Οι αδερφοί Marx θα επιστρέφουν πάντα

Πέντε αδέρφια που ανέτρεψαν τον κόσμο της κωμωδίας, της σάτιρας, της χοντροκομμένης φάρσας, του αυτοσαρκασμού και του ανελέητου, υπερφίαλου, εφήμερου χιούμορ. Chico, Harpo, Groucho, Gummo και Zeppo. "It's one for all and two for five", όπως τραγουδάνε στο "Animal Crackers" [1930]. Ένας για όλους [ο Γκάμο που έγινε ο μάνατζερ τους] και δυο για τους πέντε [τον ακολούθησε αποσυρόμενος και ο Ζέπο]. Οι τρεις εναπομείναντες στη σκηνή και στην οθόνη, Τσίκο, Χάρπο και Γκρούσο, τά 'δωσαν όλα και μέχρι τελικής πτώσεως.

Τους ανακάλυψε η Πάραμαουντ στο Μπρόντγουεϊ και τους έκανε συμβόλαιο για πέντε ταινίες. Εγκαινίασε θριαμβευτικά την ομιλούσα περίοδό της με το σουρεαλιστικό "The Cocoanuts" (1929) που προήρθε από το ομώνυμο πετυχημένο σόου τους. Ακολούθησε με το ίδιο σουξέ το "Animal Crackers" (1930). Τα κείμενα που γράφονταν γι' αυτούς είχαν επίτηδες ολοένα και μεγαλύτερα κενά που τους επέτρεπαν να αυτοσχεδιάσουν. Μετά από 600-800 παραστάσεις μπορεί το έργο να μην είχε καμιά σχέση με το αρχικό γιατί του είχαν αλλάξει τα φώτα. Ήταν όμως δοκιμασμένο και έτοιμο να γίνει ταινία. Κάπως έτσι έγιναν και τα "Monkey Business" (1931), "Horse Feathers" (1932) και "Duck Soup" (1933). Κάπως έτσι έγινε και στην Ελλάδα με τις κωμωδίες του Ψαθά, του Τσιφόρου, του Σακελλάριου κ.α.

Η "Σούπα από πάπια" θεωρείται σήμερα το κορυφαίο τους αριστούργημα αν και την εποχή που κυκλοφόρησε δεν έτυχε της δέουσας προσοχής. Αυτή είναι και η κατάρα των πρωτοπόρων. Επειδή είναι πολύ μπροστά απ' την εποχή τους, λανθάνουν ευρείας αναγνώρισης και μέλλεται να τους [ξαν]ανακαλύψουν οι επόμενες γενιές. Οι αυτοσχέδιοι διάλογοι φτάνουν στα όρια της λεκτικής αναρχίας. Η αντιπολεμική τους σάτιρα τσακίζει κόκαλα κι ο Μουσολίνι απαγορεύει την ταινία επειδή την εκλαμβάνει ως προσβολή και εισβολή στο πρόσωπο του [ή στην σκατόφατσά του, αν προτιμάτε]. Στην "Παπιόσουπα" θα γίνει και η πρώτη 'κόντρα' του Γκρούσο με την Margaret Dumont.

Η Πάραμαουντ τους αφήνει θεωρώντας πως τους έχει στραγγίξει και τότε τους τσακώνει ο δαιμόνιος παραγωγός Ίρβιν Θάλμπεργκ και τους φέρνει στην Μέτρο-Γκόλντγουην-Μάγιερ. Από κοντά και η Μάργκαρετ Ντιμόντ, το 'καθρέφτισμα' του Γκρούσο. Έτσι προκύπτουν τα μπλοκμπάστερ "Μια νύχτα στην Όπερα" (A night at the Opera, 1935) και "Μια μέρα στις κούρσες" (A day at the races, 1937). Η δημοτικότητά του επιστρέφει και πολλαπλασιάζεται. Τα βάζουν με την κλασική μουσική, τους γιατρούς, τις κούρσες στον ιππόδρομο και την ψηλομύτικη υψηλή κοινωνία που ρεμβάζει μακαρίως." And we fight day and night, and we sleep night and day..." Πολεμάμε μέρα-νύχτα και κοιμόμαστε νύχτα-μέρα...

Τα φραστικά γκανγκ πέφτουν σαν καταρρακτώδης βροχή από το μυδραλιοβόλο στόμα του Γκρούσο. Τα μουσικά μέρη λειτουργούν αντιστικτικά. Άριες από τον "Trovatore" του Βέρντι και τους "Παλιάτσους" του Λεονκαβάλο στην "Όπερα". Τραγούδια πιο αναρχικά και πιο αθυρόστομα στις "Κούρσες". Δυο απ' αυτά, "I'm Dr. Hackenbush" [ο αγαπημένος ήρωας του Γκρούσο] και "I've Got a Message from the Man in the Moon", λογοκρίνονται μετά την πρεμιέρα της ταινίας και αργότερα η MGM τα καταστρέφει. Ο θάνατος του Θάλμπεργκ θα τους αφήσει ξεκρέμαστους. Θα πάνε δανεικοί για ένα φιλμ στην RKO αλλά όταν επιστρέψουν τίποτε δεν θά 'ναι πια το ίδιο.

