Shinya Tsukamoto: μυαλό τσεκούρι

Οι ήρωες του είναι άτομα που μεταλλάσσονται για ν' αντισταθούν στην καταπίεση απ' όπου κι αν προέρχεται αυτή: θεσμούς, παραδόσεις, κοινωνία, αστική αρχιτεκτονική, τεχνολογία. Δεν υπάρχει εναλλακτικό φεστιβάλ ή αντίστοιχο καλτ τμήμα αυτού που να μην έχει προβάλλει έστω κι ένα "Tetsuo" [οι Νέοι Ορίζοντες μας είχαν φέρει πριν δέκα χρόνια το Tetsuo ΙΙ: Body Hammer]. Ο "Ατσαλένιος άνθρωπος", το "Σώμα-Σφυρί", η "Γροθιά του Τόκιο", το "Μπαλέτο με σφαίρες" ή το πιο πρόσφατο "Φίδι του Ιούνη" έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου παραπάνω από μια φορές. Οι Ορίζοντες τις φέρνουν όλες στα πόδια μας.

Ο Σίνια Τσουκαμότο είναι ένας γνήσιος σάιμπερπάνκ σκηνοθέτης, σεναριογράφος, ηθοποιός σε ρόλους αντιπάλου, παραγωγός, σχεδιαστής παραγωγής, διευθυντής φωτογραφίας, μοντέρ και καλλιτεχνικός διευθυντής. Πως ήταν όμως πριν γίνει όλ' αυτά;

Σαν παιδί ήταν πολύ συνεσταλμένος, ώσπου τον εξανάγκασαν να συμμετέχει σε μια σχολική παράσταση στην 4η δημοτικού. Αυτή του η εμπειρία τον άλλαξε οριστικά, μεταβάλλοντάς τον σ' έναν παθιασμένο ερμηνευτή. Στην εφηβεία τού άρεσε πολύ η καλτ τηλεοπτική σειρά "Ultra-Q". Ο μπαμπάς τού χάρισε μια μηχανή σούπερ-8 κι έκανε τα πρώτα του φιλμάκια στα 14. Στο γυμνάσιο ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και καλλιέργησε την αγάπη του για το θέατρο. Στη σχολή καλών τεχνών του πανεπιστημίου Nihon Daigaku σχημάτισε δική του θεατρική ομάδα. Έγραφε, σκηνοθετούσε κι έπαιζε παράλληλα.

"... Ως έφηβος έκανα πολλά πρωτόλεια των 8 χιλιοστών, τα οποία είχαν ως επί το πλείστον γραμμική πλοκή. Κατόπιν συμμετείχα σε μια εταιρία που έκανε διαφημιστικά κι άρχισα να παράγω κι εγώ προϊόντα για τις μάζες. Μετά από λίγο καιρό έπληξα. Παρόλο που όλοι μου έλεγαν ότι κάνω καλή δουλειά, εγώ ήθελα ν' αγγίξω ένα πιο ειδικό κοινό! Ακόμη κι αν λίγοι θα μπορούσαν να εκτιμήσουν αυτό που ήθελα να κάνω, εγώ ήθελα να συγκινήσω αυτούς τους λίγους!"

Άφησε λοιπόν καταμέρος την τέχνη κι ασχολήθηκε με διαφημίσεις επί τέσσερα χρόνια. Τα παράτησε όμως το 1985 για να φτιάξει άλλο ένα θεατρικό σχήμα, το "Θέατρο Φάντασμα", ενώ το πάθος για το σινεμά αναζωπυρώθηκε με το "Φάντασμα σε φυσικές διαστάσεις" [1986]. Η μεσαίου μήκους "Οι περιπέτειες του παιδιού με τον ηλεκτροφόρο βούρδουλα" κέρδισε το μέγα βραβείο του Pia Film Festival [1989]. Την ίδια χρονιά έκανε το πρώτο "Τετσούο", έναν μαυρόασπρο 16άρι ακατέργαστο αδάμαντα, που του χάρισε τη διεθνή αναγνώριση.

