Σινέ-MiC

Φανταστικά όντα [που] μεταμορφώνονται σε ανθρώπους, λέει ο οργισμένος βαλκάνιος θαμώνας. Ελαττωματικοί άνθρωποι σαν κι εμένα, λέει ένας άλλος. Είναι θέατρο και παιδική χαρά, υποστηρίζει τρίτος. Δέχεται ανθρώπους που δεν τα πήγαν και πολύ καλά, συμπληρώνει ο συμπαίχτης. Κολλάς με το σκάκι, τρελαίνεσαι! θα πει ο Γιάννης, ο καταστηματάρχης του Πανελλήνιον. Γι’ αυτό ο ίδιος δεν παίζει. Μιλά για το χριστουγεννιάτικο δέντρο που στολίζεται ανήμερα στο σαρανταλείτουργο επί 32 συναπτά έτη [από το 1990]. Θυμάται τα δύσκολα θεόφτωχα παιδικά του χρόνια στο Βυζίκι. Ο άξονας του καρουζέλ, τον ονομάζει έτερος παλιός θαμών.

Η ζωή είναι μια σκακιέρα, λέει ο μετρ της παρέας, που έχει κάνει και σε ίδρυμα. Απλά είμαστε παίκτες σ’ ένα παιχνίδι που... μπορεί κάποιος άλλος να το παίζει, λέει ο βαλκάνιος φιλόσοφος. Σκέφτομαι να προτείνω ισοπαλία, λέει ο αντίπαλος. Δέχομαι! Η νομοτέλεια του πατ; Όλοι είμαστε πατ! Την πατήσαμε κοινώς. Καταφύγιον το Πανελλήνιον. Πάνελ σκακιστών ερασιτεχνών, συμποσιαζόμενοι, αναλύουν τη φιλοσοφία και τη στεγανότητα του καφενείου αυτού και του αθλήματος από τον υπόλοιπο κόσμο. Κρύβει τις αλήθειες του. Είναι παραμύθι το σκάκι! Είναι εξαγνισμός. Φτερουγίζει το όνειρο, έλεγε ο Πλάτωνας στον Φαίδωνα.

Το Πανελλήνιον, όνομα και σύμβολο μιας χώρας, είναι παντός καιρού. Διαθέτει και δελεαστικές μουσικές: δημοτικά φωνητικά, ρεμπέτικα της τάβλας, αναγεννησιακά και θλιμμένα μπλουζ, της φυσαρμόνικας και του κατεστραμμένου πιάνου. Το όνειρο του οργισμένου, όπως προανέφερα, βαλκάνιου. Αν μπορούσαμε να κάνουμε όλοι αυτό που θέλουμε, ο κόσμος θα ήταν όλος ένα καφενείο, δηλώνει επιγραμματικά.

Η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου, στο πλαίσιο του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, ξεχώρισε αμέσως την ταινία από τον σωρό: "Με το ενδιαφέρον της πάντα στραμμένο στις κοινωνικές διεργασίες, η Π.Ε.Κ.Κ. διαχωρίζει τη βλάστηση της τέχνης από τα ζιζάνια που ξεφυτρώνουν γύρω της, θεωρώντας ιδιαιτέρως αξιοπρόσεκτη την ταινία της Ελίνας Ψύκου Αδέσποτα κορμιά. Ωστόσο, απονέμουμε το βραβείο καλύτερου ελληνικού ντοκιμαντέρ στην ταινία Πανελλήνιον, των Σπύρου Μαντζαβίνου και Κώστα Αντάραχα, για τον τρόπο που συμπυκνώνει το άσπρο της ζωής και το μαύρο του θανάτου, στον κλειστό χώρο ενός καφενείου ερασιτεχνών σκακιστών. Εκεί, οι βασανισμένοι θαμώνες του αναζητούν το δικό τους λυτρωτικό γκρίζο, προσπαθώντας να ξεφύγουν από την καθημερινή σταύρωσή τους".