Οι νέες ταινίες (43η εβδομάδα)

Τι είναι το σύγχρονο σινεμά; Μια ερώτηση που είχα απευθύνει και στον Δημήτρη Εϊπίδη πριν απο δύο χρόνια στη συνέντευξη τυπου του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ στη Θεσσαλονίκη. Εκείνος τότε είχε υποστηρίξει πως το ντοκιμαντέρ είναι το σινεμά του εικοστού αιώνα.Αυτή η θέση σε μεγάλο βαθμό επιβεβαιώνεται σήμερα με το σινεμά του Μάικλ Μουρ και της μεγάλης αποδοχής που αυτό χαίρει πλέον με σημαντικές ταινίες όπως το "Corporation" του Μαρκ Άμπαρ και αρκετούς νέους Αμερικανούς σκηνοθέτες οι οποίοι ακολουθούν το παράδειγμα τους.

Από την άλλη μεριά αναγνωρίζω δίπλα στο ντοκιμαντέρ άλλες πτυχές του σύγχρονου σινεμά οι οποίες μοιάζουν να κατακτούν σιγά σιγά τη θέση του στις καρδιές του κοινού και των δημιουργών. Αναφέρομαι φυσικά στο σινεμά της avant guard με προσεγγίσεις όπως αυτή του Ken Jacobs, με την κάμερα να αναζητά μέσα απο το μοντάζ και τις συνθέσεις των εικόνων, ένα σινεμά πιο αισθητικό το οποίο ταυτόχρονα θα είναι και έντονα πολιτικοποιημένο, χωρίς όμως να αναλώνεται στις συμπληγάδες της ιδεολογίας όπως συνέβη στις αποδομητικές προσπάθειες της δεκαετίας του '70. Όταν φυσικά αναφέρομαι στην ιδεολογία αναφέρομαι με την έννοια της ψευδούς συνείδησης δηλαδή ενός παραμορφωτικού καθρέφτη, ο οποίος στρεβλώνει την πραγματικότητα αντί να την προσεγγίζει μέσα από την μόνη έντιμη στάση αυτή του σκέπτεσθαι και του διερωτάσθαι κατά την άμεση θέαση!

Το ζητούμενο λοιπόν μαζί με το ντοκιμαντέρ που αποτελεί την εμπροσθοφυλακή του νέου σινεμά είναι ένα σινεμά αισθητικό, φιλοσοφημένο αλλά και που θα προσεγγίζει ό,τι προσεγγίζει μέσα από την εικόνα και τις νοητικές της αντανακλάσεις ΠΡΩΤΑ ΑΠΟ ΟΛΑ. Ένα σινεμά που θα προσομοιάζει τις καλύτερες στιγμές του Πήτερ Γκρήναγουεη (μην ξεχνάτε την προβολή της τριλογίας του στα πλαίσια των νέων οριζόντων στο φετεινό φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), του Μπέλλα Ταρ (Παλιότερη ρετροσπεκτίβα με το σύνολο του έργου του μεγάλου Ούγγρου ηθοποιού), της Μάγια Ντέρεν του Κέν Τζαίηκομπς και του καταπληκτικού παλαίμαχου Μάικλ Σνόου. Αυτή ίσως είναι η μόνη πραγματική δράση απέναντι στον οδοστρωτήρα των ομολογουμένως "μαγικών" εικόνων της χολυγουντιανής βιομηχανίας του Θεάματος και των blockbusters! Αλλά θα επανέλθουμε σύντομα σε αυτό το θέμα...

Οι ταινίες της εβδομάδας

Η ταινία αυτής της εβδομάδας που κερδίζει τον τίτλο της πρώτης ανάμεσα σε παντελώς άνισους τίτλους ως προς αυτή είναι φυσικά το αριστουργηματικό...