"... Είναι γεγονός ότι τα τσιμεντένια κτίρια του Τόκιο ασκούν μια αφόρητη καταπίεση, αλλά την ίδια ακριβώς αίσθηση έχω και για την τεχνολογία. Δεν αντιπαθώ την αρχιτεκτονική ή τα κτίριά της, ίσα ίσα που τα βλέπω με πολλή συμπάθεια. Όμως μετά τον πόλεμο άρχισαν κι αυτά να μεγαλώνουν απότομα σαν κι εμένα [γεννήθηκε την πρωτοχρονιά του 1960]. Έτσι αναπτύχθηκε μια σχέση αγάπης/μίσους ανάμεσα σε μένα και την αρχιτεκτονική του Τόκιο... Η τεχνολογία κουρελιάζει τους ανθρώπους, τους διαλύει κυριολεκτικά, απομονώνοντάς τους ολοένα και περισσότερο, ολοένα και πιο ερμητικά στην προσωπική τους σφαίρα. Αυτό έχει ένα κάποιο αντίκτυπο στο πνεύμα και στο σώμα τους".

Ακολούθησε το επί παραγγελία "Χιρούκο - το τελώνιο" [1991] με παραγωγό και διανομέα τη μεγάλη ιαπωνική εταιρία Shochiku. Την επόμενη χρονιά ξαναχτύπησε με το νέο-μεταλλαγμένο "Tetsuo II - Body Hammer" που του απέφερε οκτώ σημαντικά διεθνή βραβεία. Το 1995 παρουσίασε τη δυναμική "Γροθιά του Τόκιο" που βραβεύτηκε, μεταξύ άλλων, και στο Σάντανς. Χορογράφησε αριστοτεχνικά τη βία στο "Μπαλέτο με σφαίρες", ένα θέμα που πάντα τον ιντριγκάρει.

"... Πρόσφατα είχαμε πολλά βίαια περιστατικά στην Ιαπωνία, αλλά οι αρχές και η αστυνομία τα απέκρυψαν για να μην αμαυρώσουν την ιδέα ότι η χώρα δεν είναι ασφαλής. Ακόμα και κάποιο ακραίο εγκληματικό συμβάν προσπαθούν να το συγκαλύψουν ώστε να μην το δουν οι πολλοί. Η εντύπωση μιας ιδεατής ειρηνικής κοινωνίας 'σκεπάζει' τη βία της πραγματικότητας μ' ένα πέπλο... Η βία στις ταινίες μου έχει ως κύριο στόχο να δώσει το ανάλογο έναυσμα, να ερεθίζει τους θεατές ώστε να σκεφτούν πάνω σ' αυτήν [τη βία], να μην θεωρούν την ειρήνη δεδομένη και εξασφαλισμένη. Η βία είναι υπαρκτή και πρέπει πια να το πάρουμε χαμπάρι. Η προώθηση ενός τέτοιου 'διεγερτικού ερεθίσματος' είναι η βασική αιτία για την οποία κάνω σινεμά..."

Το κατώφλι του 20ου αιώνα τον βρήκε επαγγελματικά υποταγμένο στον αστερισμό των "Διδύμων" να περνά σεναριακή κρίση. Ανέκαμψε όμως κι επέστρεψε δριμύτερος με το ερωτικότατο και προκλητικότατο "Φίδι του Ιούνη". Κι απελευθερώθηκε ένας υγρός βίαιος ερωτισμός που πάλλεται σαν ερπετό των μουσώνων και εμπνέεται από τις φωτογραφίες του Robert Mapplethorpe.

"Κάθε χρόνο, την περίοδο των βροχών, κοίταζα τα άνθη της ορτανσίας κι αναστέναζα, λέγοντας 'πάλι δεν κατάφερα να κάνω το Φίδι του Ιούνη ταινία'. Πέρασαν έτσι δέκα-δεκαπέντε χρόνια... Απ' τα Τεστούο ως τους Δίδυμους, με κυνηγούσε διαρκώς το φάντασμα του Φιδιού. Η ταινία είναι ταυτόχρονα μια αναχώρηση και μια άφιξη... Αν μπορείτε ν' αφουγκραστείτε τα πνιχτά κλάματα των χαρακτήρων απ' τον πάτο του σκοτεινού τους πηγαδιού, τότε θάμαι ευτυχισμένος".

