Σινέ-MiC
Ένα ντοκιμαντέρ για μια από τις πιο αγνές και ταυτόχρονα τραγικές μορφές της μεταπολεμικής ελληνικής ιστορίας. Του Κώστα Καρδερίνη
Οι ελληνικές ταινίες με πολιτικό πρόσημο εξακολουθούν να αντιμετωπίζονται με δυσπιστία και καχυποψία. Ακόμη χειρότερα, τα θέματα με αριστερό πολιτικό πρόσημο και ιδιαίτερα όσα προσπαθούν να φωτίσουν μελανές σελίδες της πρόσφατης πολιτικής μας ιστορίας, δεν έπαψαν ποτέ να θεωρούνται ταμπού, να αντιμετωπίζονται επικριτικά και να δέχονται επιθέσεις πριν καν δουν το φως της προβολής στη σκοτεινή αίθουσα. Πιο λογικό είναι να αποδεχτούμε τα λάθη μας, να κάνουμε εκ βαθέων αυτοκριτική, και να πάμε παρακάτω γιατί προφανώς το παρελθόν δεν αλλάζει.
Ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος έχει καταπιαστεί αρκετές φορές με τέτοια θέματα [Μαραθώνιος μιας ημιτελούς άνοιξης: Γρηγόρης Λαμπράκης, Της πατρίδας μου η σημαία... κ.ά.] και πάντα τα μελετάει επί χρόνια, σχολαστικά και πολύπλευρα, πριν τα φέρει στο φως. Ποιο ήταν όμως το κίνητρο για να ανοίξει τον φάκελο της υπόθεσης Πλουμπίδη; Από τη μια το κόμμα που τον καταγγέλλει ως χαφιέ κι από την άλλη αυτός, ο ένας, που αρνείται να υπογράψει δήλωση μετανοίας και να προδώσει τις αρχές του. «Η αντινομία που χαρακτηρίζει τη σχέση μεταξύ ατόμου και συλλογικού προτάγματος είναι που μού κίνησε το ενδιαφέρον για να κάνω αυτήν την ταινία [...] κάτι που χαρακτηρίζει και την αρχαία τραγωδία από την οποία μοιάζει να έρχεται αυτός ο προμηθεϊκός ήρωας της εποχής μας.»
Γιατί μας αφορά όλους αυτό το πολιτικό ντοκιμαντέρ; Πρώτον γιατί και σήμερα οι καλοί σαμαρείτες, σαν αυτόν, εξακολουθούν να δουλεύουν αθόρυβα και μεθοδικά σε πείσμα των καιρών. Δεύτερον γιατί είναι γόνιμο υλικό για να κάνουμε συγκρίσεις και αντιπαραβολές με το τώρα και το πιθανό αύριο... μελανό ή φωτεινό, στο χέρι μας είναι. Τρίτον γιατί όποιος αγνοεί την ιστορία του/μας, κινδυνεύει να κάνει τα ίδια λάθη. Θα μου πείτε ότι όσες φορές κι αν ακούσουμε τους κινδύνους των πιθανών λαθών μας, αντιλαμβανόμαστε το βάθος τους μόνον όταν τα κάνουμε οι ίδιοι τα λάθη αυτά. Οκ, αλλά έστω και την ύστατη στιγμή η πρότερη γνώση μπορεί κάτι να περισώσει.
Ο κινηματογράφος είναι εργαλείο ποίησης και στοχασμού, λέει ο σκηνοθέτης. Θα πρέπει να γνωρίζουμε την ιστορία και να διδασκόμαστε από τα λάθη της γιατί ειδικά στην περίπτωση του Πλουμπίδη ήταν μια μαύρη σελίδα στην ιστορία μας, και ειδικά της Αριστεράς που δείχνει ακόμα ανοιχτό τραύμα... υποστηρίζει ο ίδιος. Εμείς συνεννοούμαστε «γιατί έχουμε μυρίσει έλατο», έλεγε στη γυναίκα του ο Πλουμπίδης από τη φυλακή, φράση που του είχε πει ο Άρης Βελουχιώτης στην Θεσσαλονίκη. Ο θάνατος είναι μια αλλαγή της ύλης, έγραφε σε επιστολή του. Λαβουαζιέ και Επίκουρος συμφωνούν! Ο γιος του τον είδε για 3,5 λεπτά στη δίκη του κι έτσι μπορεί να λέει ότι ο πατέρας του ήταν υπαρκτό πρόσωπο [βλέπε φωτογραφία].
Ο κόκκινος δάσκαλος, ελεγεία για τον Νίκο Πλουμπίδη, επενδύεται μουσικά από τον Πλάτωνα Ανδριτσάκη και το στούντιο Ηχοβρύχιο.