2046 του Γουόνγκ Κάρ Γουάι

Δεν είναι τυχαίο πως ο Γουόνγκ Καρ Γουάι είναι μαζί με τον Κίμ Κι Ντιούκ ένας από τους πιο αγαπημένους μου Ασιάτες σκηνοθέτες και μάλιστα όπως αρέσκομαι να λέω στη φίλη μου, "ο πιο Γάλλος απο όλη αυτή την παρέα" για να δεχτώ συνήθως απο εκείνη, την αποστομωτική απάντηση "Ναι αλλά καλύτερος!". Πράγματι, ο Γουάι μετα το "Ευτυχισμένοι μαζί" και την "Ερωτική Επιθυμία" μοιάζει να έχει αφομοιώσει απόλυτα αυτό που ήταν κάποτε η nouvelle vague και να μπορεί πλέον άνετα να προβάλλει τις δικές του θέσεις μέσα στο κινηματογραφικό κάδρο και στο μοντάζ, θέσεις που πατώντας στα χνάρια του Τρυφώ και του Ρεναί έχουν αποκτήσει πλέον ξεκάθαρα δικό τους χρώμα!

Στό '2046' έχουμε μια δαιδαλώδη προσέγγιση στη μνήμη και στον έρωτα και δικαίως μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πιο φιλόδοξο σχέδιο του μεγάλου δημιουργού. O κεντρικός ήρωας βρίσκεται ή δεν βρίσκεται στο 2046. Βρίσκεται ή δεν βρίσκεται μέσα σε ένα τρένο υψηλής ταχύτητας που κινείται με ιλιγγιώδη τρόπο σε μία πόλη η οποία μοιάζει να υπάρχει για να υλοποιεί τις αναμνήσεις και να σε λυτρώνει απο τα κρυμμένα σε αυτές φαντάσματα της ηδονής και του πόνου. Η μήπως δεν είναι καν έτσι; Μήπως δεν συμβαίνει καν αυτό και όλα αυτά δεν είναι μέσα στο καλειδοσκοπικό μοντάζ της ταινίας, παρά ο τρόπος να ξορκίσει ο ήρωας τις οδυνηρές του μνήμες μέσα απο μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας με ήρωα τον ίδιο ως Ιάπωνα και τη μια απο τις χαμένες του αγάπες ως ανδροειδές το οποίο ερωτεύεται παράφορα;

Οι εικόνες εναλλάσσονται μέσα από τις σπειροειδείς κινήσεις της κάμερας, τις αφαιρετικές φράσεις του αφηγητή που εμφανίζονται στην οθόνη, τους υπνωτικούς και τους γλυκόπικρους μονολόγους του ήρωα ως αφηγητή καθώς και τα πρόσωπα των γυναικών που τον στοιχειώνουν, άλλες φορές επειδή τον πλήγωσαν κι άλλες φορές επειδή τις έχει πληγώσει αυτός ή οι σκληρές καταστάσεις που αντιμετώπισαν. Όλα εμφανίζονται διαδοχικά και μας κατευθύνουν προς τις αβύσσους της ψυχής και της μνήμης σε μια διαδρομή που στιγμές στιγμές αγγίζουν την έννοια του τραγικού. Όλη η ταινία είναι δομημένη σε αυτό ακριβώς το σημείο και το μοντάζ συνοδεύει τους τρόπους της θύμησης που είναι συνειρμικοί, ενίοτε νεφελώδεις, πολύπλοκοι, γεμάτοι ασάφειες και παιχνίδια. Έτσι αντί ο εσωτερικός ρυθμός της ταινίας να υποτάσσεται στην πλοκή συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, με τις σεκάνς να ακολουθούν ουσιαστικά τους τρόπους του νου και να υποτάσσουν την πλοκή σε αυτούς και στο μοναχικό συναισθηματισμό της αφήγησης.

Ταινία βαθιά ρομαντική με τον ειλικρινή και αψεγάδιαστο τρόπο ενός μεγάλου διανοητή και δημιουργού, στέκεται άριστα δίπλα στο άλλο αριστούργημα του, την "Ερωτική επιθυμία" ενώ μας κλείνει συνέχεια το μάτι με αναφορές στο άλλο αριστούργημα πάνω στη μνήμη, το "πέρυσι στο Μαρίενμπαντ" του Αλαίν Ρεναί καθώς και στη δική του παλιότερη δουλειά "Στάχτες του χρόνου". Μόνο που σε σχέση με αυτό το τελευταίο, τα μεγέθη και το βύθισμα μέσα στη θέαση του παρελθόντος έχουν αποκτήσει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις, τέτοιες που να αγγίζουν τα όρια όχι απλώς του αριστουργήματος αλλά του κλασικού! * * * * *

Λούθηρος του Έρικ Τίλ.

