Σινέ-MiC

Το φάσμα του φασισμού πλανάται πάλι ζοφερό πάνω από την Ευρώπη. Ο Κάζινς αναλύει το φαινόμενο ανατρέχοντας στις ρίζες του. Η πορεία του Μουσολίνι προς την κατάληψη της εξουσίας έχει αθέατες πλευρές και ανεξερεύνητες μέχρι τούδε παραμέτρους που χρήζουν και αξίζουν προβολής και [ψυχ]ανάλυσης. Υπήρξε δε η πορεία αυτή, όπως τεκμηριώνεται από τον Κάζινς, πρότυπο και έμπνευση για τους επόμενους δικτάτορες, λαοκράτορες, σκηνοθέτες και ενορχηστρωτές προπαγάνδας, από τον Χίτλερ, τον Ες, τον Γκέμπελς, τον Χίμλερ, την Ρίφενσταλ, τον Σαλαζάρ, τον Φράνκο, τον Αϊζενστάιν και τον Λένιν [της δικτατορίας του προλεταριάτου] μέχρι τις μέρες μας [Μπολσονάρο, Όρμπαν, Πούτιν, Μπερλουσκόνι, Μελόνι, Τραμπ αλλά και την ασιατική ακροδεξιά].

Ποιοι προετοίμασαν την επέλαση των μελανοχιτώνων βαρβάρων; Τι άλλο παιζόταν την ίδια εποχή; Θέλαν κάτι άλλο να προλάβουν; Ποιο ήταν το «ευαγγέλιο» του Μουσολίνι; Ποιοι άλλοι το μελετάνε αυτό το βιβλίο; Τι έκανε ο εμπορικός κόσμος; Η διανόηση; Οι ελευθεροτέκτονες; Η βασιλεία; Η ρωμαιοκαθολική έδρα; Τι άλλο συνέβαινε στο παγκόσμιο σινεμά τότε; Πως πορευόταν η τοπική κοινωνία, η παγκόσμια κοινότητα, η ανθρωπότητα; Γιατί δεν εκριζώθηκε ο φασισμός με τον θάνατο των πρωτεργατών του; Γιατί δεν μαράζωσε να ξεραθεί δια παντός; Τι απομένει από τα κολοσσιαία έργα του δικτάτορα; Υπάρχει εγκόσμιος απόηχος;

Όλα αυτά μελετώνται και ανατέμνονται με την επιστημονική ευσυνειδησία και το μακάβριο χιούμορ ενός παθιασμένου και άοκνου σινεφίλ. Η παρουσίαση και ο σχολιασμός τους έχουν τη μορφή πολυσύνθετου συμφωνικού έργου ή μεγαλοπρεπούς όπερας με σολίστ στις άριες την Άλμπα Ρορβάχερ, η οποία επαναλαμβάνει επίσης μια συγκεκριμένη «επική» φράση. Κομβικό μνημείο στο οποίο επανέρχεται ο σκηνοθέτης για να πιάσει κάθε φορά το νήμα του από μια νέα αρχή, είναι ο μεγαλειώδης βωμός του ιταλού άγνωστου στρατιώτη που φυλάσσεται ακόμη και σήμερα όπως το δικό μας ελληνικό ανάλογο. Τα μεγέθη των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές μεγαλώνουν το δέος και τη θεόρατη έκταση της απάνθρωπης μωρίας των εξουσιαστών.

Πλέον αρνητικά και απογοητευτικά εντυπωσιακή όμως, παραμένει η διαπίστωση της έκτασης και του εύρους επιρροής του στυγερού φασίστα στους σημερινούς ηγέτες ή και τους εκκολαπτόμενους κοσμοκράτορες του πλανήτη. Ο Κάζινς [Η πρώτη ταινία, Η οδύσσεια του κινηματογράφου, Μια ιστορία για παιδιά και ταινίες, Είμαι το Μπέλφαστ, Ατομική ενέργεια: Ζώντας με φόβο και ελπίδα, Το βλέμμα του Όρσον Ουέλς, Ονομάζομαι Άλφρεντ Χίτσκοκ, κ.ά.π.] επιμένει ότι όλα αυτά είναι μαθήματα πολιτικής οικουμενικής ιστορίας η οποία πρέπει να διδάσκεται σε όλους ανεξαιρέτως, μήπως και αποφύγουμε πιθανά μελλοντικά παθήματα. Μπας και!

Με τα λόγια του ίδιου του Μαρκ Κάζινς: Μεγάλωσα στη Βόρεια Ιρλανδία το ’70. Σε μία εποχή που η κυβέρνηση του Η.Β. λειτουργούσε υπόγεια χρησιμοποιώντας ακροδεξιούς παραστρατιωτικούς ώστε να καταπνίξει το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα. Άρα η επικίνδυνη δεξιά, ήταν μέρος της ζωής μου. Στις αρχές του 1990 συν-σκηνοθέτησα μια άλλη ταινία, το Another Journey by Train [σημείωση: η πρώτη του ταινία, ένα άλλο ταξίδι με τρένο στο Άουσβιτς], στην οποία επιχείρησα να προσεγγίσω την ακροδεξιά στη Γαλλία, τη Σκωτία, την Αυστρία και τη Γερμανία. Το θέμα λοιπόν αυτό με ενδιέφερε ανέκαθεν και η επέτειος των 100 χρόνων από την Πορεία προς τη Ρώμη ήταν μια καλή ευκαιρία να επανέλθω.