Μια αναρχική μαρξιστική ιστορία
1861: Ο Simon Marrix, πατέρας των τρομερών παιδιών γεννιέται την Αλσατία.
9/11/1864: Στο Dornum της Γερμανίας γεννιέται η Miene [Minnie] Schφnberg, η μητέρα τους.
14/5/1868: Γεννιέται ο Abraham Elieser Adolf, ο μετέπειτα γνωστός κωμικός Al Sheen.
1880: Η οικογένεια Μαρξ μετακομίζει στην Νέα Υόρκη.
1882: Ο Sam συναντά την Minnie.
1885: Γεννιέται ο Manfred, που θα πεθάνει το 1888(;) από φηματίωση.
21/3/1887: Σκάει μύτη ο Leonard "Chico" Marx.

23/11/1888: Ακολουθεί ο Adolph (Arthur) "Harpo" Marx.
2/10/1890: Ο Julius Henry "Groucho" Marx ξεμπουκάρει.
23/10/1892: Ξεπετάγεται ο Milton "Gummo" Marx.
25/2/1901: Τελευταίος ο βενιαμίν Herbert "Zeppo" Marx.
1909: Οι Groucho, Gummo και Mabel O'Donell σχηματίζουν το τραγουδιστικό τρίο The Three Nightingales υπό την μανατζερική καθοδήγηση της Minnie Marx.
Ιαν. 1910: Οι Three Nightingales γίνονται Four Nightingales με την σύμπραξη του Harpo.
Φεβ. 1910: Η Minnie και η θεία Hannah Schickler αυξάνουν τους Four Nightingales σε Six Mascots.
1912: Παρουσιάζεται το πρώτο μουσικό σκετς των τεσσάρων αφών, "Fun in Hi Skule". Είναι ένα ημίωρο 'σχολικό νούμερο' όπου μεταξύ άλλων συμμετέχει και ο Paul Yates.
1913: Ακολουθεί κατά πόδας το "Mr. Green's Reception".
1914: Το "Home Again" προέρχεται από το δεύτερο μισό του "Mr. Green's Reception". Τα ηνία του μάνατζερ αναλαμβάνει ο Chico μετά της απόσυρση της Minnie.
22/3/1917: Ο Chico νυμφεύεται την Betty Carp.
1918: Στη μουσική κωμωδία "The Cinderella Girl" ο Gummo αντικαθίσταται από τον Zeppo. Τα κείμενα υπογράφει ο Jo Swerling και τη μουσική ο Gus Kahn.
Ιαν. 1918: Ο Chico και η Betty φέρνουν στον κόσμο την Maxine.
4/2/1920: Ο Groucho νυμφεύεται την Ruth Johnstone.
1921: Ανεβάζουν τη μουσική επιθεώρηση "On the Mezzanine Floor" γραμμένη από τον Herman Timberg, σε παραγωγή Benny Leonard. Στην Αγγλία περιοδεύει με τον τίτλο "On the Balcony".
1921: Ένας φίλος τους ρισκάρει τα χρήματά του για να γίνει η [πρώτη τους] βωβή ταινία "Humorisk" σε σκηνοθεσία του Jo Swerling. Τα γυρίσματα γίνονται στη Νέα Υερσέη και τη Νέα Υόρκη και διαρκούν 4 βδομάδες. Δυστυχώς δεν σώζεται καμιά κόπια της ανολοκλήρωτης αυτής ταινίας.
Ιουλ. 1921: Οι Groucho και Ruth γεννούν τον Arthur.
19/5/1924: Η παράσταση "I'll say she is" ανοίγει στα Casinos, σε σενάριο του Will B. Johnstone.
1925: Ο Harpo καταφέρνει να πάρει έναν δευτερεύοντα ρόλο στην ταινία "Too many kisses".
8/12/1925: Η πρώτη τους πραγματική θεατρική παράσταση "The Cocoanuts" ανοίγει στο Lyric του Broadway, όπου συμπληρώνει μια πλήρη σαιζόν [275 παραστάσεις] και κατόπιν περιοδεύει επί μια διετία.
12/4/1927: Σειρά του Zeppo να νυμφευφθεί [την Marion Benda].
19/5/1927: Οι Groucho και Ruth δευτερώνουν μ' ένα κοριτσάκι, την Miriam.

