One song, one scene

Αλήθεια, δεν έχει τύχει σε όλους μας; Ακούς ένα τραγούδι: Τι μου θυμίζει, τι μου θυμίζει, μέχρι που σου έρχεται επιτέλους στο μυαλό η σκηνή της ταινίας στην οποία το άκουσες. Ή αντίστροφα.

Παρακολουθείς για πολλοστή φορά την αγαπημένη σου (ή όχι) ταινία στο mute, είτε γιατί κοιμούνται τα μωρά, είτε γιατί βαράς νούμερο στη σκοπιά ή διότι σου χύθηκε ο καφές στο λάπτοπ και η κάρτα του ήχου τα έχει παίξει. Κάπου εκεί, φτάνει η ώρα της επίμαχης σκηνής: Τι μου θυμίζει, τι μου θυμίζει... Και προσπαθείς να θυμηθείς το τραγούδι.

Τραγούδια, φτιαγμένα για να συνοδεύουν εικόνες.
Εικόνες, φτιαγμένες για να συνοδεύουν τραγούδια.
40+1 τραγούδια για να αγαπήσεις τις σκηνές.
40+1 σκηνές για να αγαπήσεις τα τραγούδια.
Όπως θέλεις πάρ' το.

Συνοψίζοντας λοιπόν, στο σινε-μουσικό μπέρδεμα που ακολουθεί, χωρίς μακρηγορίες και με καθαρά υποκειμενική σειρά προτεραιότητας έχουμε και λέμε:

40+1. Gimme Shelter - The Rolling Stones
Casino
1995, Martin Scorsese


Δολοφονίες, αίμα, ξυλοδαρμένα κουφάρια, πτώματα σε πορτ-μπαγκάζ, παγιδευμένα αυτοκίνητα, εξαφανίσεις. Ένα κολλάζ με τα κατορθώματα του σκληροτράχηλου Nicky Santoro (Joe Pesci) εκτυλίσσεται με υπόκρουση το μάλλον πιο αγαπημένο τραγούδι του Scorsese (το χρησιμοποιεί τόσο στο Goodfellas όσο και στο The Departed). Και ο Nicky ανένδοτος, κόντρα σε δικαιοσύνη και δυσαρεστημένα αφεντικά, τη βγάζει πάντα καθαρή και τραβά το δικό του μοναχικό, ασυμβίβαστο, παλιομοδίτικο δρόμο. Μέχρι πότε;

40. Superstar (The Carpenters) - Sonic Youth
Juno
2007, Jason Reitman

Ο 40άρης Mark Loring (Jason Bateman) είναι ένας cool τύπος με ωραία συλλογή από κιθάρες. Για αυτό και η μικρή Juno (Ellen Page), φαν των Stooges, της Patti Smith και των Runaways τον γουστάρει και ακούει με προσήλωση τα λεγόμενά του. Κι ας διαπιστώσει, στην πορεία, το αντίθετο. Τι τον κινεί άραγε και προσπαθεί να της μεταδώσει την άχρηστη, κατά πολλούς, γνώση του για μια "ψαγμένη" lo-fi διασκευή; Αν αυτό είναι ανιδιοτέλεια, τότε μήπως ο αρχισυντάκτης μας να του έκανε καμιά νύξη για συνεργασία με το mic;

39. She's Lost Control - Joy Division
24 Hour Party People
2002, Michael Winterbottom

Δεν ξέρω, αλλά μετά το δημιούργημα του Winterbottom μόνο έτσι μπορώ να φανταστώ πλέον το She's Lost Control. Εγώ, ο Tony Wilson (Steve Coogan) κι ο Ian Curtis (Sean Harris), παρέα μέσα σε ένα Ι.Χ., στους σκοτεινούς δρόμους του Manchester να μιλάμε για τον ψεύτη Bowie, που όλο τραγουδά ότι πρέπει κανείς να πεθαίνει στα 25 κι εκείνος τώρα είναι 63. Ντροπή του!

