Ροκ Αστακός και λίγο περισσότερα από 4 Μίλια
Δύο δυστοπίες, μία φανταστική και μία πραγματική, φτάνουν στα πρόθυρα του Όσκαρ. Λόγοι "εθνικής" περιφάνειας; Του Κώστα Καρδερίνη
[...] και να που η Τροία ακόμη καίγεται [...] και να οι Αννίβες με τρύπες στους θώρακες
- Σχήμα λόγου (Συγκάτοικοι είμαστε όλοι στην τρέλα)
Και να που οι 89ες οσκαρικές υποψηφιότητες έχουν λίγο γαλανόλευκο χρώμα.
Πρώτα γιατί είναι υποψήφιοι για πρωτότυπο σενάριο οι Γιώργος Λάνθιμος και Ευθύμης Φιλίππου. Ο Αστακός τους δεν είναι αλά αμερικέν, δεν έχει μαγιονέζες και άλλες γαρνιτούρες, δεν τις χρειάζεται. Είναι χαρντ ροκ και δη μεταλλικό. Είναι γροθιά στις συμβάσεις και στο τρόπο που χτίζουμε τη ζωή μας για να διαπρέψουμε και να φανούμε χρήσιμοι στην κενωνία. Όσο πιο μεγάλο το κενό τόσο πιο κουφάλα η κενωνία.
Δεύτερον, στον αντίποδα, μια φοιτητριούλα δημοσιογραφίας στο Μπέρκλεϊ, έρχεται στην πατρίδα και πέφτει [δεν πέφτει, κρατιέται γερά απ' τις κουπαστές] μέσα στο πλοιάριο του καπετάν Κυριάκου από τη Λέσβο, που διασώζει καθημερινά δεκάδες ή εκατοντάδες μουσκεμένους ως το κόκαλο πρόσφυγες. Μόλις τέσσερα και λίγο μίλια από τις τουρκικές ακτές. Και το όνομα αυτής Δάφνη και το επίθετο Ματζιαράκη. Και χτυπάει άνετα ένα φοιτητικό οσκαράκι και τώρα είναι υποψήφια για το Όσκαρ Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους.
Και ποια μέρα διάλεξε να τον καταγράψει, λέτε; Την 28η Οκτωβρίου 2015 με όλες τις σημαίες [υφασμάτινες και πλαστικές] να κυματίζουν περήφανες. Και όλους τους απλούς ανθρώπους να λένε ΝΑΙ σε όλους κι ΟΧΙ σε κανένανε. "Το 2001 είκοσι αφγανοί κατέφτασαν στη Λέσβο και ήταν είδηση της χρονιάς. Τώρα, το 2015, έρχονται 5.000 ημερησίως... Είμαστε 10 άτομα προσωπικό και μαζεύουμε 200 ναυαγούς την ώρα..." απ' τα γαλανόλευκα νερά, σχολιάζει ο καπετάνιος.
Κι εδώ είναι οι τεράστιες και γοητευτικές θέσεις και αντιθέσεις.
Ο Αστακός είναι μια δυστοπία φτιαχτή, ωραία φτιαγμένη, ενορχηστρωμένη, χορογραφημένη, χωρογραφική και χωρογραφημένη [στον χώρο, στον χρόνο αλλά και μέσα στον χορό]. Η πόλη, το σπίτι-ξενοδοχείο, το δάσος, ο (συνερ)γάτος και τα άλλα ζώα. Μακριά από μας και τόσο κοντά. Κι από την άλλη ένα τιτανικό σκηνικό πάνω σ' ένα καρυδότσουφλο της ακτοφυλακής, κόντρα στον καιρό, χωρίς μαθήματα πρώτων βοηθειών, με τα μάτια των παιδιών ζωγραφισμένα απ' τον πόλεμο, να προσπαθούν να σωθούν με τρύπια σωσίβια [στους θώρακες] που σε βουλιάζουν αντί να σε σηκώνουν. Κοντά και τόσο μακριά. Μόλις 4,1 μίλια.
Από τη μια η μεταγλώσσα του σκηνοθέτη που οπισθοχωρεί και πλαγιολισθαίνει προς όφελος των θεατών και του φερόμενου μηνύματος. Του δυνατού και τρομακτικού και επίκαιρου μηνύματος. Με τα έι-μπι-ες να πιάνουν [μυθοπλασία γαρ]. Κι από την άλλη ένας καπετάνιος σχεδόν αμόρφωτος, που δεν έχει κατακτήσει καν την απλή καθομιλουμένη γλώσσα, που παλεύει να σώσει ανθρώπους και μεταφέρει άνετα μήνυμα αλληλεγγύης, αλληλοβοήθειας, συμπαράστασης. Ένας άνθρωπος που αφήνει το σπίτι του και μπαίνει στο άγριο δάσος της θάλασσας να σώσει ζωές, που χορεύει με τα κύματα, που βιώνει την απόγνωση κυρίως των παιδιών, που αισθάνεται λίγος και ταυτόχρονα αντριεύει και θεριεύει και καμακώνει το θεριό.
Από τη μια ένα φυσιολατρικό σκηνικό και μια ζούγκλα, γεμάτη με αστούς και μικροαστούς που μοιάζουν ψάρια έξω απ' το νερό, μεταμορφούμενοι σε ζώα [πότε κυριολεκτικώς και πότε μεταφορικώς]. Από την άλλη, μόλις 4,1 μίλια θάλασσας, άγριας και λεβεντοπνίχτρας, ένα αφιλόξενο σκηνικό που θα το ζήλευαν οι Πειρατές της Καραϊβικής, γεμάτο ανθρώπους που κατά πάσα πιθανότητα δεν έχουν ποτέ ξαναδεί θάλασσα, όπως κι οι αστοί που δεν έχουν ξαναδεί ζούγκλα. Δυστοπία για όσους γλίτωσαν απ' τον πόλεμο για να σκυλοπνιγούν σ' αυτά τα 4,1 μίλια.
Ο Αστακός /The Lobster [2015 Ελλάς /Ιρλανδία /Ολλανδία /ΗΒ /Γαλλία, 119λ] Γιώργος Λάνθιμος
4.1 Miles /4,1 μίλια [2016 ΗΠ, 26λ] Daphne Matziaraki /Δάφνη Ματζιαράκη
κάλαντα: σας τα 'πα ήδη απ' το 2015
η σελίδα της δαφνοστεφανωμένης
ολόκληρα [και κάτι] τα 4,1 μίλια