23/10/1928: Όλοι τους δευτερώνουν θριαμβευτικά με το "Animal Crackers" που ανεβαίνει στο Θέατρο της 44ης Οδού και κάνει 191 παραστάσεις. Το κατεβάζουν για το καλοκαίρι και το πάνε σε περιοδεία από τα μέσα Οκτώβρη.
1929: Το "Beds", πρώτο βιβλίο του Groucho, κυκλοφορεί σε συνέχειες στο περιοδικό 'College Humor'.
16/3/1929: Δεσμά του γάμου και για τον Gummo και την Helen von Tilzer.
3/10/1929: Η επιτυχία τους "The Cocoanuts" γίνεται ταινία.
1930: Gummo και Helen εγέννησαν Robert, ενώ εκδίδεται επιτέλους και το "Beds" του Groucho.
6/7/1930: Η ταινία τους "Animal Crackers" κάνει πρεμιέρα.
5/1/1931 Εμφανίζονται στο Palace Theatre του Λονδίνου.
19/7/1931 Κυκλοφορεί το φιλμ "Monkey Business".
31/10/1932 Ακολουθεί το "Horse Feathers".
24/11/1933 Που το διαδέχεται το "Duck Soup".
1934: Οι Groucho και Chico συμμετέχουν στο "Flywheel, Shyster and Flywheel Radio Show". Ο Groucho εμφανίζεται στην αναθεωρημένη θεατρική παραγωγή "Twentieth Century", ενώ ο Harpo περιοδεύει στην Ρωσία.
15/11/1935: Κυκλοφορεί το φιλμ "A Night at the Opera".
7/12/1935: Στο τεχνικολόρ "La Fiesta de Santa Barbara" η περούκα του Harpo αποκτά χρώμα.
24/6/1936: Ο Groucho κάνει έξτρα εμφάνιση στο "Yours For the Asking" χωρίς να φαίνεται στους τίτλους.
28/7/1936: Ο Harpo υποκύπτει και νυμφεύεται την Susan Fleming.
1937: Ο Groucho συνυπογράφει με τον Norman Krasna το σενάριο του "The King and the Chorus Girl".
11/6/1937: Κυκλοφορεί το φιλμ "A Day at the Races".
1938: Οι Harpo και Susan υιοθετούν τον William (Billy/Bill) Woollcott.
30/7/1938: Θέτουν σε κυκλοφορία το "Room Service".
1939: Οι Groucho και Chico δημιουργούν το ραδιοφωνικό "The Kellog's Show".

20/10/1939: Θέτουν σε κυκλοφορία το "At the Circus".
1940: Ο Chico και η Betty παίρνουν διαζύγιο.
6/12/1940: Κυκλοφορεί το "Go West".
20/6/1941: Ακολουθεί το "The Big Store".
1941-42: Ο Groucho είναι μόνιμος καλεσμένος του "The Rudy Vallee Show".
1942: Εκδίδεται το βιβλίο του Groucho "Many Happy Returns". Οι χαρμόσυνες επιστροφές είναι οι επιστρεφόμενοι φόροι.
15/7/1942: Οι Groucho και Ruth ακλουθούν το παράδειγμα των Chico και Betty.
1943: Ο Chico φτιάχνει τη δική του μπάντα.
12/5/1943: Κυκλοφορεί το "Stage Door Canteen".
1944: Οι Zeppo και Marion υιοθετούν τον Timothy. Ο Chico εμφανίζεται στο "Take a Bow". Ο Harpo παίζει στο "The Man who came to Dinner". Και ο Groucho βάζει μπρος το "The Pabst Show" αλλά γρήγορα του παίρνει τη θέση ο Danny Kaye.
21/6/1945: Ο Groucho έρχεται εις γάμου κοινωνίαν με την Kay Gorcey.
1946: Γεννιέται η Melinda, καρπός των Groucho και Kay.
10/5/1946: Πρεμιέρα για την ταινία "A Night in Casablanca".
1947: Ο Groucho ξεκινά το ραδιοφωνικό σόου "You Bet Your Life" που θα κρατήσει ως τα σίξτις. Από το 1950 το σόου περνάει παράλληλα και στην τηλεόραση.
30/5/1947: Πρεμιέρα της "Copacabana".
27/7/1948: Το θεατρικό "Time for Elizabeth" των Groucho και Norman Krasna ανεβαίνει στο Brodway αλλά κάνει μόνο 8 παραστάσεις.
3/3/1950 Πρεμιέρα του φιλμ "Love Happy".
12/5/1950: Ο Groucho χωρίζει με την Kay.
28/12/1950 Πρεμιέρα του φιλμ "Mr. Music".
Δεκ. 1951: Κυκλοφορία του "Double Dynamite".
Ιαν. 1952: Κυκλοφορία του "A Girl in Every Port".
1953: Ο Chico συμμετέχει στην τηλεοπτική σειρά "College Bowl".
12/5/1954: Οι Zeppo και Marion το διαλύουν οριστικά.
17/6/1954: Ο Groucho τριτώνει τους γάμους του με την Eden Hartford.
1955: Ο Harpo κάνει έκτακτη εμφάνιση στο σόου της Lucille Ball "I love Lucy".
Αύγ. 1957: Κυκλοφορία του "Will Success Spoil Rock Hunter?".
8/11/1957: Κυκλοφορία του "The Story of Mankind". Οι Chico, Harpo και Groucho εμφανίζονται στην ταινία, αλλά όχι ταυτόχρονα στην ίδια σκηνή.
1958: Ο Chico συμμετέχει στην τηλεοπτική παραγωγή "Next to No Time", ενώ τον Αύγουστο νυμφεύεται την Mary De Vithas.