38. Super Freak - Rick James
Little Miss Sunshine
2006, Jonathan Dayton / Valerie Faris

Όταν ο Rick James ηχογραφούσε το Super Freak δεν πρέπει να φανταζόταν ότι στα χέρια του MC Hammer θα "χτυπούσε" Grammy. Επίσης, σίγουρα δε φαντάζονταν ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε παιδικό διαγωνισμό ομορφιάς. Η μικρή Olive (Abigail Breslin) εκτελεί στην εντέλεια το τολμηρό χορευτικό που της έμαθε ο προσφάτως μακαρίτης παππούς της. Παρά την κατακραυγή του αμερικάνικου συντηρητισμού, εκφραζόμενης από το παρευρισκόμενο πλήθος, οι δικοί της βροντοφωνάζουν παρόντες και γίνεται μπάχαλο. Άξιοι μνείας οι θείος (Steve Carell) και αδελφός (Paul Dano) για τις χορευτικές τους ικανότητες. Δυσλειτουργική οικογένεια ενωμένη, ποτέ νικημένη!

37. Taxi to Heaven - Pray for Rain
Sid and Nancy [Σιντ και Νάνσι]
1986, Alex Cox

Ο Sid (Gary Oldman) και η Nancy (Chloe Webb) ζουν τον junkie έρωτά τους ως το κόκαλο. Το σκηνικό γύρω τους, σκουπιδότοπος. Απορρίμματα στον δρόμο, σκουπίδια στον αέρα, σκουπιδοτενεκέδες που σκάνε στο έδαφος, όλα παρεμφερή των δύο απόκληρων της κοινωνίας, φορέων μιας καταδικασμένης αγάπης. Πρώτη παρασπονδία στη λίστα, καθώς το ορχηστρικό κομμάτι γράφτηκε αποκλειστικά για την εν λόγω ταινία. Η δυναμική της συγκεκριμένης σκηνής όμως είναι τέτοια που καθιστά αμφότερες μουσική & εικόνα, διαχρονικές. Εναλλακτικό soundtrack: Love in a Trash Can.

36. What a Difference a Day Makes (Mar?a Grever) - Dinah Washington
Lola Rennt [Τρέξε Λόλα, τρέξε]
1998, Tom Tykwer

Η διασκευή της διασκευής (πρώτη εμφάνιση στα ισπανικά, από τη Μεξικανή Maria Mendez Grever, με τον τίτλο Cuando Vuelva a tu Lado - πρώτη αγγλική βερσιόν από τον Stanley Adams), δεν αποτελεί παρά μια R&B ανάπαυλα σε ένα φιλμ που ξεχειλίζει από techno.. Οι δυο φυγάδες εγκλωβίζονται. Ο Manni (Moritz Bleibtreu) πετάει τη σακούλα με τα λεφτά της ληστείας. Το πιστόλι του ψάρακα μπάτσου εκπυρσοκροτεί. Τραγούδι και Lola (Franka Potente) τελειώνουν μαζί. Τέλος πρώτου εικοσαλέπτου. Απομένουν ακόμη δύο.

35. Spybreak! - The Propellerheads
The Matrix
1999, Andy & Larry Wachowski

Μυρίζει μπαρούτι, καθώς Neo (Keanu Reeves) και Trinity (Carrie-Anne Moss) σκάνε μύτη στο λόμπι, προς αναζήτηση του Morpheus (Laurence Fishburne). Μέχρι να τελειώσουν με τους οπλισμένους SWATs δε θα έχει μείνει τίποτε όρθιο. Η big-beat των Propellerheads συνοδεύει αμέτρητους πυροβολισμούς, θραύσματα και κάλυκες. Όπως λένε και οι λοκατζήδες: Αίμα να 'ναι κι ό, τι να 'ναι, M16 να βαράνε, χήρες κι ορφανά να κλαίνε και τα σπίτια τους να καίμε. Bullet-time baby!

34. Hip to be Square - Huey Lewis and the News
American Psycho
2000, Mary Harron

Ο Paul (Jared Leto), σε κατάσταση ημιμέθης, δεν έχει την παραμικρή ελπίδα. Ο Patrick Bateman (Christian Bale) φοράει ένα αδιάβροχο πάνω από το γιάπικο κουστούμι του, αρπάζει το τσεκούρι του και βάζει μουσική. Αφού εκστομίζει ένα περιεκτικό λογύδριο-βιογραφία των Huey Lewis and the News ξεσπά με αγριότητα πάνω στον άτυχο Paul. Τραγούδι, που για να το ακούσεις πρέπει να φοράς σακάκι με βάτες, από τους πρωτομάστορες του Ghostbusters Theme. Σκηνή, που δίχως την 80-ίλα του Hip to be Square θα έμοιαζε με όλες τις άλλες.

