Ο Τομά ερωτεύεται μέσω internet
Το βελγικό σινεμά μας έχει δώσει έξοχα δείγματα δημιουργικής φαντασίας και μαύρου χιούμορ. Είτε συμπεπυκνωμένα σε μικρές καταιγιστικές δόσεις στο φεστιβάλ της Δράμας, είτε σε μεγαλύτερες ποσότητες στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Έχετε τα μάτια σας ανοιχτά γιατί κάθε χρονιά βλέπουμε όλο και καλύτερες παραγωγές, που ξεχειλίζουν από ζωντάνια, σφρίγος και χαρίζουν χαμόγελα ή και τρανταχτά γέλια. Είναι απορίας άξιον πώς μια χώρα, τόσο ψόφια κοινωνικά και πολιτικά, παράγει τέτοιες παλλόμενες εικόνες, διεγερτικές και προκλητικές. Σε ανάλογο φρενήρες μήκος κύματος ταλαντούται και η ταινία "Thomas est amoureux" (Ψηφιακοί έρωτες, 2000) του Pierre-Paul Renders.
Ο Τομά Τομά (σα να λέμε ο Κώστας Παπαδόπουλος) είναι ένας οποιοσδήποτε νέος άνω των τριάντα. Είναι ο τέλειος κανένας. Την εσωστρέφειά του την βιώνει ως αγοραφοβία, μια απόλυτη απομόνωση που κρατάει οκτώ χρόνια τώρα. Δεν έχει καμία απολύτως φυσική επαφή με κανένα απολύτως ζωντανό πλάσμα. Ζει σε ένα φρούριο, το σπίτι του. Έχει εμπιστευτεί την ασθένειά του, την περιουσία του και την διαχείριση αυτών, σε μια μεγάλη πολυεθνική ασφαλιστική εταιρία. Η μόνη του επικοινωνία με τον έξω κόσμο γίνεται μέσω του υπολογιστή του. Είναι μια αμφίδρομη συνδιαλλαγή μέσω ψηφιακής ιντερνετικής κάμερας. Έτσι επικοινωνεί με τον ψυχίατρό του, με το σέρβις για την επισκευή του χαλασμένου ρομπότ-σκούπα, με τον διαχειριστή του, με τη μητέρα του, ακόμα και με την εικονική του γκόμενα, μια μπαλκονάτη virtual κουκλάρα, ονόματι Κλάρα.
Μοιάζει βολεμένος κι ευτυχής μέσα στη δική του φυλακή. Ταυτόχρονα όμως κάτι μέσα του αντιδρά και του υπενθυμίζει πως αυτός ο εκούσιος αυτοπεριορισμός των επιθυμιών του, είναι αφύσικος και δεν του αξίζει. Κάποια ανύποπτη στιγμή ο ψυχολόγος-ψυχίατρός του αποφασίζει να τον εγγράψει σε ένα ηλεκτρονικό κλαμπ γνωριμιών, αλλά και σε μια υπηρεσία όπου ειδικά εκπαιδευμένες και καλλιεργημένες πόρνες-νοσοκόμες αναλαμβάνουν την ικανοποίηση ατόμων με ειδικές ανάγκες και ψυχολογικά προβλήματα. Και τότε έρχεται το ίδιο το μέσο που τον αποκοιμίζει, να ανατρέψει την ησυχία του. Η εισβολή έχει αρχίσει κι ο Τομά αντιδράει περίεργα, όντας ανύποπτος. Από όλες τις απίθανες γνωριμίες φαίνεται να γίνεται κάτι με την γλυκούλα Μελοντί, που συνθέτει βιντεοποιήματα και είναι αρκετά ρομαντική. Δέχεται ακόμα και το βίτσιο του Τομά για εικονικό έρωτα, αγοράζοντας την ειδική φλούο στολή με τους αισθητήρες. Αλλά το αποτέλεσμα την απογοητεύει και στρέφεται γρήγορα προς έναν πιο απτό σύντροφο, προς μεγάλη απογοήτευση του φίλου μας.