1959: Εκδίδεται το βιβλίο "Groucho and me" μια αυτοβιογραφία με πολλά μυθιστορηματικά στοιχεία.
8/3/1959: Η τηλεταινία "The Incredible Jewel Robbery" είναι η τελευταία που εμφανίζονται τρεις Μαρξ.
18/7/1959: Ο Zeppo νυμφεύεται την Barbara Blakely.
Απρ. 1960: Στην τηλεοπτική παραγωγή "The Mikado" ο Groucho ερμηνεύει τον Koko.
1961: Σειρά του Harpo να εκδοθεί. Το "Harpo speaks" τα λέει όλα.
11/10/1961: Ο Chico σέρνει πρώτος το χορό του θανάτου. Πεθαίνει από αρτηριοσκλήρωση.
28/7/1964: Ο Harpo πεθαίνει κατά τη διάρκεια εγχείρησης ανοιχτής καρδιάς.
1965: Ο Groucho συνεχίζει με το βιβλίο "Memoirs of a Mangy Lover".
1967: Και με το βιβλίο "The Groucho Letters".
19/12/1968: Κάνει πρεμιέρα το "Skidoo", η τελευταία ταινία όπου εμφανίζεται κάποιος Μαρξ.
4 Dec 1969: Οι Groucho και Eden παίρνουν διαζύγιο.
1972: Ο Groucho δίνει σόλο στην Ames της Iowa.
1972: Στο φεστιβάλ των Κανών ο Groucho αναγορεύεται 'Αρμοστής των Γραμμάτων και των Τεχνών'.
Μάης 1972: Άλλο ένα σόλο του Groucho στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης.
1973: Οι Zeppo και Barbara χωρίζουν, ώστε η δεύτερη να παντρευτεί τον Frank Sinatra.
1974: Ο Groucho λαμβάνει τιμητικό όσκαρ ως αναγνώριση της συνολικής προσφοράς του στην 7η τέχνη.
16/1/1977: Οι Μαρξ εισέρχονται στο Motion Picture Hall of Fame.
21/4/1977: Πεθαίνει ο Gummo.
19/8/1977: Τον ακολουθεί ο Groucho.
29/11/1979: Ο Zeppo κλείνει τον κύκλο. Πεθαίνει από καρκίνο των πνευμόνων.

Marx Brothers joints

Humorisk (1920)
The Cocoanuts (1929)
Animal Crackers (1930)
Monkey Business (1931)
Horse Feathers (1932)
Duck Soup (1933)
A Night at the Opera (1935)
A Day at the Races (1937)
Room Service (1938)
At the Circus (1939)
Go West (1940)
The Big Store (1941)
A Night in Casablanca (1946)
Love Happy (1949)

Ταινίες με έναν ή περισσότερους Μαρξ
Too Many Kisses (1925)
A Kiss in the Dark (1925)
The House That Shadows Built (1931)
Hollywood on Parade No.5 (1932)
Hollywood on Parade No.9 (1933)
Screen Snapshots (1933)
La Fiesta de Santa Barbara (1935)
Yours For the Asking (1936)
Instatanes (1943)
Screen snapshot No. 110 (1943)
Stage Door Canteen (1943)
Hollywood canteen (1944)
The All-Star Bond Rally (1945)
Copacabana (1947)
Mr. Music (1950)
Double Dynamite (1951)
A Girl in Every Port (1952)
The Story of Mankind (1957)
Will Success Spoil Rock Hunter? (1957)
Skidoo (1968)

Ά-τοποι Ου-τόποι
Η ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ
Κι άλλη μία πολύ ενδιαφέρουσα
Μια καλή ποικιλία σελίδων
Τι έστι νήσσα; Και ποιος την ποιεί;
Το μουσείο των αφών
Φώτο-άλμπουμαρξ