hommes, 2003, 107'] και ο Samuel Benchetrit ανασταίνει Λένον και Τζόπλιν για τις ανάγκες του "Τζάνις και Τζων" [Janis et John, 2003, 105']. Δεν μπορεί όμως να ξαναφέρει πίσω την Μαρί Τρεντινιάν, γι' αυτό και της αφιερώνει αυτό το κύκνειο άσμα. Την συνοδεύουν ακόμη ο Σερζί Λοπέζ, ο Κριστόφ Λαμπέρ και ο πατέρας της Ζαν Λουί.

Και φτάσαμε στα δύσκολααα. Μας έμειναν ο νεανικός "Ελιγμός" [L'Esquive, 2003, 117'] του Abdellatif Kechiche, γεμάτος θράσος και λογοδιάρροια. Μόνο που δεν μπορώ να καταλάβω πως γίνεται παιδιά μεταναστών να μιλάνε σα φορτηγατζήδες, να αναγνωρίζουν γραμματικά τα τρίτο πρόσωπο και να λογοπαίζουν με τον Μαριβώ. Είναι σα να απαγγέλουν Σεφέρη τα χαμίνια της Ομόνοιας. Μ' αρέσει σαν ιδέα αλλά δεν είναι ρεαλιστικό. Όπως δεν έχω κάποια απάντηση στο ερώτημα 'γιατί προτιμάει τα ιστορικά δράματα;' ο Ερίκ Ρομέρ. Μια και δεν είναι συχνό φαινόμενο οι μεταγραφές ελλήνων ηθοποιών σε διεθνείς παραγωγές, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στην "Τριπλή πράκτορά" μας [Triple agent, 2004, 115'] Κατερίνα Διδασκάλου.

Η βία παραμονεύει σε συνέχειες. Δεν ξέρω γιατί έχει φάει τέτοιο κόλλημα με την Ιζαμπέλ Ιπέρ ο Μίκαελ Χάνεκε. "Η ώρα του λύκου" [Le temps du loup, 2003, 113'] προεκτείνει την θεματική των "Παράξεων παιχνιδιών" (Funny games, 1997) αλλά βάζει στο παιχνίδι και άλλους διάσημους ηθοποιούς, όπως οι Πατρίς Σερώ, Μπεατρίς Νταλ και Ολιβιέ Γκουρμέ. Με "Φόβο και τρόμο" [Stupeur et tremblements, 2003, 107'] επιστρέφει κι ο Alain Corneau που βάζει την εκπληκτική Συλβί Τεστούντ να βιώσει το πολιτισμικό σοκ της αλλαγής ηπείρου. Κι αν η Ιαπωνία και η Γιόκο Ογκάουα είναι πολύ εξωτικά πράγματα για σας, τότε βουτήχτε πίσω στον χωροχρόνο με τον ήρω της άγριας δύσης "Blueberry" [2003, 124'] του Γιαν Κούνεν. Ο Βενσάν Κασέλ ξανασυναντά τον Τσέκι Κάριο μετά το σπιντάτο "Dοbermann"(Η συμμορία με τα ντόπερμαν, 1997). Μόνο που τώρα η παρέα είναι πιο ανοιχτή: οι Μάικλ Μάντσεν, Τζούλιετ Λιούις, Κολμ Μίνεϊ, Τζιμόν Χονσού και Ντένις Χόπερ εκπροσωπούν τις υπόλοιπες ηπείρους. Και τον αδάμαστο χρόνο κρατάει στα χέρια του ο Έρνεστ Μπόργκναϊν.

Οι μικροί μεγάλοι και οι μεγάλοι μικροί μπορούν να χαρούν και το κινούμενο σχέδιο "Η προφητεία των βατράχων" [La prophetie des grenouilles, 2003, 90'] του καλοτεχνήτη Jacques-Remy Girerd, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην αγωγή των παιδικών ψυχών και χρειάστηκε έξι χρόνια για να ολοκληρωσεί την νέα του αυτή δουλειά. Για να δείτε ότι το "Τρίο της Μπελβίλ" δεν είναι μια μοναδική μοναδικότητα. Κι ότι η διαφορετικότητα είναι μέρος της ταυτότητάς μας. Κι αν είστε ακουστικοί τύποι προσπαθείστε να διακρίνετε τις φωνές του Μισέλ Γκαλαμπρί, της Ανί Ζιραρντό, της Ανούκ Γκρινμπέργκ και του Μισέλ Πικολί.

Επισκεπτήριο
Φόβος και τρόμος με Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ
Η ώρα του αυστριακού λύκου
Ο λύκος έξ' απ' το μαντρί
Μετά από σας..., παρακαλώ
Ο σιωπηλός καβαλάρης Blueberry
Ο Jan Kounen αυτοεκτίθεται
Καλό ταξίδι σύντροφοι
Η καρδιά των ανδρών χτυπά ελεύθερα
Τζάνις Λένον και Τζων Τζόπλιν
Άσε με να μείνω, σε παρακαλώ!
Η θάλασσα της λησμονιάς του Ιζό
Η Ναταλί που ήτανε Μαρλέν
Οι βάτραχοι προφητεύουν
Βρέχει γάτες και βατράχους
Τριπλός πράκτορ εναντίον διπλού
Οι Ρασέβσκι χορεύουν τανγκό
Ο Οτάρ δεν ήταν ποτέ του εδώ