Κι ύστερα τι μέλλει γενέσθαι; Μήπως ένας "Ιπτάμενος Τεστούο" που μετακόμισε στην Αμερική με τη βοήθεια του Ταραντίνο; "Στην αρχή ήταν ένα αστείο, αλλά τώρα πια δεν έχω κανένα κίνητρο να κάνω μια τρίτη συνέχεια στην Ιαπωνία. Θέλω να κάνω έναν γνήσιο αμερικανό Τετσούο. Αν οι δυο πρώτοι ήταν μια παραμόρφωση των ταινιών τρόμου, ο Τετσούο στην Αμερική θέλω νάναι μια παραμόρφωση του Μπλέηντ Ράνερ ή των Άλιεν. Ωστόσο με πρόλαβε το Μάτριξ που με πλησίασε θεματικά, οπότε θα πρέπει να το ξανασκεφτώ σοβαρότερα. Θα είναι μια ανεξάρτητη γιαπωνέζικη παραγωγή αλλά θέλω τα γυρίσματα να γίνουν στις ΗΠΑ. Μετά απ' αυτό το σχέδιο σκέφτομαι να ξαναγυρίσω στη φύση κι αργότερα ίσως ν' ασχοληθώ και πάλι με την ιδέα της σύγχρονης δυναστικής μητρόπολης".

Σκηνοθέτης και όλα τα υπόλοιπα...
1974 Genshi-san [8mm, μικρού μήκους]
197x Tsubasa [8mm, μικρού μήκους]
1979 Jigokucho shoben, geshuku nite tondayo [8mm, μικρού μήκους]
1986 Futsu saizu no kaijin [Φάντασμα σε φυσικές διαστάσεις, 8mm, 18']
1987 Denchu-kozo no boken [Οι περιπέτειες του παιδιού με τον ηλεκτροφόρο βούρδουλα, 8mm, έγχρωμο, 47'/60']
1989 Tetsuo: The Iron Man [Τετσούο - Ο ατσαλένιος άνθρωπος, α/μ, 67'] (*)
1991 Yokai Hanta - Hiruko [Hiruko - Yokai Hunter / Χιρούκο - το τελώνιο, έγχρωμο, 89']
1992 Tetsuo II: Body Hammer [Τετσούο 2 - Το Σώμα Σφυρί, έγχρωμο, 83'] (*)
1993 Tetsuo II: Body Hammer Super Remix Version [έγχρωμο, ;]
1995 Tokyo-ken [Tokyo Fist / Η γροθιά του Τόκιο, έγχρωμο, 90'] (*)
1998 Bullet Ballet [Μπαλέτο με σφαίρες, έγχρωμο, 97'] (*)
2000 Soseiji [Δίδυμοι / Gemini, έγχρωμο, 84']
2002 Rokugatsu no hebi [Το φίδι του Ιούνη, α/μ, 77'] (*)

Ηθοποιός παν' απ' όλα, περ' απ' όλα...
Travail (A Woman's Work, 2002)
Koroshiya 1 (Ichi the Killer, 2001)
Mojuu tai Issunboshi (Blind Beast vs. Dwarf, 2001)
Rendan (Quartet for Two, 2001)
Kuroe (Chloe, 2001)
Nichiyobi wa owaranai (Sunday's Dream, 2000)
Oboreru hito (A Drowning Man, 2000)
Sakuya: y0kaiden (Sakuya: Slayer of Demons 2000)
Dead or Alive 2: Tobosha (Dead or Alive 2: Birds 2000)
Kanzen-naru shiiku (The Perfect Education, 1998)
Sunday Drive (1998)
Tokyo biyori (1997)
Some Kinda Love (1995)
119 (Quiet Days of Firemen, 1994)
Waga jinsei saiaku no toki (The Most Terrible Time in My Life, 1994)

Σελίδες για όλους

Τσουκαμότο Σίνια όφις[ιαλ]
Τετσουολογία
Φιδίσιες κουβέντες
Οι Δίδυμοι κύριοι
Γιαπωνέζικος όφις
Τετσουολογία ΙΙ
Όλες οι φωτογραφίες εδώ