Σινέ-MiC

Ταινία-ποταμός του μεγαλύτερου σύγχρονου τούρκου στοχαστή σκηνοθέτη. Θέμα κεντρικό η χώρα του που είτε αυτοκτονεί είτε σκάβει βαθιά το δικό της πηγάδι με αμφίβολο αντίκρισμα.

Κεντρικό πρόσωπο ο Σινάν [συμπίπτει με το όνομα του καινοτόμου αρχιτέκτονα αλλά και του πανεπιστημίου που αποφοίτησε ο Τσεϋλάν], νέος σπουδασμένος και ανήσυχος, που αδυνατεί να προσαρμοστεί και να κατανοήσει τις αντιφάσεις γύρω του. Τύπος αμφισβητίας, μισάνθρωπος, αντιρρησίας, λεκτικά εριστικός αλλά απόλυτα φιλειρηνικός. Αποζεί σε μια χώρα που δεν τον προσέχει, σε μια οικογένεια τραγικά ετεροβαρή, σε μια πόλη αφόρητα μίζερη, σε μια περιοχή που έχει βαριά ιστορία χωρίς ορατό μέλλον.

Θέλει να εκδώσει το πρώτο του βιβλίο αλλά δεν μπορεί να βρει ούτε αυτούς τους λιγοστούς πόρους που χρειάζονται για μια ελάχιστη αυτοέκδοση. Στον δρόμο-γολγοθά προς την ωρίμανση και προς την αυτογνωσία του θα συνομιλήσει με πιστούς και απίστους, με λυτούς και δεμένους, με συγγενείς και φίλους, με βαλτούς και άβγαλτους, με καιροσκόπους και πολιτευτές, με δεινούς φιδόγλωσσους και αδίστακτους στοιχηματζήδες.

Θα συγκρουστεί με τον πετυχημένο συγγραφέα [πρότυπο ο Πολάτ Ονάτ], με τον επιπολάζοντα και άτολμο νεόθρησκο, με το «μανιφέστο της λογοτεχνίας της περιφέρειας» [Μεσούτ Βαρλίκ], με τις δυναμικές επιρροές της δυτικής κουλτούρας [Τσέχοφ, Ντοστογιέφσκι, Νίτσε, Καντ]. Θα «συνομιλήσει» με σοφούς, ποιητές και δασκάλους [Γιουνούς Εμρέ, Ιμπν Αραμπί, Σαμς Ταμπριζί], με την αριστερή διανόηση [Πεϊμανί Σαφά], με την προηγούμενη και πιο ανεξάρτητη κινηματογραφική γενιά [Οι απελπισμένοι, του Γιλμάζ Γκιουνέι, 1971]. Με όλους αυτούς που άνοιξαν τον δρόμο που αυτός βαδίζει σήμερα με άνεση και θράσος.

Πρακτικά, κάθε χαρακτήρας είναι προσεκτικά σχεδιασμένος ώστε να εκπροσωπεί μια ιδιαίτερα καραμπινάτη πτυχή του συνονθυλεύματος που έφερε τη χώρα του στο σημερινό μαύρο χάλι. Η κριτική και επικριτική ματιά του Τσεϋλάν είναι αδυσώπητη και αμείλικτη. Θέτει τα χέρια του στους τύπους των ήλων, ξύνει πληγές, στηλιτεύει κακώς κείμενα, κατατροπώνει σαθρά ήθη και κακοφορμισμένες συνήθειες.

Το αξιοπερίεργο είναι ότι αυτή η σαρωτική λαίλαπα εκ των έσω, είναι η επίσημη πρόταση της επίσημης χώρας του για τις υποψηφιότητες του ξενόγλωσσου όσκαρ. Αναγκαία αυτοκριτική και άλλοθι του συστήματος; Πίσω έχει η αχλαδιά την ουρά;

Βαθμός: εννιά [9]