Μα μετά την παρουσίαση ενός 2046 πώς θα μπορούσα να σταθώ λίγο περισσότερο σε άχαρες τηλεοπτικές προσπάθειες που βρωμούν στεγνότητα και ακαδημαϊσμό; Το ζητούμενο για μια σειρά από σκηνοθέτες που τολμούν να κρύβονται πισω απο τον ρόλο του δημιουργού θα ήταν τουλάχιστον, όταν στερούνται έμπνευσης, να παραμένουν σε μια ενδοσκοπική σιωπή παρά να επιδιώκουν να δείξουν πως κάτι έκαναν όντας μέσα σε οχήματα δημιουργικής στειρότητας! Το να δούμε μία ταινία πάνω σε ένα μεγάλο δυτικό θρησκευτικό ηγέτη θα προϋπόθετε μια φαντασία και ένα ουσιαστικό κριτικό όραμα ιστορικής ανατομίας το οποίο δυστυχώς δεν διαθέτει η προσπάθεια του Φάινς, παρά τις καλές ερμήνειες του Άλφρεντ Μολίνα και του Τζόζεφ Φάινς. *

Χορεύετε; του Πήτερ Τσέλσομ με Ρίτσαρντ Γκίρ, Σούζαν Σάραντον και Τζένιφερ Λόπεζ.

Συμπαθητική κομεντί πάνω σε έναν πενηντάρη με κατάθλιψη, με πετυχημένη δουλειά και οικογένεια, ο οποίος δελεάζεται απο την ομορφιά μιας πανέμορφης δασκάλας χορού η οποία κατευθύνει τα βήματα του σε ένα χόμπι που θα ανοίξει τους ορίζοντες του και θα τον κάνει να υπερβεί το αίσθημα της ματαιότητας που τον βασανίζει στην αρχή του φίλμ. Όμορφες ερμηνείες μιας παλιότερης ιαπωνικής δουλειάς χωρίς όμως την ελαφρότητα και την ζωντάνια της παλαιότερης προσπάθειας. Οι ερμηνείες πάντως δεν είναι κακές και είναι αυτές που δίνουν δίπλα στο μέτριο σενάριο κάποια μικρή λάμψη τοποθετώντας την στα δύο αστεράκια! * *

Τα χρονικά του Ρίντικ με τον Βιν Ντίζελ.

Εντάξει, είπαμε...! Πάντως το να πιστεύεις πως δημιουργείς ένα έπος της space opera περιπέτειας με ένα διάτρητο σενάριο και με τετριμμένες αντιλήψεις γύρω απο την έννοια του ήρωα Λυτρωτή είναι τουλάχιστον αστείο! Και σκέψου πως είναι η καλύτερη δουλειά του Βιν Ντίζελ έως τώρα! *

Το τελευταίο κόλπο του Μπρετ Άσνερ, με τη Σάλμα Χάγιεκ και τον Γούντι Χάρελσον.

Ενδιαφέρουσα περιπέτεια της σειράς πάνω στην επαναδραστηριοποίηση ενός "θρυλικού ζευγαριού κλεφτών για ένα τελευταίο κόλπο. Χωρίς εξαιρετικές στιγμές η σκηνοθεσία κινείται σε συμπαθητικά επίπεδα χρησιμοποιώντας όμως δυστυχώς τετριμμένα σκηνοθετικά και σεναριακά τεχνάσματα πράγμα που οδηγεί σε ένα αδύναμο τελικό αποτέλεσμα. Οι ταινίες της σειράς είναι δυστυχώς ένα απο τα μεγάλα αισθητικά προβλήματα του σινεμά που θέλει να συνδυάζει την καλλιτεχνικότητα με την εμπορικότητα. * *