Ο Emir[ης] κι ο κακομοίρης ο Νικόστρατος

The Pelican Brief ή κωδικό όνομα πελεκάνος

Τον Emir Kusturica τον αφήσαμε σκηνοθετικά εφτά χρόνια πριν όταν το μουσικορομαντικό του παραμύθι Η ζωή είναι ένα θαύμα [Life is a Miracle, 2004] κέρδισε Χρυσή Σφαίρα και Σεζάρ καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας.

Πριν απ' αυτό είχε μόνο επιτυχίες να επιδείξει, εισπρακτικές και καλλιτεχνικές. Η σπουδαστική ταινία αποφοίτησης [Gernika, 1978] από τη FAMU της Πράγας κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Κάρλοβι-Βάρι. Έκτοτε έδρεψε δύο Χρυσούς Φοίνικες [Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές, Underground], δύο Λιοντάρια - ένα Χρυσό [Θυμάσαι την Ντόλυ Μπελ;] κι ένα Ασημένιο [Μαύρη γάτα Άσπρος γάτος], ένα Μέγα βραβείο σκηνοθεσίας στις Κάνες [Ο καιρός των τσιγγάνων] και μια Αργυρή Άρκτο [Arizona Dream].

Μετά το "θαύμα της ζωής" τα πράγματα άρχισαν να μην πηγαίνουν καλά για τον μάστορα σκηνοθέτη. Οι τρεις υποσχέσεις [Promise Me This] απέτυχαν σε αρκετά φεστιβάλ και κυκλοφόρησαν κατευθείαν σε dvd. Παρά τη συμμετοχή του αγαπημένου μας Miki Manojlovic [Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές, Ο καιρός των τσιγγάνων, Underground] σε ρόλο κλειδί, ο Εμίρ είχε αρχίσει να κουράζεται και να επαναλαμβάνεται. Το δε ντοκιμαντέρ για τον Μαραντόνα [Maradona by Kusturica, 2008] είναι μάλλον ένα νεανικό απωθημένο.

Εκεί όμως που έπεσε ως βαλκάνιος παραμυθάς, ανέβηκε ως ηθοποιός. Πριν έκανε κάτι περασματάκια στις δικές του ταινίες [κουλ έμπορος όπλων στο Underground, θαμώνας στο μπαρ του Arizona Dream]. Όμως τον πρώτο σπουδαίο ρόλο του τον έδωσε ο Patrice Leconte στον Δήμιο του Σαν-Πιέρ [La veuve de Saint-Pierre, 2000] με την μαντάμ Juliette Binoche και τον κάπτεν Daniel Auteuil. Κι ακολούθησε ο Neil Jordan με τον Καλό Κλέφτη [The Good Thief, 2002].

Μετά ήρθαν κάτι ρόλοι στρατηγών και μαφιόζων κι ένα πέρασμα από το μοκιουμένταρι Ο Χίτλερ στο Χόλιγουντ [ψευδο-ντοκιμαντέρ για την ντίβα Micheline Presle που ξεγελάει και παίζει με τη σοβαροφάνεια]. Και φυσικά οι περιοδείες με την άκαπνη No-Smoking Orchestra και ο ρόλος του χήρου νησιώτη ψαρά Δημοσθένη στον αιγαιοπελαγίτη Νικόστρατο τον πελεκάνο [Nicostratos le pelican].

Τι να πω για τη συμμετοχή του στον Νικόστρατο; Μια φολκλορική ταινία που την έχει χτυπήσει τόσο αλύπητα η μοίρα, έχει νόημα να την αναλύσω; Θα ταίριαζε μήπως μια έμμετρη προφητεία του τύπου "πάνω απ' του τάφου μου το κυπαρίσσι / μαύρη χελώνα μ' έχει κατουρήσει...", ερωτώ, θα ταίριαζε;

Όχι, γιατί τα νέα είναι ευχάριστα κι από πολλά μέτωπα!!!

Πρώτον, χτίζεται ήδη το Kamengrad, μια πέτρινη πόλη στις όχθες του Δρίνα ποταμού, κοντά στη γέφυρα του Visegrad, όπου θα μεταφερθεί στην οθόνη [μικρή και μεγάλη] το βιβλίο του Ivo Andric που αναφέρεται στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας. Ο ίδιος την ονομάζει "σύμβολο της ειρήνης στην ανατολική Βοσνία" την πόλη αυτή. Η χώρα που καταρρέει προβάλλει ως φόντο μέσα από τη βιογραφία μιας πόρνης. Ο κλασικός γκροτέσκος χιουμορίστας παραμυθατζής επιστρέφει;

Δεύτερον, επειδή αυτό το σχέδιο θέλει ακόμη 3-4 χρονάκια, ετοιμάζει ένα άλλο με δυο εγκληματίες σ' ένα δάσος στον Καναδά. Κι ένα τρίτο με τη βιογραφία του Πάντσο Βίγια με πρωταγωνιστή-παραγωγό τον Benicio del Toro. Κι ένα τέταρτο, ναι κι άλλο πιο κοντινό, με τίτλο Cool Water όπου δυο παλαιστίνιοι αδερφοί φυγαδεύουν το νεκρό πατέρα τους από την Ιερουσαλήμ στη Ραμάλα, ενώ τους καταδιώκουν μαφιόζοι, τρομοκράτες και αστυνόμοι. Ρώσοι, άραβες και ισραηλίτες.

Τρίτον, θα παίξει -λένε- κι έναν ρόλο στο σπονδυλωτό Επτά ημέρες στην Αβάνα όπου ντελ Τόρο και Εμίρ αλλάζουν καρέκλες; Κι άλλον μαζί με άλλους σκηνοθέτες [Jean-Luc Godard, Michel Gondry, Alain Chabat, Quentin Tarantino] στην ταινία Calomnies του Jean-Pierre Mocky.

Και τέταρτον! Έχει και τέταρτον; αναρωτιέστε. Ναι. Αφού γύρισε τον κόσμο όλο κι έζησε σε Παρίσια, Νέες Υόρκες και Βελιγράδια, έχτισε το δικό του χωρίο στη Σερβία, το Drvengrad [ξυλόκαστρο/ ξυλούπολη], που είναι ταυτόχρονα κι ένα οικολογικό πείραμα κι ένα εθνικό πάρκο. "Είναι μια δική μας Ουτοπία" λέει. "Μια νέα φάση στη ζωή μου. Μια ζωή κατά το αρχαιοελληνικό πρότυπο όπου η πόλη έγινε όπως την χρειάζονται οι άνθρωποι. Όχι μια πόλη που γεννάει ζωή αλλά άνθρωποι που ζουν και γεννάνε την πόλη τους".

Το πανηγύρι της ιστορίας του:
Κουστούριτσα, προ του θαύματος ζωής
Ένα καλοκαίρι αξέχαστο! Πάμε μια βόλτα;
Πατρίκιος ή κόντες; Δήμιος ή δέσμιος;
Kustupedia, online Emir-encyclopedia