Η επόμενη επαφή του είναι με μια νοσοκόμα του ελέους, την όμορφη αλλά θλιμμένη Εύα. Ο Τομά την ερωτεύεται και εισβάλει ηλεκτρονικά στην προσωπική της ζωή, αναστατώνοντάς την και φέρνοντας την ακαταμάχητη Εύα σε δύσκολη επαγγελματική και βιολογική θέση. Όταν πια κι αυτή έχει ενδώσει στον έρωτά του, τότε τον προκαλεί να βγει και να την συναντήσει από κοντά. Η συνάντηση θα έχει απρόβλεπτες συνέπειες και οι εξελίξεις θα είναι συναρπαστικές για όλους και περισσότερο φυσικά για τους θεατές. Ξέχασα να σας πω πως εμείς οι θεατές, δεν βλέπουμε ποτέ τον Τομά. Πρακτικά δεν βλέπουμε ούτε τους άλλους. Παρακολουθούμε τα πάντα μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του, βλέπουμε τον κόσμο από την οπτική του internet, μια εικονιστική πραγματικότητα, μια εικονοκλαστική κλασματική πραγματικότητα, που χωράει μέσα στις λιγοστές μόνο ίντσες ενός μόνιτορ.
Αυτή η υποκειμενική οπτική (του ήρωα, του θεατή, του φωτογράφου, του internet), δίνει στον σκηνοθέτη την ευκαιρία ν' αναπτύξει μια δική του πρωτότυπη κινηματογραφική γλώσσα, να παίξει με την στατική κάμερα, την κάμερα εκτός πεδίου, εκτός κέντρου και άνευ καθαρής εστίασης. Να παίξει με το βλέμμα, με την εικόνα μέσα στην εικόνα, με την δυναμική της ηδονοβλεψίας, με την προβολή και την πρόσληψή της, με τρόπο ιδιαίτερα εφευρετικό και γοητευτικό, γεμάτο χιούμορ, εκπλήξεις και μια πρωτόγνωρη ένταση. Πολύ σπουδαίο ρόλο κατέχει βέβαια η καλλιτεχνική διεύθυνση της ταινίας, που μας προβάλλει την τεχνητή αναπαραγωγή μιας εικονικής πραγματικότητας, γεμάτης έντονα χρώματα και μια ηθελημένη οικειότητα, που κάνει τις πραγματικές εικόνες του έξωθεν κόσμου να φαντάζουν σχεδόν τρομακτικές.
Ο χρόνος που τοποθετείται η δράση είναι μελλοντικός, άλλα ταυτόχρονα πολύ κοντινός. Έχουμε συνεχώς την αίσθηση ότι μπορεί να συμβαίνουν και στο παρόν, κάπου αλλού, σε μια άλλη χώρα πιο προηγμένη. Η ψηφιακή κοινωνία που εκτυλίσσεται η πλοκή θυμίζει αρκετά τους υπόγειους ονειρόκοσμους του J.G. Ballard, αλλά εδώ απουσιάζει ο κυνισμός του. Υπάρχει και κάποιες νύξεις επιστημονικής φαντασίας, όμως το σασπένς ενεδρεύει στην σχέση με το σήμερα και το αύριο του καθένα μας. Η ταινία θα σας αρέσει πολύ, θα σας διασκεδάσει και θα σας προβληματίσει. Ξεχειλίζει από φρεσκάδα ιδεών και εικόνων, αλλά και μας προδιαθέτει για την υπερβολή στη χρήση μιας υπέρμετρα χρηστικής τεχνολογίας.
Και λίγα λόγια για τον δημιουργό. Ο Pierre-Paul Renders γεννήθηκε στις Βρυξέλλες το 1963. Έχει πτυχίο κλασσικής φιλοσοφίας (πανεπιστήμιο της Louvain) και έχει σπουδάσει σκηνοθεσία κινηματογράφου και τηλεόρασης στο Institut des Arts de Diffusion at Louvain-la-Neuve. Έχει γυρίσει αρκετά βίντεο και ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση (RTBF- Charleroi, RTL-TVi). Έχει επίσης γυρίσει και τέσσερα ντοκιμαντέρ για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα (Crise du Kivu, Paroles sans Frontieres, Urgence και Sommeil trompeur). Έχει κάνει την μικρούς μήκους "La Tendresse" (1991) και το πρώτο από τα σπονδυλωτά "Επτά θανάσιμα αμαρτήματα" (1991). Ήταν βοηθός σκηνοθέτη στο μικρό "Le Rιveil" (Το ξύπνημα, 1996) του Marc-Henri Wajnberg (γνωστού μας από η Δράμα αλλά και από το "Just Friends"). Μετά τον "Thomas", ο Pierre-Paul Renders ετοιμάζει την νέα του δουλειά με τίτλο "Les automobilistes".
Παραπομπές
Η επίσημη σελίδα του Τομά
Ο Τομά στο 41ο διεθνές φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Ο Τομά στο 36ο διεθνές φεστιβάλ του Σικάγου.
