Σινέ-MiC

Ναι, να ’ναι νομάδες... Ναι, να ’ναι νομάδες...
[άσμα των Γκούλαγκ από τον δίσκο Στην αυλή των θεαμάτων (Lazy Dog Records, 1990)]

Η Φερν [Frances McDormand] περιφέρεται στις κοινότητες αλληλοϋποστήριξης αυτοκινούμενων νομάδων των βορείων πολιτειών. Είναι μέρος της αυτοΐασής της, της επανόδου στην προσωπική ψυχική ισορροπία. Η ζωή την χτύπησε απανωτά. Το Εμπάιρ κατέβασε ρολά, η κοινότητα καταλύθηκε, ο ταχυδρομικός κώδικας [ΤΚ] καταργήθηκε, ο άντρας της απεβίωσε, το βαν της μετατράπηκε σε σπίτι. Άσπιτη περιπλανιέται, δουλεύει περιστασιακά σε ό,τι βρει στον δρόμο της, γνωρίζει ομοιοπαθείς, κάνει φιλίες, δίνει την αγάπη της, αλλά δεν στεριώνει. Έχει προτάσεις εγκατάστασης, από την ασφυκτική αδερφή της κι απ’ τον συμπαθητικό Ντέιβ [David Strathairn]. Δεν θέλει ή δεν είναι ακόμη έτοιμη;

Οι υπόλοιποι είναι «ερασιτέχνες πολίτες» [ουχί «νομάδες ψηφιακοί»] και παθόντες και μαθόντες της αχανούς ενδοχώρας του διαβόητου ονείρου που έγινε εφιάλτης τους. Ξύπνησαν στον εφιάλτη αλλά γύρω τους δεν βελτιώθηκε τίποτε. Στηρίχτηκαν και στήριξαν ο εις τον άλλον κι ο άλλος τον έναν / την μία. Η Φερν υπομειδιά πικρά, στα βάσανά της και στα βάσανά τους. Έχει ξεχάσει ότι είναι ηθοποιός, έχει καταδυθεί στην ανθρώπινη υπόσταση, κουβαλά τον σταυρό της/τους. Διότι όλοι γύρω της είναι άνθρωποι υποβαθμισμένοι κι αυτό αντικατοπτρίζεται στο δέρμα της, στο πρόσωπό της, στη στάση του σώματος, στην ελάχιστη κίνηση και στον τρόπο που απολαμβάνει όσα χαρίζει η Φύση.

Η Χλόη Ζάο είναι πεκινέζα κι ο Λουδοβίκος Εϊνάουντι τουρινέζος. Ανάμεσά τους [χωροταξικά] μια ερημική βόρεια πολιτειακή Αμερική, αφιλόξενη για τους μη έχοντες. Απελευθερωτική, παρά-πλανητική, περιπλανητική ενδοχώρα, μεσαχώρα, περαχώρα, μακροχώρα, ανωχώρα, περιχώρα. Ινδιάνικη ολίγον και αναγκαστικά μποέμ όπως η Swankie Wheels. Η Αλάσκα είναι ο υπερβόρειος προορισμός της [της Σουάνκι και της Ζάο]. To νορβηγικό Σβάλμπαρντ είναι ο δικός του τόπος αναφοράς [του Λουδοβίκου] στις ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει η κατάχρηση της Γης και των πόρων της. Μακριά τόσο κοντά και αργά τόσο νωρίς, η Φερν καταφέρνει να συγκεράσει μέσα της την περηφάνεια και τον βουβό λυγμό των απόκληρων της «προοδευμένης» κοινωνίας.

Στο σημείωμά μου για το σάουντρακ έγραψα:

Δεν σώζεις μια κακή ταινία μ’ ένα καλό σάουντρακ, είπε κάποτε ο μεγάλος εκλιπών της χρονιάς που έφυγε, Ένιο Μορικόνε. Εδώ όμως μιλάμε για μια πολύ καλή ταινία που έχει μαζέψει βουνό βραβεία και είναι υποψήφια για αρκετά Όσκαρ [καλύτερης ταινίας, ερμηνείας, σκηνοθεσίας, φωτογραφίας]. Και μιλάμε για μουσική επένδυση που δρα υποδόρια, που εκμεταλλεύεται τις σιωπές και τις παύσεις, τα αρνητικά ηχοδιαστήματα και αφήνει χώρο στη Φύση να κάνει δικό της παιχνίδι.

Φευ, όμως, ενώ έχει βοηθήσει τα μάλα στην ατμόσφαιρα, έχει εμπνεύσει τη σκηνοθέτιδα [Χλόη Ζάο] κι έχει υποδαυλίσει την πρωταγωνίστρια [Φράνσις ΜακΝτόρμαντ], δεν μπορεί να είναι υποψήφια για κανενός είδος βραβείο διότι δεν είναι ειδικά γραμμένη για την ταινία αυτή. Η μουσική όμως του Εϊνάουντι έχει ανάγκη τα βραβεία;

Ποια είναι η ταινία; Ένα μοναχικό ρόουντ μούβι με βαν και μια γυναίκα ξέμπαρκη που ζει και περιφέρεται με αυτό κατά μήκος της Αμερικής, βασισμένη στο βιβλίο «Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century» [Η Χώρα των Νομάδων: Επιβιώνοντας στην Αμερική του 21ου Αιώνα, 2017] της Jessica Bruder. Η σκηνοθέτις επέλεξε μουσικές από τρεις δουλειές του Εϊνάουντι [Elements, Divenire, Seven days waking] και τις αξιοποίησε για να εμπνευστεί τον ρυθμό που ήθελε να δώσει στο μοντάζ, το οποίο έκανε η ίδια. Ήθελε μουσικές συνυφασμένες με τη Φύση που να μην καπελώνουν ή υποβάλλουν αλλά να συμβαδίζουν τον δρόμο της ηρωίδας της.

Ο Λουδοβίκος, τώρα, πως εμπνεύστηκε και συνέθεσε αυτές τις μουσικές; Ακολουθούσε επί επτά μέρες το ίδιο μονοπάτι προς τις ιταλικές Άλπεις. Κάθε μέρα διαφορετική, άλλος ήλιος, άλλα σύννεφα, άλλος αέρας, άλλη ομίχλη, άλλος καιρός και άλλη διάθεση. Έτσι έγραψε ένα συμφωνικό έργο [Seven days waking] ξεχωριστό για την μάθε μέρα, από την Day 1 ως την Day 7, βασισμένο στα διαφορετικά συναισθήματα που του γεννούσαν οι διαφορετικές αναβάσεις.

Μεγάλο κομμάτι της εξέλιξης της Φερν [από την Frances McDormand] έχει να κάνει με την προσαρμογή της και τη ζωή της με τη Φύση. Ζώντας σε βαν είναι αυτομάτως πιότερο εκτεθειμένη σε αυτή – στην ομορφιά και την έχθρα της, στην ικανότητά της να αναπληρώνει και να γιατρεύει. Αυτά γράφει η σκηνοθέτις στις σημειώσεις της.

Βαθμός: εννιά [9]

Νομάδες και άλλα αυλικά θεάματα
Ludovico Einaudi: the Arctic Ocean
Ludovico Einaudi: Nomadland OST