Nicolas Philibert: Τί μου αρέσει στα ντοκιμαντέρ

Αυτό που μου αρέσει στα ντοκιμαντέρ είναι η ελευθερία να εξερευνάς ένα θέμα ενώ το φιλμάρεις, να το μαθαίνεις καθώς προχωράς. Συχνά λέω πως, όταν αρχίζω κάτι καινούργιο, όσο λιγότερα ξέρω από τα πριν τόσο καλύτερα! Αυτό σημαίνει πως δεν κάνω κάτι επειδή έχω προμελετήσει, αλλά επειδή έχω επιθυμία να το γνωρίσω, έχω ανάγκη και ψάχνω να μάθω για κάτι που δεν ξέρω. Ως εκ τούτου, τα πονήματά μου είναι φτιαγμένα με διαισθητικό τρόπο, πηγάζουν από τη σχέση μου με αυτά που φιλμάρω κι όχι από κάποια βαθιά γνώση.

Για τι ακριβώς μιλάνε; Τι εννοούν; Συχνά αναρωτιέμαι γιατί δεν γνωρίζω τίποτε κι ίσως είναι καλύτερα έτσι. Όταν γύριζα Το Παραμικρό στην ψυχιατρική κλινική La Borde, πιέστηκα πολύ να περιγράψω το θέμα μου. Πραγματικά, ακόμη και τώρα δεν ξέρω ποιο είναι και δεν έχει καμιά σημασία για μένα. Δεν έγινε μια ταινία για την κλινική, έγινε μια ταινία χάρις στην κλινική.

Ο καθένας ξέρει πια πως δεν υπάρχουν "καλά" ή "κακά" θέματα. Η ποιότητα της ταινίας δεν είναι ευθέως ανάλογη του πόσο σημαντικό είναι το θέμα ή πόσο δίκαια υπηρετεί τον σκοπό του! Μπορεί να γίνει ένα θαυμάσιο ντοκιμαντέρ για το πιο κοινότυπο θέμα. Αυτό που μετρά είναι το όραμα, η μορφή. Είναι η σκεπτόμενη μορφή, όπως είπε κι ο Γκοντάρ. "Καλύτερο" ντοκιμαντέρ είναι αυτό που γίνεται καλύτερο από το θέμα του, που το υπερβαίνει.

Ο κινηματογράφος δεν είναι κοινωνιολογία, είναι κάτι άλλο: σχέση με το χρόνο, ιστορίες με ρυθμό, φωνές εντός εκτός, φόντο και υπόβαθρο, ένα διαρκές παιχνίδι ανάμεσα σε αυτό που δείχνει και σ' αυτό που δεν δείχνει, χαρακτήρες που βαθαίνουν, κάτι μυστηριώδες, πράγματα που αντιστέκονται σε κάθε εξήγηση. Είναι, κατά βάση, αυτές οι σκοτεινές περιοχές, παρενθέσεις, αόρατα μέρη και γυμνές μορφικές επιλογές, που πιθανώς θα υποδαυλίσουν την έναρξη της σκέψης του θεατή, ή την κινητοποίηση της φαντασίας του. Όταν όλα είναι εύκολα, ορατά, διαυγή, χωρίς ζόρικα σημεία ή εμπλοκές, τότε δεν υπάρχει θέμα, δεν υπάρχει αφήγηση, δεν υπάρχει σκέψη.

Νικολά Φιλιμπέρ, Μάιος 2008.

Οι ταινίες του Αφιερώματος Philibert στο 16ο ΦΝτΘ

1978 Η Φωνή του Κυρίου /His Master's Voice /La voix de son maitre [100λ] w/Gerard Mordillat
1990 Η Πόλη του Λούβρου /La ville Louvre /Louvre City [84λ]
1992 Η Χώρα των Κωφών /Le pays des sourds /In the Land of the Deaf [99λ]
1994 Ένα Ζώο, δυο Ζώα /Un animal, des animaux /Animals [59λ]
1996 Το Παραμικρό /La moindre des choses /Every Little Thing [105λ]
2002 Να Είσαι και να Έχεις /Etre et avoir /To Be and to Have [104λ]
2007 Επιστροφή στη Νορμανδία /Retour en Normandie /Back to Normandy [113λ]
2010 Νενέτ /Nenette [70λ]
2012 Το Σπίτι του Ραδιοφώνου /La Μaison de la Radio [99λ]