33. Notorious B.I.G. - Things Done Changed
The Wackness [Χυμαδιό]
2008, Jonathan Levine

Νέα Υόρκη, καλοκαιράκι του 1994. Ο μεγαλοπρομηθευτής (Method Man) του Luke Shapiro (Josh Peck) καλωσορίζει το νεαρό ντίλερ του Dr. Jeffery Squires (Ben Kingsley), χλευάζει το Δήμαρχο Rudy Giuliani κι εκτός από φρέσκο "πράμα" για πούλημα, του πετά και μια κασέτα με "new shit". Πρόκειται για τον Biggy Smalls και όπως τονίζει κι ο Meth: Θα σου αλλάξει τη ζωή. Things Done Changed ακούμε, την ώρα που η East Coast περνά στην αντεπίθεση.

32. Wayfaring Stranger (Traditional) - Jack White
Cold Mountain [Επιστροφή στο Cold Mountain]
2003, Anthony Minghella

Ενώ ο Inman (Jude Law) βρίσκεται στο κρεβάτι μιας ξένης, οι κυρίες πίσω στο Cold Mountain ψυχαγωγούνται από τους Georgia (Jack White) και τη φολκλόρ κομπανία του. Η εκπληκτική Ruby (Renee Zellweger),για πρώτη φορά αφήνει κατά μέρους τη μαγκιά της και κρέμεται από τα χείλη του νεαρού τραγουδιστή. Το Wayfaring Stranger έχει χιλιοερμηνευτεί από πλήθος τραγουδοποιών, μεταξύ των οποίων ο David Eugene Edwards, ο Tim Buckley και ο μέγας Johnny Cash. Εδώ πάντως, ο Mr. White Stripes καταφέρνει να του χαρίσει μια πεπαλαιωμένη χροιά και να μας μεταφέρει, νοερά, στα Απαλάχια όρη της Β. Καρολίνας του σωτήριου έτους 1864.

31. You Could be Mine - Guns n' Roses
Terminator 2: Judgment Day [Εξολοθρευτής 2: Μέρα κρίσης]
1991, James Cameron

She's not my mother, Todd, κάνει ειρωνικά ο 10χρονος John Connor (Edward Furlong), "κράζοντας" το θετό του πατριό. Το φιλαράκι του, ο Tim, με το κασετόφωνο ανά χείρας και τον Axl Rose να σκούζει, παίρνει θέση συνοδηγού στο τετράχρονο Honda XR100 και μαζί ξεχύνονται στους δρόμους του L.A. Λίγο το νεαρό της ηλικίας του Furlong (και της δικής μου, τότε), λίγο το βεληνεκές των Guns n' Roses (και του πολυπαιγμένου βίντεο-κλιπ) επικόλλησαν μόνιμα την πρώτη αυτή εντύπωση στο σκληρό δίσκο του κεφαλιού μου. Και όχι μόνο του δικού μου.

30. Free Bird - Lynyrd Skynyrd
Forest Gump
1994, Robert Zemeckis

Η Jenny Curran (Robin Wright) σηκώνεται από το κρεβάτι και τα ναρκωτικά ενός άγνωστου άντρα, κοιτάζεται στον καθρέφτη και οι μαύροι κύκλοι στα μάτια της το μαρτυρούν: Ιστορία μου, αμαρτία μου. Βγαίνει στο μπαλκόνι, ανεβαίνει στα κάγκελα και ένα βήμα πριν το κενό καλείται να αναμετρηθεί με τους δαίμονές της. Η απόγνωση μιας ολόκληρης γενιάς, εκείνης του ατέρμονου πουριτανισμού, της σεξουαλικής απελευθέρωσης, του Βιετνάμ, του Woodstock και του LSD αποτυπώνεται από τον κινηματογραφικό φακό του Zemeckis. Η ένταση κορυφώνεται, καθώς οι τρεις κιθάρες των Skynyrd αρπάζουν, στην κυριολεξία, φωτιά. Και πολύ ροκιά λέμε!

