Ο δραπέτης των σκιών
Τον έχασε η αρχιτεκτονική [λόγω κατοχής, το '42] αλλά τον κέρδισε η τέχνη του πατέρα του Σωτήρη, δηλαδή όλη η Ελλάδα που είναι η ίδια "ένας μεγάλος καραγκιόζμπερντες" κατά τα λεγόμενά του. Στα χέρια του ο λαϊκός μαυρομάτης ήρωας κι οι φίλοι του και οι οχτροί, έγιναν αθάνατοι και αποτύπωσαν καημούς, λύπες, πίκρες, χαρές, κουράγια, πάθη και θυμοσοφίες. Συνεργάστηκε με το Ελληνικό Χορόδραμα, τη Βέμπο, τον Θέμελη, τον Γιαννακόπουλο, τον Καμπανέλλη, τον Σκούρτη, τον Ρώτα, τον Τσαρούχη, τον Δοξιάδη, τον Κουγιουμτζή, τον Σαββόπουλο. Έκανε φιγούρες, σκηνικά, δίσκους, ταμπλό, εκδόσεις, Ερωτόκριτους, Μεγαλέξαντρους, Πλούτους, Αθανάσιους Διάκους, Λυσιστράτες, περάσματα και αμέτρητες καταθέσεις ψυχής. Μεγάλωσε γενιές τηλεθεατών από την πρώτη στιγμή δημιουργίας της ελληνικής μικρής οθόνης [1966-1992]. Στα 1991 έκανε και μουσείο Καραγκιόζη [Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών, karagiozismuseum.gr] και ο Δήμου Αμαρουσίου τον τιμά με τις λαϊκές γιορτές "Σπαθάρεια".
Απ' τις καρδιές μας δεν έφυγε ποτές "κείνο που μετράει, κείνο που μας σώζει". Το όνειρό του έγινε όραμα για όλους μας, σε κάθε δύσκολη στιγμή.
Κώστας Καρδερίνης
Κλέφτης εικόνων
=-=
Λένε πως ο θάνατος του ανδρός δείχνει τον τρόπο που έζησε. Λέω μπούρδες και πως αυτό το εφηύραν όσοι θέλησαν να δικαιολογήσουν έναν αδικαιολόγητο θάνατο (στο πεδίο κάποιας μάχης πχ). Ο θάνατος του Ευγένιου Σπαθάρη ήταν ξαφνικός και καθημερινός. Μία πτώση που τα 85 χρόνια του δεν την άντεξαν, μια φυσαλίδα ατυχίας που έκανε ένα πουφ και... Και αυτό ήταν. Ένας από τους πιο χαρισματικούς παραμυθάδες αυτού του κόσμου (κι όχι απαραίτητα μόνο του ελληνικού) πέρασε από την άλλη μεριά. Γιατί αυτό ήταν ο Σπαθάρης, μια βιβλική φιγούρα (ειδικά για εμάς τους νεότερους) που σαν τους παλιούς μάγους σκόρπιζε παραμυθόσκονη στα μάτια γενεών και γενεών. Είτε στις περιοδείες που έκανε από χωριό σε χωριό, είτε πίσω από το γυαλί τα πρώτα χρόνια της κρατικής τηλεόρασης, με όπλο μια χούφτα χάρτινους ήρωες και την χαρακτηριστική του φωνή, έσπειρε τον σπόρο της Ιστορίας, των μύθων, της καλώς εννοούμενης ελληνικότητας.
Η ζωή του διέτρεξε σχεδόν όλο τον προηγούμενο αιώνα. Είδε, αφομοίωσε, μορφώθηκε, εξοικειώθηκε με τις τέχνες (μπορεί να φαίνεται περίεργο σε πολλούς, όμως ήταν και εξαιρετικός ζωγράφος με πλήθος εκθέσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη). Πήρε τη σπίθα από τον πατέρα του (πρωτοπόρος του θεάτρου σκιών) και τη μετέτρεψε σε φλόγα που ταξίδεψε σε πάρα πολλές χώρες του κόσμου. Δεκάδες βραβεία, αμέτρητες παραστάσεις κι όμως, δεν ξεκουράστηκε ποτέ, έτρεφε και τρεφόταν την τέχνη του.
Δεν ξέρω τι θα έλεγε μια παράσταση με φιγούρες του καραγκιόζη στα σημερινά παιδιά. Μπορεί τίποτα μπορεί και τα πάντα. Εξάλλου κι εγώ όταν τον ανακάλυψα, Θάντερκατς και Τζιαϊτζο έβλεπα στην τηλεόραση όμως μολαταύτα στηνόμουν κάθε πρωί Κυριακής, νομίζω, για να παρακολουθήσω μια παράσταση του (και τον Σταύρο Παράβα να προλογίζει). Κι ύστερα, έπειθα τη μάνα μου να μου αγοράσει χειροτεχνίες με τις φιγούρες της Σπαθάρειας μυθολογίας για να δώσω κι εγώ μια παράσταση μπροστά στους συμμαθητές μου. Μεγαλώνοντας μπορεί να τα άφησα πίσω μου, όμως ότι αγαπάς κουβαλάς ένα κομμάτι του μέσα στην ψυχή σου για πάντα. Γι' αυτό με συγκίνησε ο θάνατος του Σπαθάρη, ενός ήσυχου ανθρώπου και γι' αυτό θα ήθελα να δω στην κηδεία του χιλιάδες ανθρώπων να του εύχονται καλό κατευόδιο. Αυτό που με κάνει ευτυχισμένο είναι πως μάλλον κάτι τέτοιο θα γίνει.
