Παζολίνι

Ξυπνάω και τα μάτια μου καίνε.
Η εφηβεία πέθανε μέσα στα γένια μου / Που μεγάλωσαν καθώς κοιμόμουν,
Στην απίσχναση του σαρκίου μου, αποτυπώνεται / Στο λιωμένο φως που καίει στα μάτια μου.
Καταλήγω λοιπόν, στη βουβή πυρκαγιά / Μιας νεότητας που τη ζάλισε η αιωνιότητα.
Έτσι καίγομαι, και δεν αξίζει σκέφτομαι,
Να είναι διαφορετικά τα πράγματα: / Να επιβάλλω όρια στην αταξία.
Με παρασύρει ολοένα και πιο αδύναμο / Με ένα αποστεωμένο παιδικό προσωπείο
Προς μια ήσυχη και παλαβή τάξη, / Το βάρος της μέρας που έχασα
Μέσα σε ώρες βουβής ευθυμίας, και στιγμές / Ανείπωτου τρόμου...

Ο Πιέρ Πάολο είναι μοναδικός σκηνοθέτης, συγγραφέας, ποιητής και ρέκτης της ζωής. Τα έσχατα έργα και ημέρες του Παζολίνι στον κόσμο επιθυμεί να αναπαραστήσει ο όψιμος μαθητής και θαυμαστής του, Έιμπελ Φεράρα. Γι' αυτό και απομακρύνεται, αποστασιοποιείται από όλες τις προηγούμενες σκηνοθετικές δουλειές του. Το πρώτο πλάνο ανοίγει ουσιαστικά το χορό του τελευταίου 24ωρου φλασμπάκ. Η νύχτα παλεύει με το κύμα, η σιωπή συντροφεύει την εκπνοή του...

Για που το έβαλες νυχτιάτικα στη Ρώμη,
Σε δρόμους, όπου με τρόλεϊ και τραμ ο κόσμος / Επιστρέφει; Βιαστικός, ανυπόμονος
Λες και σε περιμένει εξοντωτική εργασία, / Απ' την οποία οι άλλοι τυχαίνει και γυρίζουν;
[... από το ποίημα Ρωμαϊκή Νύχτα]

Κατόπιν η ιστορία εκτυλίσσεται θραυσματικά κυρίως μέσα στην πηχτή νύχτα, ανάμεσα στην οικογενειακή και ερωτική του καθημερινότητα, στη νουβέλα και στο τελευταίο του σενάριο, τα οποία ζει και γράφει με πάθος και παράλληλα. Ο Willem Dafoe είναι ο [εαυτός] Παζολίνι, ο Riccardo Scamarcio είναι ο Νινέτο Ντάβολι, ο Ninetto Davoli είναι πρώην εραστής και μόνιμος πρωταγωνιστής και άλλο εγώ του σκηνοθέτη. Η Maria de Medeiros είναι η Λάουρα Μπέτι που διαβάζει ποίησή του, η Μαρία Κάλλας είναι Una voce poco fa (cavatina di Rosina) στον Κουρέα της Σεβίλλης του Ροσίνι, η Adriana Asti είναι η μαμά Παζολίνι - φάντασμα της ελευθερίας του, η πολυπράγμων Giada Colagrande είναι η πολυπράγμων Γκρατσιέλα.

Στο παζολινικό παζλ χωράνε σκηνές από ταινίες του, συνεντεύξεις σε διάφορες γλώσσες, πεολειχίες και ηδονές, βλάσφημες επί γης παραδείσιες αναζητήσεις, πολιτικές αναλύσεις και λίβελοι κατά της δημόσιας διαφθοράς, ιστορίες άγριες και τρυφερές, ατμόσφαιρες εποχής, πόθοι και πάθη και... το άδοξο τέλος στις παρυφές της Αιώνιας Πόλης (Όστια, η αιώνια πύλη του). Η ανασύνθεση είναι επίπονη πράξη αυτο-ανάλυσης και όχι αυτο-ανάλωσης. Του Παζολίνι τα πιστεύω είναι τόσο βέβαια όσο και του Λιαντίνη. Και ταυτόχρονα τόσο αθέατα από τους άλλους, όλους εμάς που δεν καταφέραμε να συμφιλιωθούμε με το είναι μας. Ό,τι βλέπουμε δεν είναι παρ-όραμα είναι παν-όραμα.

Στο στενό αυτό χωροχρονικό πλαίσιο η ταινία υπερβαίνει την απλή βιογραφία, γίνεται δευτέρα παρουσία...

[...Η Παρουσία, αφιερωμένο στη Μαρία Κάλλας]
Αχ! Ο άνεμος δε φυσάει πάνω σε ακίνητα νησιά,
Πάνω από τη φρίκη της ανυπαρξίας φυσάει τ' αγέρι
Ο θεός αέρας / Δεν σε γιατρεύει, παρά μόνο σε αρρωσταίνει πιο πολύ.
Προσπαθείς να πιάσεις αυτό το κοριτσάκι, / Ούτε μια μέρα, ούτε μια ώρα, ούτε μια στιγμή
Δεν σταματάν οι απεγνωσμένες σου προσπάθειες / Να το ξαναφέρεις κοντά σου:
Επειδή έτσι ακούραστα επιμένεις / Μου ανάβεις την επιθυμία να σε φιλήσω.
Βαθμός: οκτώ [8]

Ρωμαϊκές Νύχτες [μετ. Σωτήρης Παστάκας]
Una voce poco fa (cavatina di Rosina)