29. Ladies and Gentlemen, We are Floating in Space - Spiritualized
Vanilla Sky
2001, Cameron Crowe

Πώς πάει το άσμα; I will love you till I die and I will love you all the time. Ο David Aames (Tom Cruise) μαθαίνει ό, τι είναι νεκρός. Στο ασανσέρ των φανταστικών του αναμνήσεων, με προορισμό τα τέλεια σύννεφα του Μονέ, ο τεχνικός υποστήριξης (Noah Taylor) του εξιστορεί λεπτομέρειες από το μνημόσυνό του. Πρωταγωνίστρια κι εκεί είναι η Sofia Serrano (Penelope Cruz). Το κορίτσι μιας αγάπης που κράτησε για μια και μόνο βραδιά. Τη μοναδική, κατά τα φαινόμενα, αληθινή βραδιά στη ζωή του David Κι όλα αυτά σε χολιγουντιανή παραγωγή που παίζει και Sigur Ros, παρακαλώ.

28. Highschool Lover - Air
The Virgin Suicides [Αυτόχειρες παρθένοι]
1999, Sofia Coppola

Αλησμόνητο το ξύπνημα της Lux (Kirsten Dunst) καταμεσής του σχολικού γηπέδου. Παρατημένη, χρησιμοποιημένη, μόνη, αρχίζει να σκέφτεται την ιερά εξέταση (βλέπε απομόνωση και κάψιμο ροκ δίσκων) και την καφρίλα της θεοσεβούμενης μαμάς (Kathleen Turner) που την περιμένει πίσω στο σπίτι. Αξέχαστο και το πιάνο των Γάλλων Air, σημαίνει την συνέχεια του μικροαστικού δράματος σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Απώλεια της αθωότητας σε γαλάζια απόχρωση, στο ντεμπούτο της Coppola πίσω από την κάμερα. Και εις ανώτερα, Sofia.

27. Bang Bang (My Baby Shot Me Down) - Nancy Sinatra
Kill Bill: Vol. 1
2003, Quentin Tarantino

Μπορεί η μουσική υπόκρουση της Nancy Sinatra να συνοδεύει τους τίτλους έναρξης, όμως στο μπαγκράουντ κείτεται, ανασαίνοντας ακόμη, η φιγούρα της Bride (Uma Thurman). Όπως τα πληγωμένα θηρία, ακόμα πιο επικίνδυνη, ακόμα πιο εκδικητική, ακόμη πιο θανατηφόρα. Bang bang, he shot me down. Bang bang, I hit the ground. Bang bang, that awful sound. Bang bang, my baby shot me down... Αυτά.

26. Hotel California (Eagles) - The Gipsy Kings
The Big Lebowski [Ο μεγάλος Λεμπόφσκι]
1998, Joel & Ethan Coen

Δένει τα κορδόνια του. Ανεβάζει τις μωβ του κάλτσες. Γεμάτος λαγνεία, γλύφει την κόκκινη μπάλα και με αργές, σίγουρες κινήσεις, εκτελεί στην εντέλεια ένα ακόμη τέλειο στράικ. Με στυλάκι που θα το ζήλευε κάθε χορευτής φλαμένγκο δίνει το δικό του σόου με τη συνδρομή των αδελφών Κατσάμπα. ...Gipsy Kings εννοούσα. Είναι ο αδίστακτος Jesus Quintana (John Turturro), ο μεγάλος αντίπαλος της παρέας του Dude (Jeff Bridges) και κατά τις αμφιλεγόμενες ιστορίες του Walter Sobchak (John Goodman), παιδεραστής. Όπως, προκλητικά λέει κι ο ίδιος: Nobody fucks with the Jesus. Σκέτη αλητεία ο τύπος.

25. Bela Lugosi is Dead - Bauhaus
The Hunger [Αίμα και πάθος]
1983, Tony Scott

Μπορεί το 1998 οι βρικόλακες του Blade να χόρευαν rave μέσα σε αιματοβαμμένα clubs, όμως 15 χρόνια πριν ο Peter Murphy, πιο σκοτεινός και πιο αιμοδιψής από όλους τους πρωτο-gothάδες θαμώνες, πρωταγωνιστεί στην εναρκτήρια σεκάνς του The Hunger. Πίσω από πλέγματα, στρομπς αναβοσβήνουν πάνω σε μαύρα γυαλιά ηλίου, κρύβοντας τα σκοτεινά μάτια που παρακολουθούν. Ανάμεσα στο πλήθος και ένας μαυρομάλλης David Bowie, σε μία του ακόμη κινηματογραφική συμμετοχή. Στυλιστική αρτιότητα και τρομερή φωτογραφία δημιουργούν το τέλειο βίντεο κλιπ για το Bela Lugosi is Dead. Undead! Undead! Undead!

