Σινέ-MiC

Στην φαρσοκωμωδία Κάλλιο πέντε και στο χέρι [1965] του Πάνου Γλυκοφρύδη ο Ελληνοαμερικανός Μανιάτης Τζορτζ Κωνσταντινέας [Γιώργος Οικονομίδης] χώνει τη μύτη του στα ενδοοικογενειακά του αδερφού του κι όταν εκείνος [Μίμης Φωτόπουλος] του παραπονιέται και του ζητά να παρέμβει ανοιχτά, απαντά: α, η Αμερική δεν ανακατεύεται στα εσωτερικά άλλων χωρών!! Αν από τότε στην, μακρινή για τους λατινοαμερικάνους, Ψωροκώσταινα ξέραμε τι συμβαίνει με τις μυστικές υπηρεσίες και τις πρεσβείες των ΗΠ στις ξένες χώρες, σήμερα πια είναι ιστορικά αποδεδειγμένες και παραδεδεγμένες οι ιμπεριαλιστικές τακτικές τους.

Η προκειμένη ταινία, Είμαι ακόμη εδώ, αναφέρεται σε μια πολιτική οικογενειακή τραγωδία που συνέβη στα χρόνια της βραζιλιάνικης δικτατορίας [1964-1985]. Ο πάτερ φαμίλιας, αρχιτέκτων και πρώην σοσιαλιστής βουλευτής, Ρούμπενς Πάιβα [Selton Mello] οδηγείται τον Ιανουάριο του 1971 σε στρατόπεδο και ανακρίνεται δια βασανισμών και κατόπιν αγνοείται αφού το καθεστώς δεν παραδέχεται την απαγωγή του. Σε δεύτερο χρόνο η τρομοκρατία επεκτείνεται σε όλη την οικογένειά του, τη γυναίκα του Ευνίκη Πάιβα [Fernanda Torres] και τα πέντε παιδιά τους. Η Ευνίκη καλείται να σηκώσει όλο το βάρος αυτού του κατατρεγμού και να πάρει γενναίες αποφάσεις για το μέλλον.

Η εφευρετική αριστοτεχνική σκηνοθεσία του Σάλες [Ημερολόγια μοτοσυκλέτας, Στοιχειωμένο νερό, Στον δρόμο] πατάει πάνω στην ανάπλαση της εποχής, ώστε να ενσωματώσει πλάνα αρχείου. Ταυτόχρονα επενδύει εξ ολοκλήρου στην κεντρική πρωταγωνίστρια Φερνάντα Τόρες η οποία μας φιλοδωρεί με μια παράσταση ζωής, σωματική και βλεμματική ενσάρκωση του χαρακτήρα της Ευνίκης [με όλον τον συμβολισμό του ονόματος], αφού αναλαμβάνει αναγκαστικά τα ηνία της οικογένειας και, κατ’ επέκτασιν, της κινηματογραφικής πλοήγησης.

Είναι η τρίτη συνεργασία της Τόρες με τον Σάλες [Ξένη γη, Πρωτοχρονιά] και εδώ ξεπερνάει κάθε προηγούμενη. Ο Σάλες συνεχίζει την ιστορία της οικογένειας Πάιβα σε δεύτερη περίοδο αγώνων και δικαίωσης [1996] ενώ σε μια τρίτη περίοδο [2014] την Ευνίκη υποδύεται η πραγματική μητέρα της Τόρες, η υπέργηρη Fernanda Montenegro, πρωταγωνίστρια του Σάλες στην ταινία Κεντρικός σταθμός [1998]. Όπως εκείνη ήταν υποψήφια για Όσκαρ και η ταινία για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, έτσι τώρα η κόρη και η τωρινή ταινία διεκδίκησαν τρία Όσκαρ: πρωταγωνίστριας, καλύτερης ταινίας και ξενόγλωσσης ταινίας, κερδίζοντας τελικά το τελευταίο.

Η μουσική του Warren Ellis περνά απαρατήρητη ελέω των χίπικων και ψυχεδελικών χιτ της εποχής και των καλλιτεχνών [Tim Maia, Tom Zé, Caetano Veloso, Gal Costa, Nelson Sargento, Erasmo & Roberto Carlos, Juca Chaves], μουσικές που, αν και όχι πάντα πρωτότυπες, κλέβουν την παράσταση. Έξυπνα ο Σάλες ενσωματώνει στο σάουντρακ και τις ανάλογες δυτικές επιρροές ανά τις εποχές [Serge Gainsbourg, Donny Hathaway, Cesária Évora, Jóhann Jóhannsson].

Για τον έντονο αμερικάνικο δάκτυλο για τον οποίο μιλώ στην αρχή, δεν θεωρώ ότι χρειάζεται κάποιο επιπλέον σχόλιο πέρα από αυτά που κομίζει η ίδια η ταινία. Ωστόσο, ο τίτλος Είμαι ακόμη εδώ, πιστεύω ότι αναφέρεται και στη σημερινή πολιτική κατάσταση της χώρας. Ο Σάλες θυμίζει στους συμπατριώτες οικεία κακά [για να μην ξεχνιούνται] και με την επιτυχημένη πορεία της ταινίας παγκοσμίως υποθέτω ότι θέλει να τραβήξει την προσοχή μας, να εστιάσουμε προς τα εκεί, στο αμφιταλαντευόμενο σήμερα.