24. Come Rain or Come Shine (Harold Arlen) - Don Henley
Leaving Las Vegas [Αφήνοντας το Λας Βέγκας]
1995, Mike Figgis

Και ποιος δεν έχει τραγουδήσει τη σύνθεση του Harold Arlen. Από τη Billie Holiday και τον Frank Sinatra, μέχρι τη Liza Minnelli και τον Jack Kerouac. Σειρά του "πολύ" Don Henley να μας γοητέψει. Ο Ben Sanderson (Nicolas Cage) θέλει να πιει του θανατά. Η Sera (Elisabeth Shue) θέλει να τον αγαπήσει. Ο ρομαντισμός μιας σχέσης, εκ προοιμίων καταδικασμένης ανθίζει και μαραίνεται ξανά μες στη σήψη του Λας Βέγκας, την παρηκμασμένη καρδιά του αμερικάνικου ονείρου. Σε slow motion, μπροστά στην κάμερα του Figgis. Συγκλονιστικό.

23. This is not a Love Song - Public Image Ltd.
Vals im Bashir [Βαλς με τον Μπασίρ]
2008, Ari Folman

Μου πρωτοκόλλησε στον εγκέφαλο, μετά το ομώνυμο φιλμ της Βρετανίδας Bille Eltringham το 2002. Τι τρελό τριπάρισμα ήταν εκείνο του νεαρού Spike (Michael Colgan)! Αντιθέτως, ο Folman του χαρίζει μια εντελώς νέα οπτική. Πιο σκεπτόμενη, πιο ρομαντική. Δείχνει τον Μπασίρ να περιφέρεται μόνος του ανάμεσα στο πλήθος, μες στη χακί του φορεσιά. Όλα γύρω του τρέχουν αλλά εκείνος δε βιάζεται. Μόλις γύρισε από τον εμπόλεμο Λίβανο. Παρακολουθεί με απάθεια τον Johnny Rotten στις βιτρίνες, κοιτάζει με προσμονή την πρώην του στο κλαμπ κι αδυνατεί να καταλάβει: Πώς, εν μέσω πολέμου, είναι δυνατόν να συνεχίζουν όλα να κυλούν τόσο φυσιολογικά...

22. That Day - Michael Pitt
Last Days [Τελευταίες μέρες]
2005, Gus Van Sant

Ο Blake (Michael Pitt), ο ξανθός τραγουδιστής που όλο περπατάει σκυμμένος, μουρμουρίζοντας τα δικά του, κρύβεται από τον κόσμο. Όλοι τον ψάχνουν, όλοι θέλουν κάτι από εκείνον. Μόλις εκείνοι φεύγουν, αυτός ξεπορτίζει και παίζει ένα νέο τραγούδι. Εσωστρεφές, πονεμένο, κλειστοφοβικό. Σαν εκείνον και τα αισθήματά του. Σαν εκείνα τα γκραντζ των Nirvana που τα θυμάσαι για μια ζωή. Ένας άνθρωπος, μια κραυγή, στο προτελευταίο του τραγούδι πριν το τέλος. Σε συνεχόμενη λήψη. Ζαβολιά νούμερο 2, καθώς το κομμάτι γράφτηκε για την ταινία και μόνο. Μάλιστα, το ερμηνεύει ο ίδιος ο Pit.

21. Quelqu' un m'a Dit - Carla Bruni
(500) Days of Summer [(500) μέρες με τη Σάμερ]
2009, Marc Webb

Δυο νέοι σε ένα αυτοκίνητο. Ο Tom Hansen (Joseph Gordon-Levitt) και η Summer Finn (Zooey Deschanel). Εκείνος οδηγεί. Εκείνη κάθεται δίπλα του. Εκείνος την αγαπά. Εκείνη όχι. Εκείνος δεν το ξέρει ακόμη. Εκείνη το ξέρει.. Εκείνος αναρωτιέται. Στο φόντο, η κα Σαρκοζί τραγουδά: Κάποιος μου είπε ότι με αγαπάς ακόμα. Κι ο δρόμος οδηγεί σε τούνελ σκοτεινό.